Suiker is slecht. Suiker is de stille moordenaar die erger is dan alles wat ooit over vet werd gezegd eenvoudig in de schaduw stelt. Suiker is dan ook de nieuwe melkkoe voor de wereldhervormende belastingheffers, die er nog steeds vanuit gaan dat de wereld maakbaar is.

Ik las een informatief artikel op Follow the Money over suiker en het al dan niet heffen van een suikerbelasting. Het was een welwillend verhaal en de auteur voelde er duidelijk wel voor. Dat verhaal bleef uiteindelijk hangen op een economische afweging, en dat was een dodelijker punt dan de auteur zich kennelijk had gerealiseerd. Ik geef hier de slotalinea:

In een eerder FTM-artikel over het Europese suikerregime lieten we al zien hoe de landbouwsubsidies de prijs voor suiker in Europa extreem hoog houden. De Europese Unie staat dan ook, net als Nederland, voor een dilemma. Enerzijds wil men de werkgelegenheid in zowel de voedingsindustrie als de landbouw beschermen en oefenen de machtige lobby’s druk uit om maatregelen tegen te houden. Anderzijds vallen overconsumptie van suiker en het effect van de suikertaks niet langer te ontkennen. De maatschappelijke kosten van overgewicht gaan volgens onderzoek van McKinsey zelfs die van oorlog overstijgen.

Als de kosten van het in stand houden van een suikerindustrie al zo hoog zijn, zou het wegslaan van die peiler van
economische argumenten onder deze gedachte inhouden dat men goedkoper suiker kan importeren. Maar dat zou de suikerconsumptie eerder stimuleren, omdat suiker goedkoper zou worden – ook als je daar een stevige extra belasting overheen legt.

Zoals vaak met dergelijke artikelen die belastingen bepleiten om maatschappelijke tendensen bij te sturen ben ik er extreem sceptisch over. De in het artikel genoemde voorbeelden van successen van suikerbelastingen overtuigen me in het geheel niet, waarbij ik ook nog aanteken dat ik van extra bangmakerij – gemeenlijk voedselvoorlichting genoemd – al helemaal niets hebben moet. Na circa 50 jaar voedselvoorlichting te hebben ondergaan ben ik er wel klaar mee: het verhaal is intussen zo ongeveer full circle gegaan over wat al dan niet gezond is, en het einde van dat draaien in kringetjes lijkt voorlopig nog niet in zicht. Vroeger was het vet dat ongezond was – de hysterie daarover is nog steeds niet uitgewoed en dat zie je terug in het overschakelen van veel betuttelende goeddoeners van anti-rookactivisme naar anti-vetactivisme (betuttelen is hùn verslaving) – en tegenwoordig gaat het over suiker. Ik geloof best dat het allemaal niet gezond is, teveel van alles, maar teveel en steeds meer betutteling is werkelijk onverdraaglijk.

De voorbeeldjes
Dat de frisdrankconsumptie in Mexico sinds de invoering van die suikertax is afgenomen geloof ik best. Alles is in Mexico de afgelopen vijftien jaar namelijk enorm achteruit gegaan – vandaar ook dat de Mexicanen een toekomstige Trump-muur zullen overwinnen met levende ladders, zoals de Afrikanen in Ceuta steeds doen. Dat men dat doet wijst niet op een luxeleventje in Mexico, en dat klopt: in Mexico heerst al jaren een steeds ernstiger wordende economische crisis. Dat je in zo’n periode een daling van 8% frisdrankconsumptie terugvindt kan niemand verbazen. Het blijft een dispensabel luxe-artikel. Gezien de omvang van de extra tax van 10% is een volumedaling 8% onder die omstandigheden een schijntje.

In het Hongarije-voorbeeld ontbreekt een procentueel volume, en van de Franse daling kan ik niet chocola maken, maar dat zou iets te maken kunnen hebben met oververzadiging na een inhaalvraag. Toen ik vorig jaar voor het eerst in jaren weer eens in Frankrijk was, viel me op dat juist de colaprijs vergeleken met tien jaar daarvoor enorm was gedaald. In de tijd dat een literfles cola in Nederland ongeveer een gulden (!) was, kostte zo’n zelfde fles in Frankrijk in de super makkelijk boven de drie gulden (omgerekend).

Maakbaarheidsbelastingen werken echt niet, tenzij je met grof geschut komt. Vergeet niet: suiker is het goedkoopste verslavingsgerelateerde product, en er zijn veel meer verslaafden aan suiker dan je denken zou. Ik ben er zelf één van. Een belasting moet werkelijk enorme effecten hebben wil ik er aan geloven gaan, maar sociaal is dat eenvoudig niet verkoopbaar. Wat resteert is een extra inkomstenpotje voor de overheid, nog meer gezeur aan je hoofd van goeddoeners die je in een keurslijf willen dwingen dat beter voor je zou zijn en eeuwig gejeremieer dat de aanpak steviger moet omdat de resultaten nog onvoldoende zijn. Is dat het waard? Ik ga liever gewoon rustig dood, desnoods een jaartje eerder.