Het rakettenbombardement op Syrië was in retrospectief vooral een propagandastunt. Eentje met ernstige gevolgen echter.

De aanval met meer dan honderd raketten op Syrië afgelopen vrijdag werd gerechtvaardigd met een verwijzing naar de gifgasaanval op Douma eerder deze maand. Deze aanval was zowel prematuur (VN-onderzoeksteam was al onderweg) als illegaal (zonder VN-sanctionering of iets van dien aard), hetgeen wijst op een andere reden dan die werd opgegeven. Echt werk van de bewijsvoering is evenmin gemaakt. De reactie tenslotte zal eerder een contraproductief resultaat op leveren.

De aanval zelf stelde niet veel voor, al was de USA tevreden. Rusland kon concluderen dat haar luchtafweer, zelfs het  ietwat verouderde materieel waarover Syrië beschikt effectief was. Syrië was nog wel het minst onder de indruk, mede door de effectieve luchtafweer (zie overzichtsplaatje hieronder).

Was het niet meer dan een kostbare poging (kosten circa $100 miljoen!) de Amerikaanse eer te redden na de luidruchtige verklaringen van de voorafgaande week? Je kreeg de indruk, maar Rusland nam de gelegenheid te baat goed uit te pakken tegen het ‘Amerikaanse en westerse imperialisme’. Oude tijden herleefden! Qua retoriek althans.

De vraag of er echt een aanval met strijdgassen heeft plaatsgevonden is daarmee wat het westen betreft niet actueel meer, en dat maakt het tijdstip van deze actie ten minste suspect. Niet de daad was van belang, maar te demonstreren dat het westen wel degelijk militair durft te reageren is de belangrijkste conclusie van afgelopen weekend. Dat maakt de zoektocht die de OPCW deze week begint in Oost-Ghouta tot een lastige opgave. Als men het niet bewijzen kan zal dat zo nadrukkelijk mogelijk worden doodgezwegen, maar als er wel iets gevonden wordt zijn alle mogelijkheden nog enige maatregel te nemen al op voorhand verspeeld. Het zegt iets over de inschatting van westerse kant. Niet in het minst doordat de OPCW een aantal jaren terug bekend maakte dat de Syrische arsenalen van chemische wapens waren leeggehaald en ontmanteld (clipje hieronder).

"Assad got rid of his chemical weapons." – Barack H. Obama pic.twitter.com/K4mNVN42Fa

— Caroline Glick (@CarolineGlick) April 15, 2018

Dat zegt niet alles (ze zijn eenvoudig opnieuw aan te maken, iets wat je zelfs op huiskamerniveau zou kunnen realiseren), maar dat de regering-Assad er geen belang bij had de aanval zo als die beschreven is uit te voeren wordt door niemand bestreden. Ook de door Rusland aangedragen getuigen zijn geen garantie voor het niet plaatsvinden van deze aanval, maar gaat verder dan we gewend zijn te zien bij duistere Russische acties.

Van groter belang is wat de USA hiermee op gang bracht:
Het Russisch-Chinese pact tegen het westen werd hiermee bevestigd, en dat is geen verstandige zet geweest, ook niet in het licht van wat men nog van China wil in verband met Noord-Korea. De Russische vloot in de Middellandse Zee in Tartus nam al voor aanvang van de aanval overigens offensieve posities in, een illustratie dat de minste aanleiding tot een raket op Russische doelen in Syrië direct zou worden beantwoord met WW3. We waren er dit weekend dichter bij dan ooit, ook al is dat niet in veel media terug te vinden. Wel dat Rusland serieus meende dat de USA op haar tellen moest passen.

Zaterdag al waren Russische versterkingen onderweg naar Syrië (de serie onder van een transportschip dat door de Bosporus vaart). Rusland heeft nu minder dan ooit reden om Assad te laten vallen – het is een erekwestie geworden.

Er zijn twee manieren om de aanval van vrijdagnacht te duiden.

1. Als een afscheid van de USA van het Syrische theater, ietwat vergelijkbaar met boos de deur achter je dicht slaan bij vertrek na een bezoek ter onverrichter zake.
2. Als een opmaat naar een oorlog met Iran vanwege de Iraanse nucleaire capaciteit op langere termijn. Israël is daar een groot voorstander van, en ook Saudi-Arabië steunt dat actief.

Dat laatste schijnt steeds waarschijnlijker. Ook zaterdag al, maar verder in het westen zo goed als niet vermeld, was een aanval van Israëlische gevechtsvliegtuigen op een Iraanse basis bij Aleppo in Syrië. Naar verluidt sneuvelden 20 Iraniërs.

Of Rusland zich betrekken laat in een oorlog die de USA en Israël tegen Iran steeds duidelijker zinnens zijn te beginnen? Dat verwacht ik niet. Anders dan China, dat redenen heeft zich in een eventuele oorlog met de USA te storten mocht die uitbreken, heeft Rusland er geen belang bij de winst van afgelopen jaren op het spel te zetten teneinde de ayatollahs terzijde te staan. De samenwerking in Syrië is meer een gelegenheidscoalitie dan een logisch samengaan. De omzichtigheid waarmee Russische doelen werden omzeild dit weekend was daar een illustratie van.

Dat tussen Rusland en Israël gedurende de volledige Russische interventie in de Syrische burgeroorlog goede verhoudingen èn contacten beleven bestaan is nog een verdere illustratie.

---

Zie ook ons dossier Syrië en dossier Wereldpolitiek USA