Er is weer gedonder over Molukkers. Aangezwengeld door een eis om schadevergoeding wegens ‘standrechtelijke executie door de Nederlandse Staat’ die wordt aangespannen door advocaat Liesbeth Zegveld. Elma Drayer ging er in De Volkskrant vandaag vol tegenin. Op zich terecht, maar bij haar benadering zijn kanttekeningen te maken.

Wat me niet aanstond in het betoog van Drayer was eigenlijk de impliciet onuitgesproken gedachte dat de Molukkers geen enkele reden hadden zich zo te weer te stellen tegen Nederland. Daarbovenop sprak ze streng en expliciet uit dat de keus voor het gijzelen van willekeurige Nederlanders een onvergeeflijke daad was. Met dat laatste lijkt me weinig discussie mogelijk, en dat rechtvaardigde ook beslist de wijze van (gewelddadig!) ingrijpen die een einde maakte aan het gewraakte feit van die kaping.

Mevrouw Zegveld is in mijn opinie daarom een lijkenpikker van het ergste soort. Deze dagvaarding nu doet nogal denken aan wat je soms bij mensen ziet die denken dat hun ooit een enorm onrecht is aangedaan. Met de jaren groeit het onrecht in hun perceptie tot ondraaglijke proporties, en bovendien is het een reden waarom ze op hun oude dag nog een grote klapper denken te kunnen maken omdat de gedaagde over de brug zal moeten komen, et voilá. Meestal wordt dit soort zaken door advocaten niet opgepakt, maar u zoudt versteld staan te weten hoeveel mensen een leven lang op een dergelijke manier over dingen lopen te wrokken, alvorens door een raadpersoon uit de droom te worden geholpen. Waarna ze zich de vergetelheid in grommen, want er overheen komen, daarvoor is het vaak te laat. Het is een deel van henzelf geworden.

Maar het eerste, impliciet aanwezige argument is daarmee nog niet onschuldig of in de kering geldig geworden. Hadden de Molukse kapers reden voor hun wrok? Ik denk het wel. Hun voorouders zijn door de Nederlandse Staat absoluut schandalig behandeld, en wel op een wijze die de betrokkenen van te voren hadden kunnen zien aankomen. Dat die voorouders zelf nooit tot terrorisme zijn overgegaan is dan weer een punt dat de rechtvaardiging verzwakt, maar goed, ook hun leven was er mee doordrenkt. Het punt van Drayer blijft, tenzij ik me heel erg vergis, dat geweld gewoon nooit een optie mag zijn.

Met dat laatste ben ik het in het geheel niet eens. Er zijn nu eenmaal situaties die niet op een andere wijze dan wellicht met geweld een einde kunnen nemen. De gewelddadige periode eind jaren zeventig heeft een catharsis tot gevolg gehad, en had daarom toch een functie. Alleen, het bovenstaande indachtig, dien je te beseffen wie je als doelwit van je geweld kiest. Willekeurige onschuldigen vallen hier wat mij betreft niet onder. Dus hadden de radikalinski’s in kwestie zich moeten richten op de verantwoordelijken voor hun situatie. Primair die in het verleden, mogelijk de gezagsdragers van de Nederlandse Staat van dat moment. En als derde groep zou ik willen suggereren, de mensen die de radikalinski’s met hun haat en wrok hebben opgevoed. Hun ouders. Maar al te vaak vergeten we dat mensen in de eerste plaats een product van hun opvoeding zijn. Aan iemands karakter kan een opvoeding niet al te veel veranderen, maar aan de richting die dat karakter wordt opgeduwd des te meer. Door de gerechtvaardigde wrok van de eerste generatie over te brengen op de generatie daarna, heeft die generatie nooit de kans gekregen een eigen leven op te bouwen.

Voor deze mensen dringt zich een vergelijking op met mensen die zelfmoord plegen omdat hun leven in hun eigen optiek volledig voorbij is. Soms is dat zelfs ook begrijpelijk. Mutatis mutandis kun je zo ook kijken naar bepaalde soorten terroristen. Maar dat geeft hùn nabestaanden geen excuus. In zekere zin is hen door de moord op willekeurige onschuldigen door hun naasten een uitweg geboden uit de doolhof van wraak en weerwraak.

Dat iemand als mevrouw Zegveld dat weer oprakelt is mijns inziens vooral walgelijk.