We zijn geneigd het te vergeten, maar Turkije houdt al ongeveer veertig jaar Noord-Cyprus bezet. Dat dat stuk van het eiland een eigen regering heeft is een farce – zonder steun van Turkije zou het geen drie maanden overleven. En Turkije is het enige land dat de Republiek van Noord-Cyprus ooit heeft erkend.

Vorige week heeft de Turkse president Erdogan persoonlijk een spaak in het wiel van de zich langzaam ontwikkelende Cypriotische vredesbesprekingen gestoken. Door enige protocollaire provocaties verloor de regering van het EU-lid Grieks-Cyprus har geloof in de goede wil van Turkije, en naar het zich laat aanzien terecht. Daar bovenop kwam een blunder van de Verenigde Naties de gevoeligheden in het proces te appreciëren. Van een volkenrechtelijke organisatie verwacht je beter.

Noord-Cyprus is een van de problemen die Turkije zal moeten zien op te lossen als het ooit zelfs maar de pretentie wil waar maken serieus lid van de EU te willen worden. De manier waarop Ankara met deze gevoelige kwestie om gaat is daarom een lakmoesproef voor de goede wil van Erdogan c.s. Ankara is vorige week gezakt, en dat leek eerder opzet dan een foutje.

De zaak-Cyprus ligt al heel lang zeer gecompliceerd. Het eiland is door Groot-Brittannië in 1878 verworven als protectoraat, en het werd afgestaan door: Turkije. Dat is iets wat het land nooit goed heeft geaccepteerd. Maar gezien de gevolgen van Grieks-Turkse tegenstellingen die na de Eerste Wereldoorlog een enorme exodus van Grieks sprekenden naar Griekenland op gang bracht mag Cyprus zich gelukkig prijzen dat het in die tijd deel uitmaakt evan het Britse imperium.

De Turkse invasie van 1973 werd in stilte gesteund door de USA, dat er veel voor over had om Turkije aan de NAVO gebonden te houden. In de huidige situatie zijn de USA opnieuw heel bezorgd over de toekomst van het eiland, ditmaal vanwege de grote Russische belangstelling – zowel vanwege de financiële faciliteiten, de strategische ligging, als de bodemschatten. Recentelijk is er gas ontdekt in de zeebodem rond het eiland, en al lijkt dat Cyprus op termijn zeer rijk te kunnen maken, voor de korte termijn moet het land de gevolgen van de Griekse kredietcrisis zien te overleven. En dat valt nog niet mee.

Nu is de USA opnieuw bezig aan de vredesbesprekingen te trekken, ditmaal doordat vice-president Joe Biden Turkije in de eerstvolgende stap buiten de onderhandelingen tracht te houden. Of dat zin zal hebben zal de tijd leren, want zonder de hulp van Ankara lijkt een werkelijke oplossing voor Cyprus niet in binnen de mogelijkheden te liggen.

Dat Grieks-Cyprus zich recentelijk al druk maakte om de staatsschuld van de noordelijk Cyprus, en wie daarvoor op termijn verantwoordelijk zal zijn, lijkt met de huidige gang van zaken ietwat prematuur. De diplomatieke truc die Biden nu toepast had wellicht ook tot gevolg dat Erdogan afgelopen weekend de USA plotseling beschuldigde terroristen te steunen. Daarmee bedoelde hij de Koerden, die de USA steunt tegen IS. Zowel de Koerdische als de Cypriotische kwestie zijn problemen met gevaarlijke binnenlandse en buitenlandse politieke consequenties voor Turkije. Aangezien de USA bij beide belang heeft, kun je er op rekenen dat Erdogan ze als package deal met de Amerikanen zal hanteren. Dat hij in beide zaken bakzeil zal halen is vrijwel onvoorstelbaar. Het land zou mogelijk nog liever de NATO verlaten – wat overigens voor velen een opluchting zou betekenen.