Karl Marx-adepten beleven momenteel hun finest hour: door de anti-Corona-politiek komt het proletariaat in Brussel eindelijk tot macht. 

De strenge anti-Corona regels hebben de (Brusselse) bevolking al twee maanden beroofd van nagenoeg alle Grondwettelijke vrijheden en dus onder andere van mogelijkheden tot normaal intermenselijk contact en dus ook van intellectuele interactie. Bovendien is my home niet langer my castle: de overheid bepaalt wie waar (tijdelijk) verblijven mag. En alle ontmoetingsplaatsen zoals cafés, vergaderzalen, bibliotheken, zijn al maanden gesloten; en straten om gewoon doelloos rond te lopen en winkels zijn pas een weekje een soort van open, maar daar is het toeven hoogst onaangenaam.

Reljongeren
In de publieke ruimte worden de regels voor social distancing streng gehandhaafd met boetes van een paar honderd Euro. De Belgische autoriteiten maken echter een uitzondering voor de (jeugdige) ongehoorzame en relschoppende Marokkaanse onderklasse en hun ‘broeders’ uit de andere Mena-landen. De politie moet in deze Corona-tijd de ogen extra sluiten voor het uit de pas lopen door de nieuwe geprivilegieerden, die – net als in de buurlanden – hebben ervaren dat (dreigen met) geweld steeds vaker leidt tot privileges en onaantastbaarheid. Ook de illegale (nep)-Algerijnen genieten derhalve de status van onaantastbaar, maar bepalen wel een deel van de activiteiten-agenda van de politie.

BOA’s en beveiligers
Even verontrustend is de macht die wordt toegekend aan sommigen van de wèl werkende onderklasse:

Op straat en in winkels mogen wij gewone (voorheen) vrije mensen meestal alleen lopen via door dranghekken bepaalde routes, zoals in een circus gekooide roofdieren via tunnelkooien moeten lopen naar de arena om hun kunstje  te vertonen. Evenzo worden wij geacht thans inkopen te gaan doen. De politieke wens van economisch herstel wordt zo echter niet vervuld: het aantal kooplustigen bedraagt momenteel minder dan 50%.

Waarom zou je ook iets kopen voor je interieur als je geen bezoek mag ontvangen; waarom zou je nieuwe kleren kopen als je je baan kwijt bent, of dreigt te verliezen; waarom zou je nieuwe kleren, deodorant of parfum kopen als je toch moet telewerken; waarom zou je nieuwe kleren kopen als er geen feesten zijn en scholen, cafés, concertzalen, sportclubs en hele badplaatsen gesloten zijn? En waarom zou je je blootstellen aan koeioneren door wie weet wie, als er Bol.coms en Zalando’s bestaan?

Die laatsten hebben een geheel nieuwe cliënteel in de schoot geworpen gekregen; en dat is vervelend voor onder andere warenhuizen als de Inno en de Hema, net als het dat ook is voor Camaïeu en de Fnac, die collectief dreigen om te vallen.

En om de social distancing discipline bij de toch winkelende middenklasse en elite te handhaven staan overal met onterechte macht beklede BOA-achtige ‘beveiligers’ die het verschil tussen besmet, besmettelijk en ziek niet eens snappen, die de baas uithangen over de elite en de middenklasse en ze nutteloze commando’s geven waar te gaan en wat te doen. Intellectuele steunpilaren van het land worden behandeld als schapen op weg naar het abattoir, bijvoorbeeld gedwongen eerst nodeloos 100 meter om te lopen door een dranghekken-labyrint alvorens ze als eerste klant die ochtend een winkel mogen betreden. Beveiligers die zeggen dat de verplichte handontsmetting niet hoeft als men net uit zijn broekzak herhaaldelijk gebruikte rubberhandschoenen op vist; andere beveiligers die denken en zeggen dat handen moeten worden ontsmet alvórens men beschermende rubber handschoenen aan doet; en de BOA die hier op de hoek van de straat staat te staan en niets heeft om aan te raken desinfecteert iedere vijf minuten zijn handen in het door de gemeente geplaatste chemisch fonteintje.

Nikab
De Libanees-Belgische Abou-Jahjah merkte op dat de Belgische overheid door de Corona-maatregelen zoals het mondkapje in het openbaar vervoer publieke gebouwen en in het onderwijs verplicht te stellen, en door het huidige verbod op handen geven, alle argumenten heeft verloren om moslims te verbieden een Nikab te dragen, of te weigeren om iemand de hand te schudden. En zo breidt de invloed van de moslimse onderklasse zich verder uit.

Deontologie
De Corona-ophokplicht is veel strenger in Frankrijk en België dan in de meer protestantse landen, vanwege een andere visie op ethiek. Bij hen vigeert het woord deontologie, en dat heeft ook een heel andere inhoud. Bij de in de buurlanden gehanteerde deontologie gaat het er kort door de bocht slechts om of de intenties juist zijn en of men deugt; onze Nederlandse ethiek reikt verder: dan stelt men zich ook de vraag: wat zullen de consequenties zijn op langere termijn? En wegen al die Corona-beperkingen wel op tegen collateral damage jegens onze rechtstaat, onze manier van leven, zoals ruime sociale contacten en intellectuele interactie met èchte mensen, die men kan aanraken?

Big Brother
De balans opmakend, valt te vrezen dat men in België in een rap neergaande spiraal van onvrijheid is beland, waar vooral de lager opgeleiden de eerste prooi zijn en wier adaptatie zich als een olievlek zal uitbreiden. Zoals nu al gebeurt met het dragen van mondkapjes.

Toen de lockdown twee maanden geleden werd ingesteld zijn de meeste beter gesitueerden en de studenten uit het Brusselse stadscentrum verdwenen. De achterblijvers blijken nogal ernstig onder de indruk van de gevaren van Corona. Men wordt ook overspoeld met bangmakerij; in het openbaar vervoer. schalt iedere minuut in twee talen de stem van Big Brother door de loudspeakers, en wie TV kijkt wordt ook continu ‘geïnformeerd’.

Op foto’s in de (internet)krant worden nog bijna alleen mensen met mondkapje afgebeeld, alsof dat normaal zou zijn. Inmiddels wordt het mondkapje, dat in Brussel op straat niet verplicht is, in het centrum (maar niet in de meeste andere wijken) door de grote meerderheid van de mensen gedragen – en vooral door allochtone vrouwen, vaak als een alternatief voor de boerka – en worden mensen met een normaal bloot-gezicht door onbekenden bestraffend toegesproken.

Gedepersonaliseerd
Dat mondkapje heet in het Vlaams – conform de letterlijke vertaling uit het Frans – mondmasker. En helaas is het een verbergen van de eigen identiteit, waarmee sommigen menen hopen er daardoor ‘bij te horen’ en te deugen. Helaas is het ook anonimiserend en depersonaliserend; Brusselaars zijn nogal afstandelijk en dat mondmasker lijkt de kans op verbroedering te verhinderen.

Het is wonderlijk dat mensen bereid zijn een half uur of langer op een tochtige straathoek in de rij te wachten om een futiliteit te kopen zoals een elastiekje voor het zelf gemaakte mondkapje, zonder de neiging te hebben om een praatje te maken met de voor- of achterbuurman, en dat men als men wordt aangesproken de conversatie zo snel mogelijk afkapt.

Dehumanisering
Hoe anonimiserend en  dehumaniserend zo’n mondkapje en andere anti-Corona maatregelen zijn, bleek me afgelopen week in ritten met DeLijn-bus: omdat men tijdelijk verplicht achter moet instappen, skippen veel passagiers de betaalpaal; en voor de chauffeurs waren de passagiers kennelijk veranderd in zakken aardappelen, waarvoor het niet erg is als ze omvallen en over de busvloer rollen; en dat de airco heen op 15 gr. stond en terug op 30 gr. interesseerde de heren ook niets.

DDR
We lijken op weg naar een nare, verharde samenleving, waar bovendien de overheid meent te mogen bepalen wie we thuis mogen ontvangen, hoe we onze vrije tijd besteden en welke binnenlandse steden en welke landen we mogen bezoeken; kortom de DDR 2.0 .

Censuur
En net zoals in Oost-Aziatische dictaturen bepaalt de overheid samen met buitenlandse kapitalisten en buitenlandse overheden bovendien wat er op onze websites kan worden gepubliceerd en kan worden gelezen.

Orwell
De werkelijkheid anno 2020 blijkt dus nog erger dan George Orwell’s waarschuwingen in diens ‘1984’. Maar hoe moeten mensen zonder lees- en studiecultuur zich informeren  zodat ze  ook zelf keuzes kunnen maken?

---

Dit essay verscheen eerder op Polderland

Meer over het Corona-virus (Covid-19), de wijze van aanpak en haar economische gevolgen vindt u hier op Veren of Lood.

Nicolette Geveke is correspondent EU/Brussel voor Veren of Lood.