Bestuurlijk Nederland voelt zich niet meer veilig. Bestuurders krijgen nu training tegen geweld en intimidatie, maakte minister Ollongren vorige week bekend. Het werd voor kennisgeving aangenomen, maar het signaleert een ernstige ontsporing.

Een elite die bang begint te worden voor het volk dat hij regeert verliest zijn recht tot regeren. Deze elite kan zich alleen nog handhaven middels dictatuur. Deze conclusie is logisch onontkoombaar, maar niet iets waar onze huidige Regenten graag over nadenken. Bestaat onze ‘volksvertegenwoordiging’ – de theoretische basis van onze regeringsvorm – nog wel?

Minister Ollongren van Binnenlandse Zaken wil dat bestuurders zich beter kunnen weren tegen bedreigingen en geweld. Ze heeft daarover afspraken gemaakt met tientallen organisaties. Onder de naam ‘Netwerk Weerbaar Bestuur’ worden trainingen gegeven aan burgemeesters, wethouders, raadsleden en anderen over agressie, geweld en integriteit.

‘Netwerk Weerbaar Bestuur, bevat geen heel duidelijk verhaal, het gaat vooral over bestuurders die moeten leren zich te verweren. Maar waar tegen zou men zich moeten verweren? Het is kenmerkend voor het pijnlijke gebrek aan reflectie dat daarover met geen woord wordt gerept. De muur tussen bevolking en Regenten wordt steeds hoger:

In de afspraken staat onder meer dat bestuurders een veiligheidsscan rond hun huis kunnen laten uitvoeren, dat de informatievoorziening voor raadsleden beter moet en dat de betrokkenen meer ondersteuning gaan krijgen. Onder de organisaties die Ollongren een beter verweer gunt zijn de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, samenwerkingsverbanden van bestuurders en politieke partijen.

De eerstvolgende logische stap is dat men de eigen woning beter verdedigbaar maakt (zie illustratie) en de bevolking voortgaand intimideert (meer snelheidsboetes, strakkere regulering hoe om te gaan met de boven u gestelden?) teneinde die haar plek te doen kennen. Tja.

Ollongren benadrukt dat politieke ambtsdragers voor ons allemaal werken, dat het debat vrij gevoerd moet kunnen worden en dat de ambtsdragers hun werk zonder dwang of angst moeten kunnen doen. De minister vindt het onacceptabel als deze groep te maken krijgt met bedreigingen en geweld. “Zeker als dit bewust of onbewust hun besluitvorming dreigt te beïnvloeden.”

Wij zijn niet dankbaar genoeg! Dat is toch een tamelijk verbijsterende opstelling, zelfs van minister Ollongren, waarvan we weten dat zij alleen in naam Democraat is. Voor Ollongren is het moment kennelijk aangebroken tot herstel van de machtsbasis. Dat betekent dat het besturende middenkader zich weer veilig moet voelen – in de warme beschermende omhelzing van de landelijke elite.

Ollongren wijst erop dat eerder al allerlei instrumenten en protocollen tot stand zijn gekomen om ondermijning van de democratie tegen te gaan.

Hoorde u Orwell lachen? Zijn schaterlach wordt hierna pas recht penetrant onaangenaam:

Volgens haar heeft dat geholpen, maar nog niet genoeg. Het afgelopen jaar zijn weer iets meer politici slachtoffer geworden van agressie en geweld en ze waren ook vaker getuige van incidenten bij collega’s.

Vorige maand nog waren er berichten over bedreigingen tegen burgemeester Houben van Voerendaal. Die vertelde hoe hij door een gemaskerde man met een vuurwapen werd bedreigd.

Langzamerhand begint er een maatschappij te ontstaan waarin het bedreigen van ‘het gezag’ veel zwaarder wordt bestraft dan bedreigingen aan het adres van gewone mensen – als datzelfde gezag er al nota van neemt. Gelijkheid voor de wet geldt niet langer als streven – de bestuurdersklasse kent zichzelf schaamteloos speciale privileges toe. Het doet sterk denken aan de eindfase van de Eerste Italiaanse Republiek eind jaren tachtig: iedereen van enig belang liet zich aanspreken met Dottore, en zorgde dat hij een lijfwacht kreeg – het werd een kwestie van status.

De problematiek van de bedreigingen zou men beter eerst analyseren vanuit het vertrekpunt waarom zij plaatsvinden. En wat de verwijdering tussen regeerders en geregeerden heeft veroorzaakt. Maar dat zou naar conclusies leiden die de bestuurlijke klasse op ideologische gronden weigert onder ogen te zien.

Zoiets kan niet eeuwig goed blijven gaan.