In tegenstelling tot wat de grachtengordel en consorten in Amsterdam lijken te denken, is de stad evenmin de navel van de wereld, ook niet van de Nederlandse.

En het is ruim over tijd dat de landelijke politiek dat de lokale rommelaars eens duidelijk maakt. De aankondiging van een volledig verbod op benzine – en dieselauto’s vinnen de stadsgrenzen op een termijn van elf jaar is niet alleen hovaardig tegenover de realiteit: het spuugt ook de landelijke politiek in het gezicht. En dat laatste was geen ongelukje van een al te ambitieuze wethouder die zich in haar enthousiasme vergaloppeerde. Amsterdamse politici van progressieve huize dichten zichzelf een functie toe die ze niet hebben, en maar beter ook niet krijgen moeten: Amsterdam weet het beter. Dat de stad ‘het’ heeft is en feit, maar dat buiten Amsterdam niemand ‘het’ als een positief aspect.

Het concept ‘milieuzone’ – waarmee Amsterdam door uitbreiding haar zin door wil drukken, is bestuurlijk al een monstrum dat botst met algemeen landelijk beleid. Het behoort tot de lokale competenties dat te doen, aldus rechterlijke uitspraken nadat mensen eerder bij de rechter beslissingen van onder andere Utrecht en Rotterdam aanvochten. De landelijke overheid keek er ongetwijfeld naar, maar heeft er haar vingers niet aan willen branden; in Den Haag regeert de VVD al sinds 2010 en die had geen behoefte aan de beschuldiging dat ze het beleid van progressieve gemeenten wilde fnuiken. Het omgekeerde is ondertussen het geval, zodat de reactie vanuit de Tweede Kamer zeer welkom is, alhoewel eigenlijk nogal laat. Het is een zoveelste voorbeeld van een ontwikkeling die aan zichzelf overgelaten tot onwenselijke situaties leidt, en in het uiterste geval tot rampen.

In de Tweede Kamer zijn veel partijen kritisch over het plan van Amsterdam om binnen elf jaar vervuilende auto’s in de stad te verbieden. Het gemeentebestuur wil het verkeer emissievrij maken met de uitbreiding van de milieuzones en daar mogen benzine- en dieselauto’s niet meer rijden

Verkeersbeleid en algemeen milieubeleid zijn terreinen die tot de competentie van de landelijke overheid behoren, en daar moeten blijven. Nu progressieve gemeentebesturen herhaaldelijk hebben laten blijken dat ze niet tevreden zijn hun eigen begrenzingen op dit vlak beperkt op te rekken, maar over gaan tot het instigeren van wat de facto landelijk beleid is, wordt het de hoogste tijd dat de regering die dadendrang zonder verder dralen limiteert.

Staatssecretaris Van Veldhoven vindt de plannen van de gemeente Amsterdam om in 2030 alle benzine- en dieselauto’s uit de stad te weren een stap te ver gaan.

Dit is niet een stap te ver, maar verscheidene. De staatssecretaris meldt ‘steun’ te hebben van de Tweede Kamer. Dat is mooi, maar zou niet nodig hoeven zijn.

De staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat zegt verder dat de concrete plannen van Amsterdam te zijner tijd getoetst worden aan wet- en regelgeving.

Het echte punt is dat de begrenzing van het primaat tussen diverse overheidslagen onvoldoende is vastgelegd. Nu gemeenten als Amsterdam de zaak op scherp stellen, kan de regering niet achterblijven er op te reageren en die grenzen vast te stellen. Dat de regering al moeite genoeg heeft met het concept grensbewaking is hoe dan ook een zorg. Er is geen enkele behoefte dat nog verder uit te breiden. Het gezag van de overheid is al te zeer verzwakt.