En terwijl de Eurocraten Cyprus dwingen tot een knieval, wordt er in Brussel weer hard gewerkt aan nieuw beleid, dat de Europese kudde naar een blinkende toekomst leiden moet. Waarop men dat baseert? Op de gegevens die de lidstaten aanleveren.

Op dit blog wordt met grote regelmaat – en overigens volkomen terecht – betoogd dat de Eurocraten in Brussel in een eigen wereldje leven, dat ze angstvallig in stand proberen te houden. het beleid dat er wordt geproduceerd ontstaat mede op basis van de gegevens die worden bijgehouden bij het Europese bureau voor statistische gegevens: Eurostat. Online beschikbaar, en reuze handig voor als je iets weten wilt.

Alleen dien je wel te beseffen wat je te weten komt. Dat Eurostat de gegevens eerlijk verwerkt staat voor mij wel buiten kijf. Hoe de betrokken ambtenaren er mee omgaan is weer een ander verhaal, maar essentieel is hoe er aan de inputkant wordt gewerkt: alles komt rechtstreeks uit de lidstaten, en die hebben er niet zelden belang bij zaken nèt iets mooier voor te stellen dan de realiteit rechtvaardigt. In het geval van een land als Spanje komt daar dan nog eens bij dat ook de regio’s belang bij hebben bij gemodificeerde cijfers die zij aan de centrale overheid leveren.

Enfin. En op basis daarvan ontwikkelt Brussel dus haar beleid, dat ook niet vrij is van eigen gesleutel aan cijfers. Het geheel doet me altijd onweerstaanbaar denken aan het marketingprognosemodel dat ik ooit opzette voor een businessgame tijdens mijn opleiding. Ik gebruikte iets van zes variabelen, kreeg dan uitkomsten, en besloot dan op basis van fingerspitzengefühl het hele zaakje nog op vrijwel alle punten bij te stellen. De wetenschappelijke methode zeg maar. Dat we met een straatlengte wonnen doet niet ter zake voor het argument, begrijpt u hopelijk. Het was gewoon educated natte-vinger-werk.

Zo juichte de Europese pers vorige week nogal luidruchtig over de dalende Europese inflatiecijfers – van 2,0% naar 1,8% (Nederland +3%). Het NOS Journaal keurde goed dat erover bericht werd, en ongetwijfeld ontstond in menige huiskamer het idee dat het met de economie weer de goede kant op ging. Echter. In die cijfers zat onder andere verwerkt dat de Griekse inflatie op 0,1% was uitgekomen. Wellicht herkent u deze grafiek nog van een eerder stuk vorige week:

Zoals u zich wellicht herinnert, stond bovenstaand overzicht bij de melding dat Griekenland het hoofd van het nationale bureau voor statistiek Elstat met tien jaar cel bedreigde vanwege het publiceren van de waarheid – in een eerder kwartaal. Geen idee waardoor overige prijzen zover gedaald zouden kunnen zijn om op 0,1% landelijk uit te komen. Onafhankelijke waarnemers schatten dat de werkelijke inflatie mogelijk zelfs 12% bedroeg. Er vanuit gaand dat Griekenland nog steeds voor 2% meetelt in de EU, zou dat betekenen dat de EU-inflatie met 0,1% is gestegen. En dan hebben we het alleen over Griekenland.

In zijn geweldige boek Geldmoord (Zie recensie) geeft Edin Mujagic talloze voorbeelden van de manier waarop nationale overheden sinds jaar en dag de inflatiecijfers manipuleren. Het is nu zelfs zo erg, dat historische cijfers onderling niet langer vergelijkbaar zijn en evenmin om te rekenen, zo erg is er jarenlang aan gesleuteld. Dat de werkelijke inflatie dus al jaren veel hoger ligt dan ons verteld wordt, is gewoon een feit. De Britse regering weet op dit moment zelfs niet precies hoe hoog de inflatie in het VK is, en geeft dit ook toe. In politieke programma’s steekt men daar meedogenloos de draak mee, maar dat het minstens rond de 6% ligt wordt door niemand ontkend.

Ook vorige week hield ECB-president Mario Draghi een opbeurend praatje over de economie van de Eurozone – de consument moet weer aan het kopen slaan, óók als die geen geld te makken heeft. Bubbels – zolang ze niet knappen – geven prachtige economische statistiekjes. Een fraai voorbeeld van EU-manipulatie kwam vervolgens in beeld toen Draghi de Europese werkloosheid ter sprake bracht:

Als u rustig kijkt, ziet u dat de werkelijke cijfers van Spanje en Griekenland in het plaatje (de eerste twee pilaren) zijn afgetopt: ze zijn eigenlijk een stuk hoger dan 20% (ca. 26%) namelijk. Visueel bedrog. Er is natuurlijk technisch geen enkele reden waarom dat plaatje niet gewoon in het juiste perspectief kon worden getoond.

Over Spanje gesproken: het vermoeden is ontstaan dat Spanje in december een lager tekort realiseerde door een aantal rekeningen pas in januari te betalen. Zodoende wisten Rajoy c.s. het Spaanse tekort in 2012 nèt onder de 7% te houden (waar ze verbazingwekkend trots op waren), in plaats van een reëler getal van 7,2% te moeten melden. Creatief boekhouden heet dat, maar Spanje ontkent. We zullen maar zeggen dat het erg goed uitkwam, dat het terugbetalen van teveel ontvangen belastingen (zoals btw) een maandje later viel dan normaal.

En met creatief boekhouden zijn we weer terug in Nederland, waar de Nederlandse regering de boekhoudkundige truc uithaalde om via een dubieuze garantie aan DNB zichzelf voor de komende jaren aan tenminste 3,2 miljard te helpen. Winstuitkering en zo. Ook in het parlement werden daarover later nog vragen gesteld, maar desalniettemin gaat het gewoon door.

Door mijn leraren werd mij vroeger voorgehouden dat spieken, afkijken en ander bedrog vooral mijzelf kwaad zou doen, aangezien ik later toch op de correcte manier zou moeten leren werken. Jammer genoeg wordt dergelijk verstandig advies kennelijk niet meer doorgegeven. Of hopen de diverse beleidslagen elk, dat het hun tijd wel duren zal. Opnieuw dus een argument tegen allerlei extra bestuurslagen die op de modale burger drukken. Want elke kleine aanpassing maakt de realiteit van de gegevens waarmee op topniveau wordt gewerkt navenant minder. En daarmee dus het er op gebaseerde beleid.

Want deze voorbeelden zijn helaas geen incidenten.

 

Eerder verschenen op Dagelijkse Standaard.