Het bindend referendum is een gemiste kans
Dat het bindend referendum een gemiste kans is vinden velen. Is het niet juist daarom dat veel partijen er nu ineens voor terugschrikken?
Een bindend referendum is definitief van tafel. Zelfs de initiatiefnemers (D66, GroenLinks en PvdA) trokken de stekker uit hun wetsvoorstel, toen zij er na het Oekraïne-referendum en de Brexit achter kwamen dat de burger ook een andere mening kon hebben. Dit resulteerde in de doodsteek van de door hen begeerde referenda, en dat maakt deze collectieve draai zo merkwaardig. Al met al is het zonde, want het bindend referendum is een uitermate geschikt correctiemechanisme voor ons politieke systeem.
In ons huidige stelsel struinen we eens in de zoveel jaar naar de stembureaus om ons stemrecht te laten gelden. Tijdens de verkiezingscampagnes draait alles om de burger, maar die interesse verdwijnt als sneeuw voor de zon na de verkiezingsuitslag. Zo ging Rutte gelijk met Jesse Klaver om de tafel. De verkiezingsuitslag legitimeerde dit aftasten zonder meer, maar slechts 20% van de VVD-stemmers zat op een samenwerking met GroenLinks te wachten. Hoe praat je dat recht?
Nederland is geen Zwitserland
Er gaat geen moment voorbij dat politici de buitenwereld willen laten weten hoe democratisch ze wel niet zijn. Vrij vertaald: “we zijn enorm democratisch als het ons uitkomt!” Dit wordt geïllustreerd door het wegstemmen van het bindend referendum. GroenLinks woordvoerder Özütok meldde meer te zien in andere vormen van medezeggenschap om de democratie te versterken. Wacht eens even. GroenLinks was een van de partijen die het bindend referendum, het meest democratische mechanisme ooit, afschoot, en nu verkondigen ze ze in dezelfde adem aan meer democratie te willen werken?
In Zwitserland zul je dergelijke prietpraat niet snel tegenkomen. De Zwitsers houden er de meest zuivere vorm van democratie op na. Die bergbeklimmers gaan bij wijze van spreken elke week naar de stembus. Dat werkt daar ook uitstekend, ze weten niet anders. Het is maar de vraag of het ook zo goed zou werken in Nederland. Het is een enorme overgang om opeens wekelijks naar de stembus te gaan. Er zijn te veel onzekerheden in deze vergelijking om te kunnen bepalen of deze variant succesvol zou zijn in Nederland. Persoonlijk zie ik geen heil in deze ongelimiteerde vorm van volksraadpleging.
Het bindend referendum in Nederland
Politici hebben de Nederlandse bevolking in de recente geschiedenis regelmatig in het ootje genomen. In 2005 stemde Nederland tegen een Europese Grondwet. Via het Verdrag van Lissabon vonden dezelfde bepalingen alsnog doorgang in 2007. Vorig jaar stemde een grote meerderheid tegen het Associatieverdrag met Oekraïne in een raadgevend referendum, maar werd hier ook niet naar geluisterd. Al zeggen ze zelf van wel. Potverdikkie, hebben we net maandenlang het gezeur van hysterische vrouwen aan moeten horen dat ‘nee’ ook daadwerkelijk ‘nee’ betekent, en dan flikken politici dit! Als klap op de vuurpijl volgde Mark Rutte nog met een vergezocht relaas over vacuümbommen. Kortom, de bevolking zegt nee, Den Haag zegt ja. Het bindend referendum zou hier niet misstaan. In het Engels hebben ze hier een gezegde voor: “To keep someone honest.”
Zoals gezegd ben ik geen voorstander van een ongelimiteerde variant van het bindend referendum. In mijn optiek biedt het bindend referendum uitkomt bij zeer gewichtige kwesties, zoals een eventuele Nexit. Zodoende hoeven er geen drastische veranderingen in ons huidige politieke systeem te worden doorgevoerd. Alles blijft zoals het is, afgezien van een kleine democratische hervorming. Op deze manier kan de politiek de wensen van de bevolking niet meer langs zich neer leggen. Tevens kunnen politici de volksraadpleging in hun voordeel gebruiken door op het draagvlak van hun ideeën te wijzen. Dit correctiemechanisme zou het vertrouwen in de democratie ten goede komen. Helaas ziet het er naar uit dat dit nog vele jaren op zich kan laten wachten.
Source featured image: J.M. Luijt [CC BY 2.5 nl (http://creativecommons.org/licenses/by/2.5/nl/deed.en)], from Wikimedia Commons
Dit artikel verscheen eerder op SomeRandomFuck.nl
Zie ook: Bindend referendum – democratie en bedrog
Een wettelijk gekanaliseerde route naar een steekhoudende burgerparticipatie is door de eenheidspartijen huichelachtig van tafel geveegd. We zullen zien hoelang dat nog goed gaat.
Bij een gezonde democratie, horen, naast [algemene] verkiezingen, ook [bindende] referenda.
Het heersende partij-kartel laat zien, anti-democratisch te zijn.
Stelling hierboven is: “In mijn optiek biedt het bindend referendum uitkomt bij zeer gewichtige kwesties, zoals een eventuele Nexit. Zodoende hoeven er geen drastische veranderingen in ons huidige politieke systeem te worden doorgevoerd. Alles blijft zoals het is, afgezien van een kleine democratische hervorming.”
Alles blijft zoals het is met bindende referenda en dat is OK?
Kijkend naar het in feite voortdurend buitenspel staan van het parlement (alsmede het EU-parlement) lijkt me een drastische veranderingen doorvoeren zeer gewenst, los van wel/geen referenda. Ons parlement blijkt steeds meer in feite een goede-baantjes-jagers-kliek te zijn. Over de kwalijke kartelvorming van politieke partijen nog niet gesproken. Veranderingen zijn m.i. dringend nodig.
Hoorde gister weer iemand roepen dat de burgers niet voldoende dossierkennis hebben om verstandige keuzes te kunnen maken, want geen dossierkennis zoals parlementariërs. Wat een lacher, de gemiddelde dossierkennis aanwezig bij de gemiddelde parlementariër is veelal minimaal en onvoldoende voor verstandige beslissingen, enkele uitzonderingen daargelaten. Blijkbaar zitten ze liever te Netflixen…… Voor een deel begrijpelijk hoor, want ze worden geacht de voor hen uitgezette partijlijn te volgen en binnen de lijntjes te blijven kleuren en dat motiveert niet erg.
LT, dat over dossierkennis is een laffe uitvlucht. Het is de taak van de politiek om de mensen dan zo voor te lichten dat het duidelijk is waarom het gaat. Uit dat “het volk is te dom om het te begrijpen” spreekt een enorm dedain en een minachting voor jou en mij. Laat me dit zeggen: op een willekeurige markt in Nederland worden er zinniger dingen gezegd dan al het versluierende geraaskal in de haag en de gemeentehuizen bij elkaar. Deze politici in deze indirecte democratie leven van het versluieren en ingewikkeld maken van problemen, anders zijn ze inderdaad niet meer nodig. Iedereen kan uitrekenen of een maatregel voordeel gaaft of nadeel en voor wie. Daar zijn deskundigen voor die het kunnen uitrekenen en begrijpelijk voorleggen. We leven niet meer in de 19e eeuw. Mensen hebben radio, tv, internet, kranten en een abonnement op de bibliotheek. Iedreeen heeft een opleiding tot minimaal 18 jaar en reist met een vliegtuig over de hele wereld.
Het dedain van deze politici en hun geklets over populisme (de wil van het gepeupel zeg maar) is een grove belediging.
De macht van deze charlatans is tanende. Jammer genoeg zullen ze alle middelen die ze hebben, en dat zijn er erg veel, gebruiken om hun macht te houden. Goedschiks of kwaadschiks. Dat laatste zal steeds meer het geval zijn. Is in feite al zo.
Inderdaad is het natuurlijk niet mogelijk om het Zwitserse model één op één over te nemen en de suggestie om een restrictie in te voeren met betrekking tot het gewicht van een beslissing is een eenvoudige. Maar zelfs daar zal men voorlopig niet mee komen. Het zijn juist de zware beslissingen die men niet aan het “gepeupel” wil overlaten.