Vandaag een kort totaaloverzicht van de stand van zaken, en een beknopte recapitulatie van de Griekse bailouts en hun resultaten. Er valt namelijk niet alleen een mijlpaal te noteren, maar als de internationale analisten die ik intensief volg ook maar een klein beetje gelijk hebben, is zo onderdehand het einde in zicht.

Om met de mijlpaal te beginnen: de totale kosten van de beide Griekse bailouts zijn thans groter dan het totale Griekse GDP: 320 miljard tegenover een Grieks GDP van 298 miljard. Desalniettemin staat de Griekse staatsschuld op een record van 177% GDP (volgens Barroso), hetwelk vrijwel volledig verschuldigd is aan die gulle lidstaten van de Eurozone. Voor wie niet zo goed is in hoofdrekenen (goed opletten heer Rutte!): 177% van 298 miljard is 527 miljard euro, plus voldoende wisselgeld om de volledige Nederlandse parlementaire populatie in stilte comfortabel te laten leven tot het einde van hun dagen.

En naar berekeningen van de EU en de Trojka zou Griekenland in 2020 weer terug moeten zijn op een niveau van 120% GDP.               (pauze van 2 minuten stilte)           Ongelukkig genoeg (bonus) zakt het Griekse GDP in recordtempo. De cijfers van afgelopen jaar, exclusief de gebruikelijke neerwaartse bijstellingen achteraf, tonen een krimp van 7%. Wat betekent dat ook zonder verder schulden maken de schuldquote in 2013 zal stijgen tot circa 190% (=177/0,93).

Op dit moment is sprake van een nieuw plan, om Griekenland geld te lenen om goedkoop haar oude schulden die nog in private handen zijn te laten terugkopen. Hetgeen zal neerkomen op een lening die via Athene in de zakken van diverse hedgefunds zal vloeien. Geen enkele vooruitgang dus. Hoe het zal uitpakken kunt u hier gedetailleerd teruglezen.

Dat Lagarde gisteren in de vergadering van de Eurogroep vasthield aan een schuldkwijtschelding is gezien bovenstaande dus niet erg vreemd. De enige die op dit moment over dat uitstel tot in ieder geval de 26e verbijsterd is, is de Griekse premier, die dacht dat het geld al in de tas was. Het maakt je diep ongelukkig te beseffen, dat hoe je het ook wendt of keert, die reeds verstrekte middelen verdampt zijn, en nooit meer terug zullen komen. En dan te bedenken dat drie jaar geleden ten tijde van de aanloop tot de eerste Griekse bailout de schuldquote niet meer dan een onbetekenende 113.4% was, en men met angst en beven een tekortpercentage van 120% in 2011 tegemoet zag.

Euro en markten
De euro, die gisterochtend een flinke smak maakte bij het nieuws dat de Eurogroep er niet was uitgekomen, stijgt ondertussen weer volop. Blijkbaar overheerst op de financiële markten de gedachte, dat de EU geen andere keus heeft dan 26 november (aanstaande maandag) alsnog akkoord gaan met de aanpak die gisteren afgewezen werd. De betrouwbaarheid van de aandelenmarkten wordt overigens al enige tijd sterk bedreigd door voortdurend krimpende handelsvolumes.

Het vertrouwen van een staat als Letland in de toekomst wordt fraai geïllustreerd met het voornemen komend jaar obligaties uit te geven in … de Japanse Yen. Niet de beste keus, gezien de rampzalige toestand van de Japanse staatsfinanciën, maar een signaal dat Letland er serieus rekening mee houdt dat geldleningen via de EU op vrij korte termijn tot de onmogelijkheden zullen behoren. Litouwen heeft zijn bezuinigingsprogramma om deel te kunnen nemen aan de euro uitgesteld naar 2015.

Bankenunie
Maar gelukkig komt er dan toch die Bankenunie, waarover de Eurolidstaten het in oktober eens werden? Dat zegt men, maar over de aanstaande realisering daarvan hoeft nog niet getoost te worden. Angela Merkel heeft in oktober wel de intentie getekend, maar wie deze analyse leest, begrijpt dat het er niet van komen gaat, omdat de Duitsers er he-le-maal niets in zien. In dit stuk beschrijft Megan Greene, directeur European economics bij Roubini Global Economics, de attitude die zij ontmoette bij Duitse topambtenaren en economische bigshots. Haar conclusie is niet mis: de Duitsers zullen niet aan een bankenunie meewerken, zolang niet is voldaan aan een aantal voorwaarden.

Die voorwaarden zijn een onderwerping van de lidstaten aan een sluitend begrotingssysteem vol checks & balances die de lidstaten geen ruimte laten tot eigenzinnige financiële avonturen; een demonstratie van de verschillende lidstaten dat ze in staat zijn zich aan die regels te houden; en last but not least een solide democratische legitimering op Europees niveau, iets waarvoor het huidige Europees Parlement zich al meermalen heeft gediskwalificeerd. Alleen dan, en niet eerder, zou Duitsland bereid kunnen worden gevonden de vereiste hoeveelheid soevereiniteit op te geven ten gunste van het Brusselse bestuur. Waaraan Greene toevoegt, dat thans binnen Duitsland weinig lust bestaat dit avontuur aan te gaan.

Duitsland
Zoals vermeld, Greene baseert een groot deel van haar analyse op haar recente ervaringen met topmensen uit het Duitse  economische leven, die het onderwerp Bankenunie voor haar eenvoudig samenvatten met:

“We do not want it.”

Tot nog toe heeft Duitsland een slordige honderd miljard euro gedoneerd aan de EU-bailouts voor Griekenland (2x), Portugal, Ierland en Cyprus, in de wetenschap dat binnenkort Spanje en Italië zullen aankloppen, en ook Frankrijk in grote moeilijkheden dreigt te komen. En het moment dat dit geld via de begroting bij de Duitse bevolking moet worden opgehaald nadert met rasse schreden. Het is glashelder dat al dit geld weinig meer heeft gekocht dan een beetje tijd. Tijd, die door de Eurocraten in Brussel op grandioze wijze verspild is met onderling bekvechten, ruziën met het EP dat ook meer geld wil voor haar eigen hobby’s, en geklets met incompetente regeringsleiders in de zuidelijke lidstaten.

Wat nu in Griekenland gebeurt toont welk scenario Spanje waarschijnlijk volgen zal. En nu Frankrijk in gevaar is, blijven slechts Duitsland, Finland, Nederland, Oostenrijk en het kleine Luxemburg over om te voorkomen dat het eurobouwsel instort. Het is het doemscenario dat verstandige mensen al ruim anderhalf jaar geleden zagen aankomen, en dat zich nu lijkt te gaan ontrollen. En hoe snel dat kan gaan, wordt mogelijk nog het best geïllustreerd met het feit dat het pas vier jaar geleden is dat Spanje nog een TripleA-kredietrating had, en zelfs Griekenland nog onder de A’s gerekend werd.

Geen idee waarmee we over twee jaar zullen betalen, maar euro’s zullen het niet zijn. Tenzij u op vakantie bent in Griekenland, maar dan zult u vermoedelijk enige stapels biljetten van 10.000 euro en groter met u mee moeten slepen als u ‘s ochtends een ontbijt wilt bekostigen.

 

 

Eerder verschenen op Dagelijkse Standaard.