Een oude grap – toegeschreven aan de Duitse literator Heinrich Heine – wil dat je bij het vergaan van de wereld snel naar Nederland gaan moet, omdat daar alles vijftig jaar later gebeurt. Politiek gold hetzelfde lang voor Duitsland.

Zoals ik gisteren al schreef, de wittebroodsweken van Martin Schulz als kanselierskandidaat hebben de veertien dagen niet volgemaakt. De CDU/CSU weet precies hoe je zoiets aan moet pakken met de Duitse pers – eind jaren tachtig heeft de pers dat ook de Beierse CSU-premier Franz-Josef Strauss geflikt, en dat wordt de SPD nu met rente terugbetaald.

Een ander amusant element is dat de aanstaande ondergang van Martin Schulz ook het Peper-effect kent. Bram Peper, eertijds PvdA-burgemeester van Rotterdam en een zeer autoritaire regent die zichzelf te serieus nemen equivalent van zonnekoning, ging na het verlaten van zijn burgemeesterspost om minister van Binnenlandse Zaken te worden onderuit door een bonnetjesaffaire, die op gang kwam omdat ambtenaren pas na zijn vertrek uit Rotterdam hun mond open durfden doen. Hetzelfde lijkt nu het geval met Martin Schulz:

The Chair of the European Parliament’s powerful Budgetary Control Committee, Ingeborg Grässle, has vowed to open an official investigation into the accusations of fraud surrounding former EP President Martin Schulz. The scandal which was revealed by German weekly Der Spiegel on Saturday, was compounded by further revelations by UK newspaper the Sunday Times today.

Klein detail: Ingeborg Gräßle is lid van de CDU, en zit op een perfecte plek om Schulz maximale schade toe te brengen. Aangezien ze al drie jaar op haar huidige stoel zit, kun je het uitsluiten dat dit op toeval of een plotselinge bewustwording berust. Schulz wordt nu bekwaam afgemaakt – overigens geheel terecht – op basis van zijn eigen extravagante levensstijl en graaien in algemene middelen. Zelfs voor EP-begrippen was dat ietwat overdreven, maar afgelopen maanden hebben we al een paar keer eerder mogen beleven dat in het EP alles kan, zolang je maar niet teveel opvalt of afwijkende standpunten huldigt. Nigel Farage en Marine Le Pen zijn recent beetgepakt voor zaken die formeel niet mogen, maar voor andere MEP’s de gewoonste zaak van de wereld zijn. Dat betekent niet dat dat goed te praten valt, het komt er eenvoudig op neer dat dit als disciplineringsmethode wordt gehanteerd op een manier die zich in een echte democratie nooit had mogen ontwikkelen.

Duitsland loopt politiek achter
Dit laat ook nog iets anders zien. Deze aanpak van Schulz door de CDU toont dat de opkomst van de AfD voor Merkel een lastige ontwikkeling is, maar niets waarover ze zich denkt zorgen te hoeven maken. Hoogstens verplicht het haar zich voor een volgende regeerperiode opnieuw aan de SPD te verbinden, en dat is klaarblijkelijk het enige scenario waar de CDU rekening mee gaat houden. De enige zorg is dan ook de SPD kleiner te houden dan haar CDU/CSU-combinatie. Dat is de oudste politieke analyse die Duitsland sinds de Tweede Wereldoorlog kent.

Dit betekent ook, dat men er in de analyse van de CDU van uit gaat dat de AfD deze verkiezingen een plafond zal kennen dat ongeveer ligt waarop de partij in de peilingen nu staat, circa 15%. Dat is voor een nieuwkomer in het Duitse systeem extreem veel, maar er zijn vaker nieuwkomers geweest die na vier jaar weer verdwenen of terugzakten. Men lijkt te denken dat het ditmaal niet anders zal zijn, en wellicht hoopt Merkel dat het beleid dat ze de komende jaren gaat implementeren onomkeerbaar zal blijken.

Dat zou best eens waar kunnen blijken, en welbeschouwd is dat een groot gevaar voor Europa, dat niet nog vier jaar van in essentie ongewijzigd Duits immigratiebeleid verdragen kan. Mogelijk gebeurt in Duitsland alles inderdaad steeds minder laat, maar zoals het er nu uitziet gaat het zeker te langzaam.