Waarom uitbreiding van duurzame energie juist gascentrales buitenspel zette ten faveure van kolencentrales en 95% duurzame energie in 2050 totaal irreëel is.

Na een voorzet van een clubje hoogleraren om alle kolencentrales te sluiten en dit te compenseren met import van aardgas uit Noorwegen, deden PvdA en GroenLinks er nog een schepje bovenop: in 2050 moet de CO2-uitstoot met 95% zijn gereduceerd. Zij geloven stellig dat dit haalbaar is, want de #CarbonBubble is nabij. Binnenkort is stroom uit zon en wind goedkoper dan stroom uit fossiele brandstoffen. Deze overtuiging is helaas gebaseerd op een hardnekkig misverstand.

Deze week kwam een clubje hoogleraren met het voorstel om alle kolencentrales te sluiten. Gascentrales moeten het leveren van stroom dan overnemen. Zo nodig moeten we aardgas importeren uit Noorwegen, om in de extra vraag te voorzien. De hoogleraren bekleden leerstoelen op het gebied van milieu en duurzaamheid.

Ironisch genoeg is het juist het streven naar meer duurzame energie dat gascentrales in toenemende mate buitenspel heeft gezet, ten gunste van kolen- en bruinkoolcentrales, waarbij de oudste centrales, waarvan de investeringen reeds terugverdiend zijn, nog eens extra in het voordeel zijn.

De hoogleraren doen er goed aan om de volgende alinea’s uit een artikel van Bjørn Lomborg over de ware kosten van windenergie eens goed te lezen:

In Spain, gas plants were used 66 per cent of the time in 2004 but only 19 per cent of the time now, largely because of more wind use. Because the plants must be kept running 57 per cent of the time to avoid losses, many are likely to close. Across Europe, possibly 60 per cent of all gas-fired generation is at risk.

Keeping the lights on means accepting much higher prices or emulating what many European governments are beginning to do: namely, subsidising fossil-fuel plants. For example, in 2018 alone, Britain will pay nearly £1 billion ($2bn), mostly to fossil-fuel-based generators, to keep back-up capacity available for peak power usage.

Kort samengevat: de uitbouw van wind- en zonne-energie heeft het aanbod van elektriciteit grilliger gemaakt. Conventionele centrales moeten dit compenseren door hun vermogen op of af te regelen, waardoor ze minder uren maken, minder stroom verkopen en zo verliesgevend worden. Juist de energie-efficiënte gascentrales (60% rendement bij STEG-centrales) worden hierdoor het hardst getroffen, omdat ze kapitaalintensiever zijn dan steen- en bruinkoolcentrales.

Van oudsher zijn kolencentrales ook minder geschikt om op of af te regelen, zodat juist deze centrales werden ontzien. De Duitsers exporteren hun overtollige wind- en zonne-energie bij piekaanbod en bovendien ook de overtollige kolenstroom, omdat deze centrales niet verder teruggeregeld kunnen worden dan 35%. Hierdoor worden ook in Nederland gascentrales in de mottenballen gedaan. Inmiddels werken de Duitsers aan kolencentrales die makkelijker op en af te regelen zijn, waardoor gascentrales het nog moeilijker zullen krijgen.

Jesse Klaver en Diederik Samsom zien in de verliesgevende gascentrales en de aangekondigde subsidies voor centrales op fossiele brandstoffen ironisch genoeg juist het bewijs dat zonne- en windstroom al (bijna) netpariteit heeft bereikt. Daarom gebruiken zij de voorzet van de hoogleraren om op te roepen tot 95% duurzame energie in Nederland in 2050.

Ook zij doen er goed aan het artikel van Bjørn Lomborg in The Australian eens goed door te lezen. Hieruit blijkt dat het idee van netpariteit, dat wind- en zonne-energie kunnen concurreren met stroom uit fossiele brandstoffen, is gebaseerd op een illusie, een vergelijking tussen appels en peren.

Conventionele centrales leveren, anders dan wind- en zonne-energie, vraagvolgend vermogen. Er zit m.a.w. een gaspedaal aan, zodat je het aanbod kunt afstemmen op de vraag. Een windturbine levert alleen stroom als het flink waait. Het vermogen van een windturbine is evenredig met de derde macht van de windsnelheid. Als de windsnelheid halveert, blijft er nog maar 1/8e van het vermogen over.

Als het amper waait, is windenergie juist heel duur, want zelfs voor al het goud in de wereld kan het dan niet worden geleverd. Bovendien zijn bestaande conventionele centrales in Duitsland nog altijd minstens twee keer zo goedkoop als windenergie. Deze centrales kunnen nog decennia mee. De Duitsers doen ze echter de helft van de tijd dicht, om het sterk variërende aanbod van zonne- en windenergie op te vangen, aldus Lomborg.

De aangekondigde subsidies voor conventionele centrales zijn niet het gevolg van een aanstaande definitieve doorbraak van wind- en zonne-energie, maar een artefact van regulering van de energiemarkt. Wind- en zonne-energie moeten met voorrang worden afgenomen, als er aanbod is, terwijl het afstemmen van vraag en aanbod wordt afgewenteld op de conventionele centrales.

Daarnaast vereist windenergie, door de lage energiedichtheid en de verspreide opstelling van turbines een forse uitbreiding van het hoogspanningsnetwerk. Dit stuit echter keer op keer op forse bezwaren van NIMBY’s. De exploitanten van windparken worden in Duitsland echter gecompenseerd voor windstroom die niet geleverd kon worden wegens een gebrek aan elektriciteitsleidingen. De kosten hiervoor lopen snel op, aldus Die Welt. Waar blijven de Duitse Groenen en DieLinke nu met hun verontwaardiging over Privatisierung der Gewinne, Sozialisierung der Verluste?

Sommigen zullen zich afvragen of het niet juist goed is dat stroom uit conventionele centrales kunstmatig duur wordt gemaakt. Hen zou ik willen wijzen op de volgende alinea’s uit het artikel van Bjørn Lomborg:

Building more wind and solar generating capacity with subsidies means societies end up paying three times for power: once for the power, once for subsidies to inefficient renewables and once more to subsidise our now-inefficient fossil fuels.

Many will say: “But at least we cut CO2.” That is true, although the reduction is perhaps only half of what is often touted because the back-up power needed to smooth intermittent wind and solar is often more CO2-heavy.

Moreover, we pay dearly for these cuts. In 2013, the world produced 635 terawatt hours of wind electricity and paid at least $28bn in subsidies, or $US76 per avoided tonne of CO2, and likely twice or more than that.

When the estimated damage costs of CO2 are about $US5 a tonne, and a tonne of CO2 can be cut in the EU for about $US10, we are paying a dollar to do less than 7c-13c of good for the climate.
And its positive impact on the climate is negligible.

Sommigen zullen Lomborg nu wegzetten als klimaatscepticus, iemand die je niet serieus hoeft te nemen. Lomborg gaat echter uit van dezelfde klimaatgevoeligheid als het IPCC. Hij is alleen sceptisch over het voorgestelde klimaatbeleid. De voorgestelde maatregelen doen meer kwaad dan goed, de kosten overtreffen de baten: “we are paying a dollar to do less than 7c-13c of good for the climate.”

Al die duurzame energie jaagt de burger op kosten, met name de minima worden hard getroffen, terwijl het nut verwaarloosbaar klein is. Geen wonder dat de PvdA wordt opgegeten door de SP.

Energiebeleid moeten we niet overlaten aan overjarige Greenpeace-activisten en snotneuzen.