Het is al weer twee jaar geleden dat ik een stukje schreef waarin ik liet zien dat conservatieven hetzelfde denkpatroon volgen als mensen die progressief zijn, maar dat ze langzamer willen. Progressieven hebben echter ook een eigen geloof.

Ik schreef toen:

Progressief en conservatief zijn twee zijden van dezelfde medaille.

Om vervolgens uit te leggen dat beide groepen die daaronder vallen hun denken baseren op een vooruitgangsgedachte – Immer Vörwarts! – en dat je onze beweging door de tijd ook op een andere manier zou kunnen kijken.

Progressieven moeten daar niet veel van hebben, omdat hun eigen opvattingen alle kenmerken van een geloof bevatten. Want wat is die vooruitgang waar progressieven zo onvermoeibaar voor strijden? De vooruitgang van de maatschappij, maar dat is een te vaag begrip om hanteerbaar te zijn. Om de maatschappij sociaal vooruit te laten gaan, dienen de leden van die maatschappij socialer te worden en vooruitgang te boeken. Zij dienen, anders gezegd, allen betere mensen te worden.

Ik weet het, ik weet het. De term betere mensen heeft onaangename boventonen en brengt nog onaangenamer herinneringen. Desalniettemin, dit is een onlosmakelijk deel van het progressieve gedachtegoed, en een onontkoombare consequentie. Als er vooruitgang moet worden geboekt kan dat alleen via verbetering van de mensen die een maatschappij  vormen. Aanpassing van de maatschappelijke instituties kan nooit beter werken dan faciliterend, en zelfs dan moet je maar hopen dat het zal uitpakken als je wenste. Resultaten tot op heden zijn niet hoopgevend, elk sociaal paradijs dat ooit werd gestart is uiteindelijk aan haar eigen feilen ten onder gegaan, of is daar in het geval van Venezuela en Noord-Korea nog enthousiast mee bezig.

Ik zeg dit allemaal niet om progressieven neer te sabelen, dat is niet moeilijk en kan korter. Waar het me om gaat is een stukje bewustwording te creëren van wat men is en nastreeft. De sociaaldemocratische partijen, alsmede de communisten die in oostelijk Europa aan de macht kwamen beseften dit wel degelijk. De verheffing van de arbeider was een van hun meest geliefde actiepunten. We hebben er het Bolshoi-ballet en talloze klassieke opnames van Oost-Europese musici aan te danken en mensen als Paul Witteman zijn er een product van. Maar betere mensen zijn we door de bank niet geworden, al kun je argumenteren dat de naïviteit van enige moderne generaties wat betreft andere mensen hier een gevolg van is. Is dat een maatschappelijke verbetering? Misschien als iedereen tegelijk zo naïef zou worden kon je daar van spreken, maar het hele idee heeft een hoge reservaat-conceptualiteit. Werkelijk iets waarvoor je een safe space nodig hebt om te kunnen gedijen.

Het streven naar een betere mens en de maatschappelijke vooruitgang die daarop is gebaseerd heeft een hoog religieus gehalte. christenen streven er naar a dit leven het Paradijs te bekomen, de progressieve mens is op zoek naar het paradijs op aarde. Gezien de aard van de gemiddelde mens lijken de christenen kansrijker te zullen zijn, maar beide groepen neigen er toe dit in gemeenschap na te streven. Van de term Linkse kerk staat buiten kijf. dat zij toepasselijk is – want dat progressief gelijk staat aan ‘links’ kan niet worden ontkend, al is het omgekeerde niet direct waar. Wie zich realiseert wat de diepere motieven zijn, en welk mensbeeld daarbij past, kan niet anders dan erkennen dat de Linkse Kerk het bastion van progressivisme moet zijn. Dat de overloop tussen vele voorheen kerkse mensen en de Linkse kerk in lossere zin steeds nadrukkelijker herkenbaar is, is eigenlijk nauwelijks meer dan een illustratie van bovenstaande.