Gökmen Tavis, ook wel bekend als Gökmen T., staat sinds maandag in Utrecht voor de rechter. Geen verwarde man, maar anders dan dat mogen de rechters hem niet noemen.

Daar werden we vorige week nog eens weinig elegant met onze neuzen op gedrukt:

Gökmen Tavis wordt vervolgd voor het plegen van een aanslag, maar niet voor moord. Portee: dat moet je allemaal niet zo persoonlijk zien. Dat doen verwarde mensen wel vaker, die moet je liefdevol benaderen, dan komt het allemaal wel goed. Ooit.

Dat Tavis eenvoudig een dieper gelovig mohammedaan is dan verwacht, die zich steeds verder zal terugtrekken in zijn geloof lijkt men bij de rechtbank niet te beseffen. Wat je vaak ziet bij iemand die langere tijd wordt opgeborgen is inderdaad dat diens kijk op de wereld verandert en basic values belangrijker worden. Dat proces zie je bij Tavis nu al, als je rustig kijkt.

Alleen zijn zijn basic values die van de islam, niet die van het schuldbewuste christendom. Het idee dat Tavis van aangezicht tot aangezicht met de familie van zijn slachtoffers een zeker schuldbewustzijn zal krijgen is daarom typisch westers wensdenken, zonder benul van waarmee men bezig is. Dat bleek al meermalen, en ook het verplicht stellen van een advocaat die hem verdedigen moet is daarvan een pregnant voorbeeld.

De rechtbank lijkt het niet te beseffen, maar ik vrees dat als je de Mensenrechten hier zou toepassen, de conclusie onontkoombaar is dat Tavis ondraaglijk wordt gemarteld. Veroordeel die man, en klaar. Maar dat is de rechters een onmogelijkheid; het circus moet zijn voorstelling voltooien. De rechters schijnen niet te willen beseffen dat Tavis juist nu bewijst dat het een circus is, waarin gedresseerde en curieus geklede ambtenaren een toneelstukje op voeren waarmee de verdachte niets te maken wil hebben. Zodat hij evenmin de van hem gevraagde deemoed en hoop op strafvermindering uitstraalt die bij dat circus horen.

Ook vandaag is Gökmen Tavis weer van de partij – omdat hij moet. Het zou beter zijn voor de verwerking door zijn slachtoffers. Zijn ook die rechters zijn slachtoffers, en waar hopen ze op? Erkenning?? Dan kunnen ze lang hopen.

In december kwam het rapport uit dat je een jaar eerder al met ogen dicht had kunnen schrijven:

Zwakbegaafd, maar met een meerderwaardigheidscomplex. Dat kunnen die rechters en de Nederlandse rechtsstaat natuurlijk niet op zich laten zitten, en dat is waarom dit proces zo surrealistisch aan doet. Voor het eigen zelfbeeld moeten hem de verworvenheden van de westerse rechtspleging door de strot worden geduwd.

Wat we hier zien is een debat tussen twee blinden – de één doof, de ander verbaal uitgedaagd – die op leven en dood het kleurgebruik door Van Gogh bediscussiëren. Ik schreef daar vorig jaar al over:

Gökmen Tavis lijkt nagedacht te hebben, en windt er verder geen doekjes om. (..) Het is zeker en beslist een vorm van verwarring om in een Nederlandse rechtszaal niet hypocriet te zijn, maar zegt dat niet meer over Nederlandse rechtszalen dan over Gökmen Tavis? Tavis gaat de gebrekkig intellectuele flexibiliteit waarom Nederlandse rechters bekend staan zwaar op de proef stellen. Dat wordt nog heel interessant. Of de rechters hem er tijdens het proces echt steeds bij willen hebben komt zo wel ter discussie vermoed ik, want enige deemoed lijkt van Tavis niet te verwachten.

Tot dusver klopt dat voor de volle 100%. Tavis spuugt, wordt verwijderd, maar dan toch weer teruggebracht. Hiermee wordt onderstreept dat dit proces alleen wordt gevoerd om hem een kans te geven zijn slachtoffers iets van berouw te tonen. Die slachtoffers mogen nu tegen hem schelden, en de machteloosheid druipt er van af. Is dat zinvol? Evenmin. Ook dit onderdeel van een proces heeft alleen enige zin als de verdachte inderdaad deemoedig en berouwvol is. Nu verwordt het tot schelden, en dat lucht maar heel even op.

De verdachte van de dodelijke tramaanslag in Utrecht werd halverwege de eerste zittingsdag verwijderd uit de rechtszaal – en moest daarna weer terugkomen. Dat gebeurde mede op verzoek van de nabestaanden. Die wilden dat de 38-jarige verdachte hun leed aanhoorde.

“Ik walg van de gedachte dat het normaal is om een vuurwapen mee te brengen en mijn broertje dood te schieten”, zei de zus van een 28-jarig slachtoffer tegen de verdachte. “Walgelijk ben je en geen straf zal te zwaar zijn.”

De teleurstelling van deze nabestaande zal nog wat groter worden als de rechters uitspraak doen.

Wat het landelijk journaille ook niet lekker zit is de respectloosheid van Gökmen T. voor àlle instituties in dit land. Dat dat een normale levenshouding is bij islamitische immigranten? Laten de rechters dat maar niet horen – voor je het weet sta je zelf voor het hekje. Want dit wil de Nederlandse maatschappij niet weten. Die Nederlandse maatschappij wil horen dat de verdachte zo ongelukkig is dat hij de goede gaven en giften van de hem ontvangende maatschappij zo vreselijk heeft beschaamd, dat hij zich beter had moeten gedragen en dat hij het vreselijk vindt voor zijn slachtoffers.

Kreten en gejammer, dat is wat we willen. Maar Gökmen T. is deze wereld in zekere zin al ontstegen, en kan Allah nu laten zien hoezeer en hoe getrouw hij zijn geloof belijdt. De beste vergelijking wordt steeds meer die van een aanstaande martelaar zoals we die kennen van het christelijk geloof uit haar kersteningsperiode: het geduldig lijden van hen die hun bloed gaven voor de verspreiding van hun gedachten. Die met minachting de rituelen van de ongelovigen die hen martelden bezagen.

Ongelovigen, die deze martelaren aanzagen voor ietwat zwakzinnig, maar die geen weg wisten met hun meerderwaardigheidscomplex.

En maar blijven volhouden dat alle culturen gelijk zijn?