De rellen in het Oostduitse Chemnitz hebben alles in zich een kruispunt te worden voor de Duitse politiek ten aanzien van de asielmigratie.

Chemnitz is wat dat betreft vooral een kruispunt waar door een verkeersongeluk een zaak  principieel moet worden uitgevochten. De aanleiding voor de botsing doet er minder toe – waar het om gaat is welke weg men in de toekomst in Duitsland wenst te bewandelen. Dat vooral de Duitse autoriteiten hier zo naar kijken blijkt zowel uit hun directe reactie, de indirecte reacties als de analyses die er over naar buiten komen.

Het verkeersongeluk in kwestie is het doodsteken van een 35-jarige Duitser, vermoedelijk door een Syriër en een Iraki. De protesten die er op volgden werden door de Duitse en buitenlandse media pompt bestempeld als extreemrechts, echo’s waarvan ook vrijwel alle Nederlandse media bereikten. Dat leek mede veroorzaakt doordat leden van de AfD zich herkenbaar onder de demonstranten begaven. In de nacht van zondag op maandag kwamen al twee zaken samen:

Zondag gingen honderden demonstranten, onder wie ook neonazi’s en aanhangers van de rechts-nationalistische partij AfD, de straat op. In een grimmige sfeer botsten ze met de politie en scandeerden ze leuzen als: ‘Wij zijn het volk’. Later op maandag worden confrontaties met radicaal-linkse demonstranten verwacht.
Het ging in de nacht van zaterdag op zondag om een vechtpartij waarbij mensen ‘met verschillende nationaliteiten’ waren betrokken, liet de plaatselijke politie weten. Behalve het dodelijke slachtoffer, een 35-jarige man, vielen er twee zwaargewonden. Volgens de Duitse krant Bild zou de vechtpartij zijn ontstaan nadat drie Duitsers een vrouw te hulp schoten die werd aangerand. De politie wilde die geruchten niet bevestigen.

1. Demonstraties over direct herkenbare misstanden als gevolg van de ongebreidelde asielmigratie worden in toenemende mate als groot risico gezien in Duitsland, en
2. de aankondiging van Antifa-elementen zich bij verdere demonstraties te zullen roeren was een garantie voor ergere escalaties. In de praktijk lijken de Duitse Antifa’s zich in toenemende mate te beschouwen als de voorhoede van de overheidsonderdrukking van ‘rechtse’ reacties op dat overheidsbeleid dat zulke desastreuze gevolgen heeft gehad.

Maar de reactie van de kant van de regering had ook te maken met een diepere angst voor een derde factor, die zich in Chemnitz lijkt te manifesteren, en die inderdaad ernstige gevolgen hebben kan:

Rechts-radicalen en voetbalhooligans scanderen: ‘Wij zijn het volk!’

Voetbal is één van de plekken waar men dacht het nationalisme in Duitsland ‘veilig’ te hebben ondergebracht (ik heb hierop eerder gewezen, ook in verband met het onderdrukken van autochtone motorclubs in Nederland). Veilig, omdat sport pas in uiterste situaties een politieke lading pleegt te krijgen. Als herkenbare groepen voetbalsupporters zich bij de demonstranten gaan voegen kan een dergelijk explosief sociaal mengsel inderdaad ontstaan. Het zijn daarom niet rechtsradicale groepen waarvan de Duitse regering zenuwachtig wordt, maar de aanwezigheid van herkenbare groepen voetbalsupporters. En Chemnitz (het vroegere Karl Marx-stadt) bezit een (ver afgezakte) voetbalclub met een traditioneel sterke aanhang. De beschuldiging ‘extreemrechts’ is in Duitsland altijd een manier geweest eenheid te creëren tegen een dreiging van binnenuit. Maar hoe lang gaat die kruik nog te water? Het is in ieder geval een te simplistische aanpak, om het eufemistisch te zeggen.

German government spokesman Steffen Seibert condemned violence in the city of #Chemnitz@RegSprecher said that what was seen in parts of Chemnitz "has no place in our country".

More info: https://t.co/cVvNeDQZ5p pic.twitter.com/fO8ZYRmU5b

— DW Politics (@dw_politics) August 27, 2018

Nu heet vandaag dus het adagium te zijn dat de politie vreest dat de burgers het recht in eigen hand gaan nemen.

Politici hebben de protesten scherp veroordeeld. ‘In Duitsland is geen ruimte om het recht in eigen hand te nemen, voor groepen die op straat haat willen verspreiden, voor intolerantie en voor extremisme,’ aldus regeringswoordvoerder Steffen Seibert.
Ook de rechts-nationalistische partij AfD distantieerde zich van het geweld.

Let wel: dit is iets dat altijd voorkomen moet zien te worden, laat daarover geen misverstand bestaan. Maar dat vereist in steeds belangrijker mate dat ook iets wordt gedaan aan het gevoel van ongelijkheid en rechtvaardigheid ten aanzien van immigranten, dat autochtone Duitse burgers steeds vaker bevangt.

Nationalistische betogers gingen zondag de straat op als reactie op de dood van de man. Rechtse hooligans wilden ‘laten zien wie het in de stad voor het zeggen heeft’. Zij hadden het gemunt op buitenlanders en bekogelden agenten met flessen en stenen.

En helaas denkt de politie er niet wezenlijk anders over:

..daar is de overheid volgens hem medeverantwoordelijk voor, zegt hij in het regionale dagblad Neue Osnabrücker Zeitung.

Aldus een woordvoerder van de Duitse politiebond. Dat de gemoederen verhit raken kun je niet alleen de AfD aanwrijven, er is eenvoudig alle reden voor, Wie elke dag nieuws als dit:

In juni hield de AfD een herdenkingsbijeenkomst onder de leuze ‘Het is genoeg’, mede naar aanleiding van de moord op het Joodse meisje Susanna Feldmann (14) door de Iraakse asielzoeker Ali Bashar.

moet verwerken, van die mensen kan niet worden gevraagd oneindig werkeloos toe te kijken als makke schapen, terwijl de Duitse overheid trots is op haar eigen falen. Want, zijn dit (onder) die rechtsradicalen? Het zijn demonstranten, gisteren in Chemnitz:

Vergelijk dat eens met de beelden van de linksradicale Antifa’s (foto rechts) die op kwamen dagen gisteren: Als dergelijke beelden in Chemnitz van rechtse groepen te zien waren geweest was Duitsland te klein geweest, en dat was meer dan begrijpelijk geweest ook.

Maar laten we elkaar geen mietjes noemen: dit is ook hoe ooit, lang geleden bij het begin van de Weimarrepubliek een rechtse beweging ontstond die zich verzette tegen georganiseerd geweld van links. Actie is -reactie, ook in sociaal verband. Wie zich verlaat op radicaallinkse strijdgroepen om rechts – alles wat niet bevalt is ineens rechts, zo lijkt het? – te onderdrukken, moet je niet vreemd opkijken als je de groei van weerstand tegen je eigen beleid in het geweer brengt, Zelfs bij een zo dociel volk als het huidige Duitse – of Nederlandse.

Op livestream https://t.co/YXorSsbMm9 allemaal gewone burgers naar het lijkt. Maar ik lees in de media over een demonstratie van extreemrechts en nazi's. Nou ben ik de EERSTE die nazi's graag met harde hand verwijderd zie worden, maar dit nazi's noemen is een gotspe #Chemnitz

— (((Willem de Boer))) (@WillemUrk) August 27, 2018

Als de Duitse politie gelijk heeft, en zij inderdaad de dynamiek die nu ontstaat niet de baas kan, is het volgende stadium dat zij toe moet kijken hoe links en rechts elkaar om de heerschappij op straat bevechten. Nogmaals, dat is eerder gebeurd. En zou het er echt toe doen wie wint? De maatschappelijke orde en de democratie zullen hoe dan ook de eerste slachtoffers zijn.

Dat dit in het voormalige Karl Marx-stad begint zullen we maar de ironie van de geschiedenis noemen.

De Bondsregering zal de onlusten in Chemnitz wel te boven komen. Belangrijker is dat zij stappen neemt om haar eigen geloofwaardigheid te herstellen. Dat zal verre van eenvoudig zijn, en zo lang dat in de ogen van de autochtone bevolking niet naar genoegen gebeurt blijven de risico;’s die ik hierboven geschetst heb bestaan. Juist ook, omdat het onvermijdelijk ook een ingrijpen in het reilen en zeilen van de rechterlijke macht vereist. Die kent vergelijkbare mankementen met die in Nederland, en wordt niet fundamenteel anders bezien, de laatste jaren.

Maar wat de zaak zo dringend maakt, is de frequentie van de gebeurtenissen die aanleiding geven tot onrust. Nu steeds meer immigranten die sinds 2015 het land binnenkwamen in een positie komen dat zij onrustig worden en zelf menen eisen te kunnen stellen zullen de tegenstellingen steeds scherper worden. Niet alleen bleek de zaak niet geschaft te kunnen worden, maar de vraag of zij nog gesust kan worden is actueler dan ooit verwacht werd. In dat opzicht kan Chemnitz een kruispunt blijken te zijn geweest.

---

Foto’s in dit artikel via het Twitteraccount van @SBergsma