De nieuwste politieke klucht waarmee Nederland het internationale nieuws haalde was dat Defensie geen speciale winterkleding had ingekocht.

No, this is not The Onion (vergelijkbaar met De Speld), begon een spottend stukje. Dat overigens leunde op een bericht in de Noorse krant Aftenposten.

Geen speciale winterkleding inkopen voor een oefening in het najaar in Noorwegen? Tamelijk verbazingwekkend. De laatste keer dat een leger ‘vergat’ speciale winterkleding in te kopen was toen Hitler de SovjetUnie binnenviel op 25 juni 1941, en er van uit ging in drie maanden weer thuis te zullen zijn. De gevolgen waren spectaculair, want achteraf bezien verloor de Wehrmacht daarmee haar beste kans en enige die Russische oorlog al in het eerste jaar te beslissen.

Er zijn een aantal mogelijke  verklaringen, maar niet een die geen personele consequenties zou moeten hebben. Laten we ze eens langs lopen. Allereerst maar wat Defensie er zelf over vertelt:

Dat de deelnemende militairen aan de oefening gevraagd werd zelf de benodigde spullen aan te schaffen was, omdat Defensie te laat heeft ingeschat dat speciale ‘koudweerkleding’ nodig is. Dat zei staatssecretaris Barbara Visser (VVD) vandaag in de Kamer, zo schreef het AD vorige week.

1) Als dit verhaal in het AD zonder meer klopt is het een gevalletje verregaande incompetentie van een leger dat er niet mee kan worden vertrouwd goed voorbereid op oefening te gaan. Misschien dat we daarop voortaan eerst moeten oefenen: hoe gaan we op oefening? Het ontslaan van de huidige chef materieel is het minste zo lijkt me, maar de hele operationele staf mag wat mij betreft ook bij het oud vuil. Zeker gezien de omschrijving van NATO van het doel van de oefening:

“Trident Juncture will test NATO’s ability to train and operate together, also in the northern parts of the NATO area. It will also test the Alliance’s ability to operate in cold weather and difficult terrain.”

2) De ambtenaren op Defensie hebben nu al een dusdanige hekel aan staatssecretaris Barbara Visser dat ze van haar af willen en haar daarom te kijk zetten. Vergis u niet, vermoedelijk is dit het meest waarschijnlijke scenario. Herinner u de rel rond Stef Blok, die viel ook niet zomaar uit de lucht, en werd zeker niet veroorzaakt door ambtenaren die hun minister door dik en dun steunen wilden. Over de val van Halbe Zijlstra kun je dat met veel minder zekerheid beweren, maar de achtergrond an Bloks problemen was kristalhelder. Het probleem van stas Visser ziet er niet anders uit. Ook hier geldt, dat het hoog tijd wordt schoon schip te maken. Dat politici dat niet aandurven tekent hun eigen hulpeloosheid en incompetentie, maar dat excuseert deze kwestie niet.

3) De derde mogelijkheid is dat op het ministerie mensen op verantwoordelijke posities rondlopen die geloven dat de Global Warming hoax zoveel waarheid bevat, dat alle bekende wijsheden over oefeningen in Noorwegen en de daar heersende omstandigheden niet langer geldig zijn. Wie denkt dat dit overdreven is breng ik met plezier in herinnering dat dit niet de eerste keer is dat er in Noorwegen wordt geoefend. Het was in NATO-verband ooit zelfs een populaire bestemming, aangezien het terrein eisen stelt aan de oefenende soldaten, het realistisch dicht bij de Russische grens lag (lang de enige plek waar Europese NATO-staten aan Rusland grensden) en het de oefenende soldaten onder andere bij brengt dat ze hun spullen in orde moeten hebben.

Ook als optie drie waarheid bevat moet er hoognodig opruiming worden gehouden binnen Defensie. Mensen die in zulke hoaxes trappen – zonder te checken bij mensen die beter weten (zoals de collega’s in Noorwegen?) – zijn heel geschikt om oorlogen mee te verliezen, maar daarvoor worden ze niet betaald.

Maar gebeurt er al wat, binnen Defensie? De stilte suggereert dat de staatssecretaris niet van plan iets te doen aan de incompetentie binnen haar departement. Wat weer de vraag oproept waarom men op Defensie sowieso een staatssecretaris nodig zou hebben. Het departement is al zover uitgekleed dat een beetje competente minister er een deeltijdbaan aan hebben moet.