Contant geld is verdacht. De regering laat er geen misverstand over bestaan dat het bezit van grote bedragen aan contant geld onwenselijk wordt geacht. Ook als het gewoon uw eigendom is.

Helemaal nieuw is dat niet overigens. Hoogst vermoedelijk wist u het niet, maar met de invoering van de euro werd ook een bedrag van 7.000,- ingevoerd als maximum dat u contant bezitten mag. Later werd dat opgehoogd naar €10.000, maar het blijft een bizar feit.

Europees beleid
Nu wordt het vizier gericht op het biljet van 500 euro. Vaag meen ik me te herinneren dat indertijd ook het biljet van 1000 gulden onder vuur kwam, maar dat niemand er ooit aan begon dat te verbieden. Maar nu geld voor een groot deel elektronisch gaat, zijn er nieuwe kansen. Voor de belastingdienst. Ook het argument dat het in het dagelijks verkeer nauwelijks wordt gebruikt stinkt – iedereen is als de dood met een vals biljet te blijven zitten. Daar kun je je tegen verzekeren, maar ook dat is duur. De detailhandel ziet de bui hangen:

De verlaging van 10.000 euro naar 3.000 euro is volgens Detailhandel Nederland net een stap te ver. Volgens de branchevereniging is niet onderzocht of hiermee witwassen effectief wordt tegengegaan. De effectiviteit wordt onder meer betwijfeld omdat er in Duitsland geen verbod is op het uitgeven van grote bedragen contant geld.

Ik zie die bui ook. En een andere: hier wordt aangestuurd op Europees beleid.

Witwassen?
Witwassen is een soort toverwoord geworden om de overheid te helpen meer controle op privévermogen te krijgen. Maar witwassen is een vaag begrip. Het gaat kort gezegd om geld waarop de overheid geen greep heeft. Uit de aard van dat idee is mogelijk niet alles wat er mee gebeurt illegaal, maar men wenst er wel controle over. Die gedachte bezit van zichzelf een innerlijke tegenstrijdigheid: waarom zou ik de overheid verantwoording moeten afleggen over mijn geld en wat ik er mee doe? Zolang ik er belasting over betaal, is de rest mijn zaak. De overheid is het daar dus niet mee eens, en dat is veelzeggend.

Het is daarom niet per ongeluk dat de staatsomroep kwam met een bericht dat je het best omschrijft met ‘flankerend beleid’. Dat er in de tweedehandsautohandel veel contant geld omgaat is een oud en bekend feit. In at opzicht is het de pendant van de eertijdse veemarkten. Handel met handslag en direct contant afrekenen. Dat daarop kopers uit het buitenland af kwamen is bekend. Dat veel van dat soort mensen tamelijk louche zijn? De tweedehands autohandel heeft sowieso nooit een goede naam gehad. Het is dus eenvoudig schieten:

Smoesjes en oneigenlijke argumenten
De echte vraag is dus of Nederlandse autohandel zich druk zou moeten maken over de effecten die de verkoop van hun waren op andermans belastingstelsel heeft? Dat de autohandel minder belasting betaalt dan zii zou moeten neem ik zo aan, maar daarin is ze niet uniek. Tegelijkertijd zijn de bedragen die omgaan weliswaar groot, maar niet van topniveau. Als we de politie in andere berichtgeving moeten geloven zitten de echte kwaaie jongens die willen witwassen in de drugshandel. Dat zou om miljarden gaan. En voor die mensen is de tweedehands autohandel met zijn relatief kleine bedragen die witwasbaar zijn gewoon niet interessant. Die zitten in het onroerend goed, en daarvoor gebruiken ze een aantal stepping stones in het buitenland die speciaal voor dat doel zijn gecreëerd. Daar komt geen biljet van onverschillig wat voor denominatie ook aan te pas. Maar de tweedehands autohandel?

Vandaag zijn bij vier autobedrijven in Nederland invallen gedaan. Zij zouden voor zo’n 120 miljoen euro aan auto’s hebben geëxporteerd.

Maar als je het begeleidende NOS-artikel goed leest komt er een andere aap uit de mouw. De politie vermoedt dit slechts, en ja, men praat toch over drugshandel – een woord dat iedereen snapt en er van weet dat het niet mag en fout is. Maar als je ziet hoe dit zou moeten werken, krijg je de indruk dat die drugshandel een soort nevenactiviteit van malafide autohandelaren geworden is. En omslachtig bovendien. Maar de Nederlandse handelaren?

Daar hebben de autohandelaren de transacties ook gemeld. Maar daarna gaat er veel tijd overheen om vast te stellen of verdachte cashbetalingen in strijd zijn met de wet.

Die Nederlandse handelaren werd zelfs niets verweten tot iemand op het idee kwam hen medeplichtigheid aan te wrijven! Dat je dat van banken eist, soit. Dat zijn al halve overheidsinstellingen geworden. Betalingen via de bank zijn eenvoudiger te controleren, maar dat is bij autohandel nu eenmaal geen gebruik, en zal het ook niet snel worden.

Maar eigenlijk spelen er ook andere belangen wat betreft contant geld, die hier op één hoop worden gegooid met die ‘witwaspraktijken’.

Daarnaast speelt er nog iets anders: btw-fraude. Omdat het om een levering over de grens gaat, hoeft er geen btw gerekend te worden over deze verkoop. (..) De btw-schade door het deel van de zwendel waarvoor vandaag doorzoekingen plaatsvinden, is volgens de FIOD en politie zeker 21 miljoen euro.

BTW-geklooi
BTW-geklooi is een spin-off van idiote EU-regels. Maar die zijn heilig, het is de boom die alsmaar dikker wordt. En zo komen we langzamerhand bij de kern van wat en waarom men dit met dit hele witwas verhaal combineerde:

De FIOD en politie hebben vandaag 15 doorzoekingen gedaan bij vier autobedrijven in Nederland. De bedrijven zouden de afgelopen twee jaar naar schatting voor zo’n 120 miljoen euro aan auto’s hebben geëxporteerd. Maar mogelijk is dat nog maar het topje van de ijsberg.
Er zijn namelijk nog tientallen andere exporteurs van tweedehands leaseauto’s in Nederland, volgens de politie werkt een aantal daarvan op vergelijkbare manier. Ook de Belastingdienst onderzoekt bedrijven.

En waarop is dat alles gebaseerd? Eigenlijk valt dat tegen:

De politie kwam de zwendel op het spoor in een onderzoek naar een verdachte van mensensmokkel. Deze man alleen al bleek in twee jaar tijd voor 9,6 miljoen euro contant auto’s te hebben gekocht voor een buitenlandse importeur. In dezelfde periode kocht hij ook voor 10 miljoen euro contant auto’s in België op. Hoewel hij niet direct betrokken leek te zijn bij mensensmokkel, is hij wel al opgepakt voor fraude en witwassen en zit nu een celstraf van twee jaar uit.

Als je dit zet tegenover de inspanningen die men doet de veiligheid op straat te bewaren, wordt het echter heel pijnlijk. Heeft fraude een hogere prioriteit dan veiligheid? De minister zou je verwijten dat je appels met peren vergelijkt, maar een goed Nederlands spreekwoord zegt dat je iedere cent maar één keer uit kunt geven. De bezuinigingen en het gedrag van het ministerie van V&J zijn daarom alles zeggend.

Als je heel cynisch bent, zou je zeggen dat de overheid hier doende is – middels het argument van het gevreesde ‘witwassen’ – haar eigen aanpak op oneigenlijke wijze in een beter daglicht te brengen. Is dat niet ook wat de definitie van witwassen is?

Pasjes
De hamvraag is natuurlijk of je witwassen kunt tegengaan met deze trucs? Het antwoord is: nee. Je vangt wat kleine krabbelaars, en je bestrijdt de BTW-fraude beter – mits je bereid bent er op dagelijkse basis nauwkeurig op te letten en binnen een paar uur in te grijpen als iets niet blijkt te kloppen. Dat is veel te arbeidsintensief, dus gebeuren zal dat niet.

Ook hebben criminelen contant geld niet nodig, behalve als rechtvaardiging voor dagelijkse uitgaven. Het aan- en verkopen van auto’s is daarvoor gewoon niet relevant, en zal uiteindelijk geen effect hebben. Wie via rekeningen elders in Europa met pasjes betaalt ontsnapt aan iedere dagelijkse controle. Per saldo is het de burger die strakker in de houdgreep genomen wordt. Wees er zeker van dat men dat bij V(J wel degelijk beseft.