In het spel van een kabinetsformatie speelt meer mee dan alleen de zetelaantallen. In retrospectief zien we dat aan de vorming van Rutte3.

Een bericht over de analyse van GroenLinks van haar eigen nederlaag dit jaar licht een tipje van de sluier op.

Tevens herinnert dit er aan dat na de kabinetsformatie in 2017 een stevig aantal ervaren GL-Kamerleden het parlement verliet om elders wethouder te worden. Gecombineerd met de slappe oppositie van GL tegen Rutte3 geeft dat een beeld van een partij die tijdens de kabinetsformatie in 2017 te horen kreeg te weinig bestuurlijke kracht en ervaring te hebben. Waarop als direct gevolg een jaar later GL-Kamerleden (Linda Voortman in Utrecht, Liesbeth van Tongeren in Den Haag) die gevraagde ervaring in het openbaar bestuur gingen opdoen in de grote steden.

Het is onmogelijk dat van elkaar los te zien. Zeker gezien de conclusies van GL zelf, over de verkiezingsnederlaag dit jaar. Men zegt het bijna letterlijk (mijn vet, H.):

Het verlies van GroenLinks bij de Tweede Kamerverkiezingen is te verklaren doordat de partij “er onvoldoende in is geslaagd te laten zien dat ze een idealistische bestuurspartij is”. Dat is de conclusie van het Wetenschappelijk Bureau GroenLinks, dat de verkiezingen evalueerde.
De partij is geen “frisse nieuwkomer” meer, maar tegelijkertijd heeft GroenLinks nog nooit geregeerd. Kiezers wisten daardoor onvoldoende wat een stem op de partij betekende, zeggen de onderzoekers. Ook was de presentatie van partijleider Klaver als politiek leider niet overtuigend, concluderen zij.

Dat ook Klaver een veeg uit de pan kreeg verbaast niet. De lacherige wijze waarop die het begrip oppositie overboord zette door te roepen dat Ruttte3 GL-beleid voerde kan bij niemand een goede indruk hebben gemaakt. Jesse Klaver als vicepremier? Hè? Nee. Bah!

“We constateren dat veel kiezers er deze verkiezingen moeite mee hadden om Klavers leiderschap te duiden. Een belangrijke factor hierin is dat hij zich dan weer idealistisch en aanvallend opstelde, dan weer gericht was op verbinding en samenwerking.”

Zelfs GL lijkt hier te constateren dat Klaver geen geschikt uithangbord is om de pretentie van een partij die regeren kan waar te maken. En instinctief blijkt het electoraat dat door te hebben:

Zij leveren onder meer kritiek op de mislukte oproep van Klaver tot een links-progressieve samenwerking. Klaver wilde een stembusakkoord, maar D66 en PvdA wezen dat af. De kiezer zag GroenLinks daardoor niet als verbindende machtspartij.
De keuze van Klaver om in het jaar voor de verkiezingen onder meer het Belastingplan en de Onderwijsbegroting van het kabinet te steunen pakte ook slecht uit.
“Sindsdien is een terugkerend beeld in de media en onder de leden dat macht voor GroenLinks een doel op zich is geworden, en dat de partij daarbij haar idealen dreigt te verwaarlozen.” Dit heeft bijgedragen aan het verkiezingsverlies, oordelen de onderzoekers.

Dat hierbij toch sprake is van achteraf naar het resultaat toe redeneren blijkt wel uit de conclusies van de onderzoekers hierboven, die suggereren dat GL bij NL2021 heeft verloren omdat ze niet links genoeg meer overkwam, en dat die kiezers daarom hun heil elders zochten. Dè vraag dient dan te zijn, waarheen die vertrokken? GL verloor vooral aan D66, en mogelijk iets van een halve zetel aan Bij1. Een duidelijk linksere koers had meer duidelijkheid geschapen, maar ook de PvdA van zich vervreemd. Nu tijdens Kabinetsformatie2021 houdt Ploumen niet voor niets angstvallig vast aan deelname aan een kabinet samen met GL: Bij de PvdA is het besef doorgedrongen dat er ook bij hen nog meer af kan, en dat 9 zetels niet de keiharde bodem zijn van toekomstige verkiezingsuitslagen.

De ironie van de strategie na 2017 blijkt nu te zijn dat in de ogen van het electoraat meer nodig is dan enige bestuurservaring om mee te kunnen regeren. Dat is een ernstige tegenvaller voor een partij die duidelijk heel graag regeren wil. Ook met de mensen die dat zouden moeten doen is bestuurlijk overigens niet alles koek en ei, maar of dat nog een issue worden zal bij Kabinetsformatie2021? Ik geloof er daarom niet veel van dat GL komende jaren mee regeren zal..

---

Meer over Kabinetsformatie2021 – met commentaren van diverse auteurs over wat politiek plaatsvindt – vindt u hier.