Ik stond die zonovergoten zondagochtend van vijf september al vroeg midden op de Dam. Om het vrijheidsfeest direct te kunnen proeven.

Ik houd nou eenmaal niet van enorme opeengepakte menigtes, waarin je je kont niet kunt keren. En sinds de grote Hans Kok demonstratie, waar ik tussen de ME en krakers klem kwam te zitten, wil ik altijd zicht houden op een “ontsnap-steegje”.

Dat mijn hond een bloedhekel heeft aan de paarden van de bereden politie, die vaak plots als rijders van de apocalypse oprukken zodra de mensenmassa aanzwelt, speelt ook een rol. Na drie Museumplein-demonstraties, dacht ik de ingesleten patronen van de uitvoerende macht wel te kennen.

Deze kristalheldere morgen was de hoofdstedelijke sfeer echter verre van grimmig. Er werden geen stoepen of straten opgebroken voor de broodnodige klinkers, geen Molotovcocktails afgevuld, geen auto’s omgegooid. Er was geen overvalwagen of Mobiele Eenheid te zien.

Geen Romeo’s. Alleen maar Julia’s. Met strooien hoeden en gele paraplu’s.

De ambiance op de Dam was surrealistisch fris, wit, met vuurrode ballonnen en partytenten. Feestelijk bijna, opgetogen, gemoedelijk. Alsof bruid en bruidegom ieder moment over het Rokin aan konden komen ratelen in een landauer.

Alles ademde een nieuwsgierige, haast kinderlijke, welwillende onbevangenheid en een stralende vriendelijkheid. En, zo zag ik later, deze ontspannen sfeer hing niet alleen die ochtend over de stad, toen iedereen nog volop ruimte had, maar ook later, tijdens de massale optocht zoals die mooi werd vastgelegd door Sietske Bergsma en Ongehoord Nederland.

Wat maakte deze dag nou zo speciaal zo anders dan de vorige demonstraties?

Ik heb even de tijd genomen om mijn hoofd eromheen te krijgen. En vanochtend wist ik het ineens.

Dit was dé stad die ik kende uit de vroege jaren 80, toen ik als verwaarloosd ratje door haar straten schuimde.

De geest van mijn oude Amsterdam was weer even terug. Ze zweefde met wilde gele bloemen in het haar over de grachten en pleinen.

Amsterdam was voor één dagje weer die revolutionaire, vrijgevochten stad, met vrijgevochten mensen.

Dit was het verrukkelijke Amsterdam waarvan ik dacht dat het voor altijd verloren was gegaan.

Die heerlijke vrijgevochten puinhoop, waar hippies, hoeren en junks moeiteloos mengden met gezinnetjes en normies. Waar corpsballen en punks gezamenlijk hun roes uitsliepen op een ondergekotste brug.

Een stad zonder angst, woede en verkrampte kwaadheid.

Het Amsterdam waarin een ongrijpbare, ontastbare band alle uiterlijkheden overstijgt. En een instinctief gedeelde hang naar vrijheid alle klassen en gezindten bindt.

Net als 41 jaar geleden waren ze er weer allemaal om deze vijf september de vrijheid te vieren. In andere gedaanten, maar in dezelfde geest. De paradijsvogels, de zware shag rollers, de Jensen T Shirt dragers, de Motorduivels, de Moslims en de Christenen. Kinderen en bejaarden, TisjeboyJay èn TisjeboyJandino. En Provo Thierry Baudet als Robert Jasper Grootveld, enthousiast en vrijuit sprekend vanaf een open boerenkar.

Iedereen hield voor één dag van elkaar en van elkaars vrijheid.

En voor het eerst sinds tijden, hield ik weer zielsveel van mijn stad.

Dit was niet die bekrompen, vervuilde, door wanbeheer verpeste stinkende toeristenval, annex extreem linkse rijkeluisbuurt, vol rolkoffers, angstige mondluiers en kuddes omhoogkijkers*

Dit was mijn Amsterdam, het Mokum van de films van Ed van der Elsken.

Dit was de eerste keer sinds mensenheugenis, dat mensen weer meer oog hadden voor elkaar dan voor hun smartphones.

De eerste keer in tijden dat de energie weer straalde uit de straten in plaats van uit iPhone opladers.

In mijn leven heb ik twee keer de Nederlandse macht, openlijk bloednerveus gezien.

En beide keren kwam dat door gebeurtenissen op de Dam in Amsterdam.

Tijdens de gewelddadige kroning van Beatrix op 30 april 1980, zag ik de paniek in de ogen van onze lieve Prinses Juliana.

En zaterdag rook ik het angstzweet in een tweet van Jan Paternotte.

De macht is er niet chiquer of stijlvoller op geworden.

Niet krachtiger.

En zeker niet sterker dan een volk dat meer van elkaar houdt, dan van zichzelf.

Hou je daar maar goed aan vast.

---

Dit artikel verscheen eerder op op JanBennink.com

Meer van Jan Bennink op Veren of Lood vindt u hier.

Nog twee kleine vraagjes, als je mijn stukken waardeert, schrijf je dan onderaan op de homepage in voor updates. En deel ze op alle sociale media. Ik heb zelf geen facebook of instagram en Telegram begrijp ik niet. Retweet en plaats ze de moeder.

Vind je Jan’s werk mooi, goed of zelfs belangrijk? Je kunt het hier ondersteunen.