Een van de meest interessante zaken van de strijd tussen Trump en Hillary Clinton is de manier waarop het wereldje van Amerikaanse voorspellers zit te piekeren over welke processen nu gaande zijn. Men analyseert zich suf.

Eigenlijk was het mijn bedoeling voor dit stukje een artikel uit de LA Times te gebruiken dat ik enige tijd terug las, maar dat ik niet meer terug kon vinden toen ik er vanmiddag aan ging werken. Tja. U zult me dus op mijn woord moeten geloven als ik u vertel dat het gaat om een betoog dar stelt dat het volkomen onmogelijk is de race tussen Trump en Clinton te voorspellen, omdat er meer onzekere factoren zijn dan gebruikelijk. Met name de factor Trump speelt ‘vals’, wat de academici betreft. De portee er van was in ieder geval dat het in het geheel niet onmogelijk is dat Donald Trump met een straatlengte verschil gaat winnen, maar dat dat uit peilingen niet zal blijken.

Een klassiek geval van een gordijnfactor, die ook de PVV in 2006 en 2010 tot verrassende hoogten stuwde.

Niet alleen werd ik daar aan herinnerd door de uitslagen van de polls over wie het debat van maandagavond zou hebben gewonnen, maar al zoekende kwam ik meer interessante lectuur tegen over dit onderwerp. Hoe de ‘normale’ gang van zaken is wordt bijvoorbeeld in dit al wat oudere artikel helder uiteengezet. Na acht jaar een president van een partij te hebben gehad, is de kans dat de andere partij de volgende president mag leveren aanzienlijk groter dan dat dezelfde partij aan de macht blijft. Dit is logischer dan het in eerste instantie klinkt, omdat het hier om een instinctmatige keuze gaat die sterke blijkt dan een inhoudelijke. Wat de wetenschappers nu zo onzeker maakt, is de manier waarop Trump de Republikeinse partij verscheurt, terwijl de Democraten zich weinig enthousiast wel degelijk achter Clinton schaarden. Volgens de theorie zou dat zij kansen moeten verminderen.

Maar doen ze dat? Het lijkt er niet op. Een contra-indicatie van wat gaande is, zijn bijvoorbeeld de enorme menigten die Trump naar zijn rally’s trekt. Waar Clinton met moeite zaaltjes van 3 a 5000 mensen vult, is de omvang van een gemiddelde Trump-rally ruim 15.000 bezoekers, niet zelden met lange rijen wachtenden waarvoor binnen geen plek is. Dat laat nog buiten beschouwing dat Trump veel meer bijeenkomsten houdt, dat scheelt tenminste een factor 3 a 4.

Dit beeld kwam ook in de primaries naar voren. Nog nooit brachten in de Republikeinse primaries zoveel mensen hun stem uit, terwijl de Democratische, die gewoonlijk meer mensen trekken dan de Republikeinse, nog niet tot de helft kwamen. Ook hier lijkt de Trumpfactor de doorslaggevende rol te spelen. Wat je verder ook van de man vindt: hij zorgt er voor dat de mensen naar de stembussen komen. In het Amerikaanse systeem is dat enorm belangrijk, want het aantal mensen dat daadwerkelijk stemt – zelfs bij de presidentsverkiezingen – haalt vrijwel nooit de 50%. Een reden is dat het kiessysteem mensen ontmoedigt om in staten waar een kandidaat met zekerheid zal winnen te stemmen. Ook hier gebeuren echter soms vreemde dingen. Afgelopen week werden polls bekend dat Trump aan de leiding ging in new Mexico, een staat waarvan de Democraten er van uit gingen dat ze die in hun zak hadden. Ook Trump was er niet vaak geweest, maar toch had zich een swing ontwikkeld. Het zijn dit soort gebeurtenissen die de Democraten extreem zenuwachtig maken.

Trump lijkt zich in het debat van afgelopen maandag tactisch en rustig te hebben opgesteld, omdat niemand hem ooit eerder in een dergelijke situatie had gezien, en het hem de kans bood vooroordelen over zijn persoonlijkheid van ongelikte beer onderuit te halen. Door zich rustig en redelijk respectvol te gedragen, won Trump aan moreel gewicht. Dat zijn zaken die je niet onderschatten moet, want verkiezingen worden vóór alles op basis van imago gewonnen.

Twee korte karakteriseringen van Scott Adams, bedenker van Dilbert, over beide kandidaten:

Clinton looked (to my eyes) as if she was drugged, tired, sick, or generally unhealthy, even though she was mentally alert and spoke well. But her eyes were telling a different story. She had the look of someone whose doctors had engineered 90 minutes of alertness for her just for the event. If she continues with a light campaign schedule, you should assume my observation is valid, and she wasn’t at 100%.

To be fair, Trump’s physical appearance won’t win him any votes either. But his makeup looked better than I have seen it (no orange), his haircut was as good as it gets for him, and he was otherwise his normal self that some voters hate and some like.

En zijn conclusie:

Clinton won the debate last night. And while she was doing it, Trump won the election. He had one thing to accomplish – being less scary – and he did it.

Ziet U hoe dit aansluit bij de analyse van de wetenschappers over een ‘normaal’ verloop van verkiezingen als deze, waarover ik het hierboven had? Trump zag maandagavond kans alle vooroordelen die hem in de weg zaten weg te werken.

NB
Adams heeft aangegeven met enige tegenzin waarschijnlijk op Clinton te gaan stemmen. Een vriend van Trump kun je hem echt niet noemen, maar vóór alles is hij geïnteresseerd in wat er gebeurt. Dat is een houding die helaas te weinig meer voorkomt, maar daarom des te interessanter is om te lezen.