Nico van Zandwijk is een deskundige op het gebied van asbest. Voormolen is journalist bij de NRC. Hij had een interview met Van Zandwijk in de krant van 26/7/12.

In dat interview kwamen de risico’s ter sprake die het opruimen meebrengt van asbestvoorkomens als in de wijk Kanaleneiland in Utrecht. Van Zandwijk probeerde als wetenschapper zich zo voorzichtig mogelijk uit te drukken. Hij maakte naar mijn mening de fout door over de risico’s te praten zonder daar gekwantificeerde en voor de gemiddelde lezer begrijpelijke uitspraken over te doen. Als je dat niet kunt doen moet je je mond houden, want dan je weet zeker dat alles wat je zegt naar het sensationele zal worden getrokken en misleidende informatie zal opleveren. Met jouw naam eronder, ook al heb je het anders bedoeld.

Van Zandwijk wilde, geloof ik, zeggen dat het met kleine hoeveelheden asbest wel meeviel, vooral als de mensen die het binnen kregen geen genetische dispositie voor kanker hadden en niet rookten. Ik denk dat de meeste lezers van de krant eruit gehaald hebben dat iedere hoeveelheid die je binnen krijgt gevaarlijk is.

In dat verband is vooral onrustbarend de uitspraak van Van Zandwijk dat als je gaat meten in een willekeurige grote stad er altijd asbest wordt gevonden. Uit het feit dat dit al tientallen jaren zo is en dat de meeste mensen in de grote steden rustig door blijven leven zou je kunnen afleiden dat het risico niet heel erg groot is. Maar zo werkt de publiciteit niet. Mensen hebben geen gevoel voor grote getallen en voor statistiek. Je kunt ze op dat terrein alles wijs maken en de NRC doet dat ook.

Asbest heeft de laatste jaren zo’n beetje de rol overgenomen van de kernenergie van een generatie geleden. Het is in de ogen van het grote publiek intrinsiek slecht. Dat heeft onder meer tot gevolg dat het opruimen van asbestvoorkomens een van de meest lucratieve bezigheden is geworden in de aannemerij.

De werknemers van dat soort bedrijven zijn er zo van overtuigd dat de asbestpaniek vooral flauwe kul is, dat zij ook de meest voor de hand liggende voorzorgsmaatregelen vaak niet meer nemen. Wel een wit pak dragen bijvoorbeeld maar niet de bijbehorende helm. Dat, terwijl asbest dat je inademt een megafactor gevaarlijker is dan het asbest waarmee je huid in aanraking komt.

Het zou naar mijn mening een afdwingbaar overheidsvoorschrift moeten zijn dat deskundigen die over risico’s publiceren verplicht zijn de omvang van de risico’s te kwantificeren en dat op een voor de interviewer en de lezer begrijpelijk manier. De paniekzaaierij, zoals die nu ook weer rond de asbestsanering in Utrecht heeft plaats gevonden, helpt niemand.

---

Dit artikel verscheen eerder op het Blog van Toon Kasdorp