Als misdaad loont, neemt het aantal zware jongens toe, aldus het OM in Amsterdam. Darwin had het niet beter kunnen zeggen.

De NOS schreef op:

Het aantal jongeren dat wordt verdacht van een ernstig geweldsdelict, blijft toenemen. Dat zegt het Openbaar Ministerie (OM), dat voor het tweede jaar achter elkaar een stijging heeft genoteerd. Ook zijn de verdachten vaker minderjarig.

Komt dit uit de lucht vallen? Nauwelijks, zou je zo zeggen.

In Amsterdam is de stijging van het aantal geweldsmisdrijven het grootst. Reden voor de baas van het OM, Gerrit van der Burg, om zich zorgen te maken, zegt hij tegen De Telegraaf.

Want het gebruik van het woord ‘Amsterdammer’ als omschrijving van een crimineel die elders in het land in de kraag is gevat is al spreekwoordelijk geworden als eufemisme voor een bepaald soort gewelddadige misdadigheid. Omdat men ons graag  te gevoel geven wil dat het wèl onze criminelen zijn. Tegen veel media die de afkomst van criminelen definiëren aan de hand van het GBA van de grote steden kun je al wat langer zeggen; het zijn inderdaad jullie criminelen, als je er ook last van hebt, moet je ze mogelijk minder beschermen?

Maar nee, zo werkt dat niet. Tegenwoordig mogen we al weer blij zijn dat ze worden opgepakt:

In de hoofdstad werden vorig jaar 2,5 keer zoveel jongeren als een jaar eerder verdacht van ernstige geweldsdelicten of pogingen daartoe. Het aantal minderjarige verdachten van moord- en doodslag, of pogingen daartoe, nam met de helft toe. In Amsterdam werden de meeste jongeren voor een ernstig geweldsdelict opgepakt, 83.

Hoe definieert men eigenlijk een ernstig geweldsdelict? Als ik het zo eens overzie, zou ik zeggen: aan de hand van de afloop. Anders gezegd: zware criminaliteit, of de ontwikkeling van jong tuig in die richting, wordt pas geconstateerd als ze resultaten gaat leveren als ingeslagen schedels en bij shishalounges geparkeerde losse hoofden van collega-criminelen.

Intussen pretendeert de politie het niet te begrijpen:

De cijfers zijn opvallend omdat het aantal tieners dat in aanraking komt met politie of justitie al jaren afneemt. Vorig jaar met 12 procent. Maar het aandeel dat verdacht wordt van ernstig geweld neemt dus toe.
Een duidelijke verklaring voor die toename kan Van der Burg niet geven, zegt hij in het NOS Radio 1 Journaal. Wel zegt hij een aantal zaken waar te nemen in de samenleving. “Zo zien we dat de jeugd die in aanraking komt met ondermijnende vormen van criminaliteit de neiging heeft om af te glijden vanwege het grote geld. Dan wordt geweld zeker niet geschuwd.”

Aha, het grote geld! Nadat ons jarenlang verklaard is dat alleen witte-boorden-criminelen ooit aan het grote geld toe komen, blijkt ook de doorsnee kleine-straatcrimineel er in de moderne maatschappij aan te ruiken? En als Jesse Klaver die merkt dat hij een ideetje heeft om de journalistiek mee zoet te houden, wordt vervolgd:

Hij ziet jongeren afglijden omdat er onvoldoende mogelijkheden zijn op hulp. “Vaak is schoolverzuim een eerste signaal“, zegt hij. “Zodra de jeugd niet meer bij de hand wordt gehouden, zie je dat de verleiding van de criminaliteit groot wordt en nemen ze de regels niet meer in acht.”

Aha, de regels! Weten die kinderen eigenlijk wel wat de regels zijn? Want wie moest ze dat bijbrengen, en is dat ook gebeurd? Het zijn de vragen die niet gesteld worden, omdat we het antwoord hierop niet willen weten. Terwijl de resultaten wijzen op de totale normloosheid van de ‘probleemgroep’.

In het afgelopen jaar waren er 1904 minderjarige verdachten van geweldsmisdrijven. En dat is nog zonder de moord- en doodslagzaken of pogingen daartoe. Het is een stijging van 17 procent ten opzichte van 2019. Het aantal minderjarigen dat wordt verdacht van een levensdelict of een poging daartoe steeg met bijna vijftig procent naar 199 verdachten; het aantal jongvolwassen verdachten tot 21 jaar met 38 procent tot 226.

Ook hier ziet u duidelijk: de rubricering vindt plaats naar het resultaat, niet naar de manier waarop de jeugdige crimineel te werk gaat. Maar heel precies wordt deze ontwikkelingen niet bijgehouden. Zou dat te stigmatiserend zijn?

Volgens Van der Burg zijn de meeste jongeren die geweld gebruiken rond de 18 jaar oud. “Maar er zijn ook uitschieters naar beneden.” Exacte cijfers daarover zijn niet bekend omdat de misdrijven niet per leeftijd gespecificeerd zijn.

Dat we met OM’ers als Van der Burg de oorlog tegen de zware criminaliteit niet zullen winnen, is al even duidelijk, als dat er bewust gerichte incompetentie in de top van het OM zit.

Nog pas een half jaar geleden was er de plotselinge aandacht voor messentrekkers op straat, maar wat er mee is gedaan? Het zit in het archief. Maar het OM is al lang geen lerende organisatie meer, en een carrièrestap is de bestrijding van de zware misdaad met bijbehorend geweld kennelijk ook al lang niet meer. Bij politie, OM noch politiek. Goede voorbeelden zijn er niet, slechte zijn – zeker in Amsterdam –  de norm geworden. Daarmee is niet alleen de aansprakelijkheid van crimineeltjes en hun ouders vrijwel gereduceerd tot nul, maar zijn ook eventuele handvatten reeds lang geleden verwijderd.

Dan resteert niets dan klagen over hoe onze eens zo mooie wereld is verworden. En is dat niet precies wat de staatsomroep hier doet?