Frans Groenendijk zette wat feiten over beschaving, multiculturalisme en wederzijdse culturele beïnvloeding op een rijtje, en constateert dat er tegenwoordig juist een bijna schizofrene obsessie met eigenheid bestaat.

Andersom is anti-blank nooit, en anti-westers bijna nooit beschaafd. Het verband tussen beschaving en testosteron-gedrevenheid is wat ingewikkelder. Dus daar ga ik een andere keer misschien nog op in (in de titel mocht het niet ontbreken vond ik). De afbeelding hierboven verwijst naar een van de meest hilarische – en een op zichzelf ongevaarlijke – manifestatie van het anti-blanke, anti-westerse betoog dat cultural appropriation blijkt te heten.

Culturally appropriating dreadlocks
Dat begrip kwam ik voor het eerst tegen in verband met een incident dat maart jongstleden plaatsvond aan de San Francisco State University (SFSU). Het bizar noemen is een understatement. Op YouTube is het betreffende clipje inmiddels bijna 4 miljoen keer bekeken.

Een studente met een lichtbruine huidskleur begint ruzie te maken met een vreemd geklede student met opvallend blanke huid. Ze belet hem verder te lopen: eerst door in de weg te gaan staan, dan door hem vast te pakken. Wanneer hij zachtjes terugduwt begint ze te roepen dat hij háár niet mag aanraken. Twee seconden daarna krijgt ze pas in de gaten dat haar optreden gefilmd wordt, en haalt ze (fysiek) uit naar de eigenaar van de camera. De reden dat ze ruzie zoekt, ze zegt het zelf, is de haarstijl van de medestudent: hij draagt het in zogenaamde dreadlocks.

De ruziezoekster is van mening dat hij dat niet mag omdat dreadlocks bij háár cultuur zouden horen. De jongeman beweert dat dreadlocks van oorsprong Egyptisch zijn, en vraagt haar of zij soms Egyptisch is? Een jongeman in een typisch Britse regenjas en met een nog lichtere huidskleur dan zij, schiet de studente ‘te hulp’ met de tegenvraag: ben jij Egyptisch dan? De studente roept ‘zegevierend’: en waar ligt Egypte?

Dat de jongedame, die zelf géén dreadlocks draagt en een Spáánse voornaam heeft, zo te zien misschien wel evenveel ‘blank bloed’ heeft als Barack Hoessein Obama, doet vermoeden dat haar slecht verhulde haat tegen blanken eigenlijk slechts een speciale uitingsvorm is van haar haat tegen ‘het Westen’.

Het feit dat dreadlocks absoluut niet specifiek zijn voor één cultuur – ze zijn al duizenden jaren bekend van Normandië tot India en van Griekenland tot Senegal – is niet het meest pijnlijke aan deze confrontatie. Wat dat betreft is het alleen maar feitenvrij gekrijs, dat al bestaat sinds mensen krijsend kunnen praten en waar we dankzij social media tegenwoordig nu eenmaal meer van kunnen genieten.

Geen assimilatie
Zo onbeschoft, ongeïnformeerd, irrationeel en achterbaks als deze Bonita zijn er maar weinig. Absurde petities die betrekking hebben op andere vermeende uitingen van de ‘verschrikkelijke misdaad’ die cultural appropriation heet, krijgen ook niet veel ondertekenaars. Een deel van die mensen ondertekent die petities bovendien met het doel om in de ‘motivatie’ het doel juist keihard aan te kunnen vallen. De hele clip en alles eromheen zou in theorie ook nog een – tamelijk zieke – grap kunnen zijn.

Het achterliggende gedachtegoed, de bijzondere manier waarop haat tegen beschaving ‘beargumenteerd’ wordt, is echter een serieus probleem, en Bonita verschaft ons een prachtig voorbeeld. Uitgangspunt is hier dus dat culturen en culturele uitingen eigenaren hebben. Het racistische aspect dat dat eigenaarschap blijkbaar gedefinieerd is langs etnische grenzen, blijft een beetje impliciet. Het gedachtegoed als geheel is pro-achterlijkheid. Hoe positief men ook over die ‘eigen’ cultuur of culturele uitingen suggereert te staan: de – al dan niet georganiseerde – eigenaren moeten de overname van culturele uitingen door mensen van andere ‘rassen’ en/of culturen tegenwerken. In andere woorden: weg met de assimilatie, weg met de uitwisseling, leve de multicultuur. In de woorden van Erdowahn: “assimilatie is een misdrijf tegen de mensheid”. Als baas van alle Turken en wannabe-baas van alle mohammedanen, zal hij wel bepalen wie welke culturele uitingen, wie welk gedachtegoed overneemt van wie: hij bepaalt dat centraal.

Soorten kolonialisme
De haat tegen Het Westen, tegen blanken en tegen (oude) mannen wordt soms expliciet, vaker impliciet, gefundeerd op een populistisch-sentimentele visie op kolonialisme. In die visie wordt dat vage concept voorgesteld als een karakteristieke praktijk van blanke Europeanen, en alleen van blanke Europeanen, die uitsluitend narigheid, uitbuiting, onderdrukking brachten uitsluitend voor niet-Europeanen. En, – ongeveer even belangrijk en pervers – die praktijk was in die visie niet alleen identiek voor de verschillende westerse kolonisatoren maar veranderde ook niet door de eeuwen heen. Echter, het Britse kolonialisme van de twintigste eeuw stond bijvoorbeeld in werkelijkheid voor een hemel op aarde in vergelijking met de hel van het Belgische van einde negentiende eeuw (Leopold, Congo-Kinshasa).

De Mongoolse, Ottomaanse en eerdere mohammedaanse agressie wordt – ongeacht of die voor de slachtoffers ervan kwam in de vorm van terugkerende rooftochten of permanente onderwerping – niet onder kolonialisme geschaard.

Ook het Europese kolonialisme heeft narigheid, uitbuiting en onderdrukking gebracht voor niet-Europeanen. Maar niet uitsluitend en in zeer uiteenlopende vormen en gradaties.
Wezenlijk voor het westerse kolonialisme is dat het aanvankelijk vooral gedreven werd door egoïsme en ondernemingszin: voor materiële vooruitgang onmisbare factoren.

Een heel grote impuls kwam van pogingen om zee-routes naar het Verre Oosten te vinden.
Het bleek op veel plaatsen gemakkelijk om heel voordelige handelstransacties af te sluiten. Zowel in de moederlanden van de kolonisatoren als in de gekoloniseerde landen profiteerden slechts een klein deel van de bevolking volop van die handel en van allerlei vormen van controle op de (landbouw) productie. De Europeanen slaagden erin om volledig de baas te gaan spelen in veel van de ‘ontdekte’ landen. Door het militaire overwicht, maar beslist niet alléén daardoor. Het verdeel-en-heers principe was belangrijk maar het werd beslist niet ingevoerd in landen waar tot dan toe de verschillende culturen in die landen harmonieus samenleefden.

In Zuid- en Midden-Amerika slaagden bespottelijk kleine aantallen Spanjaarden erin om heel veel tegenstanders van afschuwelijke tirannen aan hun kant te krijgen en zo de macht te grijpen. Na zo’n 100 jaar meer en minder openlijke oorlog en na tientallen miljoenen doden, werden de Britten in India door de verschillende kampen – lees: mohammedanen en hindoes – bij wijze van spreken ‘verwelkomd als scheidsrechters’. Met name legde het handjevol Britse militairen en ambtenaren een rechtssysteem op voor wat betreft het zakelijk verkeer. En met name legden ze niet direct een rechtssysteem op voor een groot aantal andere onderwerpen. De ‘inboorlingen’ behielden voor veel zaken zover als mogelijk en acceptabel werd geacht, hun eigen rechtssysteem en gewoonterecht: zowel hindoes als mohammedanen. Er was beslist geen sprake van een one-law-for-all principe. Later werd geleidelijk aan – met name via beroepszaken – op min of meer beleefde wijze gehakt gemaakt van de willekeur van (met name) het mohammedaanse ‘recht’ *).

Chinese giraffen en exotische aardolie
Geleidelijk aan werd het westerse kolonialisme ook voorzien van een forse dosis betutteling en verheffingsidealisme. Opportunistisch, hypocriet en willekeurig, maar niet alleen maar dat, en uiteindelijk ook met positieve effecten.

Het Westerse kolonialisme kende – mede dankzij dat egoïsme en die ambitie – nog een ander bijzonder aspect. Men was geïnteresseerd in nieuwe producten en denkbeelden: van consumptie-artikelen tot militaire tactieken en hulpmiddelen. Het belang hiervan kan het beste worden geïllustreerd aan de hand van een vergelijking met het gedrag van Chinese keizers.

China lag ooit op een groot aantal terreinen voor op Europa – en de hele wereld. De tirannen van het land besloten meerdere malen doelbewust tot vernietiging van die voorsprong. Zo bevoeren zeer grote Chinese schepen – vóór de Britten, ja zelfs vóór de Portugezen en Hollanders, de wereldzeeën. Ook naar Afrika (tot aan Madagascar). De schepen brachten onder andere olifanten en giraffen naar China. Omdat de keizer zijn China volstrekt superieur achtte aan de rest van de wereld, werden in zijn opdracht de grootste schepen vernietigd en werden de giraffen gedood. Een Europees equivalent ervan zou zijn dat men niets met aardolie van doen had willen hebben omdat men al steenkool had.

Hoogste prioriteit
In de populistische visie op (westers) kolonialisme past het verwijt van het plunderen van grondstoffen maar ook het opdringen van westerse cultuur (zoals gezondheidszorg en individuele vrijheden). Dat laatste staat eigenlijk voor het tegenovergestelde van dat ‘cultural appropriation’-gedoe; opdringen vs afpakken. Onschuldig en bijna grappig, indien je het afzet tegen een andere uitwerking van dat idee dat beschaving westers en blank is en (daarom) bestreden moet worden.

Zoals Europeanen nuttige kennis hebben overgenomen van andere culturen die ze vredelievend of oorlogszuchtig ‘tegenkwamen’, zijn er ook niet-Europeanen geweest die nuttige zaken hebben overgenomen van Europeanen. In mohammedaanse context lopen ze het gevaar behandeld te worden als ‘afvallige’. In andere contexten wordt men uitgemaakt voor ‘oom Tom’: een speciale manier om de naam van een van de belangrijkste personages uit ‘De hut van oom Tom’ als scheldwoord te gebruiken. Beechers boek was jarenlang in de VS het best verkochte boek na de Bijbel. (Overigens wordt het scheldwoord ook wel gebruikt tegen mohammedanen die beschouwd worden als onvoldoende fundamentalistisch).

De afvalligen en oom Toms zou je kunnen beschouwen als perfecte tegenbeelden van de lieden die zich keren tegen assimilatie: de Black-Lives-Matter-schreeuwers, de Erdowahn-DENK-ers en mensen voor wie ‘racist’ géén absurde beschuldiging is. De bescherming van niet-westerse, niet-blanken tegen die drie groepen verdient in mijn ogen de hoogste prioriteit. Laat ik me wat steviger uitdrukken: wanneer we er niet in slagen om hen te beschermen is onze beschaving gedoemd om ten onder te gaan.

Yoga
Toen ik googelde op dat wonderlijke begrip cultural appropriation stuitte ik via een van die eerdergenoemde bijzondere petities op de alleraardigste popsong van de Moodyblues, getiteld: Om – ook wel gezongen als A-u-m. Wanneer je alledrie de letters nadrukkelijk laat resoneren heeft het een lichamelijk effect. In een groep uitgevoerd wordt dat versterkt en krijgt het voor veel beoefenaren zelf iets spiritueels. Er blijken dus ook mensen te zijn die het – in het kader van die cultural appropriation ideologie – maar niks vinden wanneer (westerse) muzikanten daar iets mee doen, zonder alles wat daar cultureel mee geassocieerd is ook te omarmen.

Gelukkig staat de grootste democratie van de wereld, die tevens de snelstgroeiende economie heeft, tegenwoordig onder leiding van Narenda Modi die zowel heel erg pro-yoga als heel erg pro (economische) vooruitgang is. (Zie ook)

---

*) De link gaat naar een van de meest serieuze, fundamentele en unieke stukken die ik schreef op mijn oude weblog.