De ophef vorige weken over de lijsttrekkersverkiezing van de PvdA lijkt alweer verzwonden. Het is een signaal dat de PvdA er politiek gewoon niet langer toe doet. Dat gaat verder dan de magere stand in de peilingen.

Natuurlijk is het mogelijk dat de twee zwaargewichten in die lijsttrekkersstrijd hun kruit zoveel mogelijk droog houden totdat de Amerikaanse verkiezingen voorbij zijn. De PvdA heeft dan circa twee weken het rijk alleen, en met de huidige aandacht voor wat Rutte met het Oekraïne-referendum doen gaat is aandacht voor het PvdA-standpunt hierover eigenlijk geen reclame. Mondje dicht is vanuit dat perspectief geen vreemde gedachte.

Het gaf outsider Jacques Monasch de kans gisteren het PvdA-nieuws te domineren met een manifest waarin hij onder andere een felle aanval doet op de EU, en haar tegenwoordige vorm. Wat hij voorstelt komt neer op een terugkeer naar de oude EEG-structuur, maar dan volledig ontdaan van alle pretenties op een toekomstige politieke unie zoals het Europees Parlement. Een voorstel waarvoor heel veel te zeggen is, en waar heel veel Nederlanders voor te porren zullen zijn. Alleen bevinden zich daaronder vrijwel geen politici van de regerende middenpartijen, zodat het idee ver van hen weg zal blijven. En ongelukkig genoeg voor Monasch betekent dat óók, dat het niet of nauwelijks bediscussieerd worden zal.

Eigenlijk geldt dat voor meer dat Monasch wil. Veel van zijn ideeën zijn herkenbaar jaren tachtig, maar deels niet langer uitvoerbaar door veranderde omstandigheden, deels onuitvoerbaar omdat ze politiek onbespreekbaar geworden zijn. En waar hij een modern-realistische toon aanslaat – zoals over integratie – is daarvoor in de progressieve gelederen weinig tot geen belangstelling voor. Want de PvdA is niet langer de partij die steunt op onderwijzers en de sociaal bewegende laag die de samenleving overeind wil houden. Die groepen hebben haar verlaten, en lijken zich te hebben bekend tot GL of D66 – de luchtfietspartijen. Minder tot de SP – een partij die op dit vlak tegengesteld lijkt te denken, maar er nog een weinig consistent beeld over uitdraagt.

Wat binnen de PvdA resteert zijn de mensen die zich fixeren op hun afkeer van de PVV, en zelfs die groep lijkt het zinkende schip te verlaten. De man die eerder deze week op Twitter sprak over het ophangen van Wilders om hèt probleem op te lossen, was een eertijds PvdA-bestuurslid, maar intussen een ex-bestuurslid.

Of het lid Kicken intussen echt het ex-lid Kicken (zoals ik beweerd zag door een PvdA-account) is, doet weinig meer ter zake. De attitude van deze mensen is strijk en zet hetzelfde, en in hun frustratie lopen er van tijd tot tijd een paar over. En dan gaan ze gillen en wild om zich heen slaan. typerend voor een partijcultuur waarvan de mensen is geleerd dat ze onder alle omstandigheden uiteindelijk altijd gelijk hebben. En zo niet, dat men zorgt het te krijgen.

Dan kan Jacques Monasch nog zo’n modern-realistische toon aanslaan, dat zal hem niet helpen. De mensen die redelijk over zijn ideeën konden denken lijken de PvdA al jaren terug te hebben verlaten. De uiteindelijke uitslag van deze leiderschapsverkiezing zal heel aardig verbeelden hoeveel realisme van de Partij van de Arbeid komende jaren nog te verwachten valt. Want de machtsgeile factie lijkt haar ambities voorlopig in een burgemeesters benoeming te moeten investeren.