Deze week kwamen – voor een buitenstaander uit het niets – de contouren van de aanstaande Franse presidentsverkiezingen in mei 2017 omhoog vanuit de dampen van de Frans politiek.

De Franse politiek is voor een buitenstaander niet altijd makkelijk te volgen. De president regeert, maar heeft een premier die het dagelijkse vuile werk voor hem opknapt. Door het duorondige districtenstelsel zien er mensen die tijdens de presidentsverkiezingen tegen de vijf procent halen (of meer, zoals Marine le Pen), maar steeds opnieuw kansloos blijken voor een parlementszetel in de Assemblée Nationale. En er is het systeem van prominenten die diverse functies (burgemeester, lid EP, regiofuncties) op zich verenigen, en daardoor financieel drijvende zijn.

De verkiezingen voor de regio’s vorig najaar werden gezien als generale repetitie voor de presidentsverkiezingen van 2017, en hoe waar dat was bleek deze week dus. Bij traditioneel rechts stelde Nicolas Sarkozy opnieuw zijn kandidatuur. De oud-president wil zijn nederlaag van vier jaar geleden uitwissen, maar de vraag is of dat verstandig is.

Weliswaar heeft Sarkozy meer charme dan alternatief Alain Juppé, maar dat deze laatste tijdens de regioverkiezingen hoger werd gepeild dan Sarkozy was veelzeggend: Juppé is het soort kandidaat dat wordt gekozen bij gebrek aan beter. Een degelijke bestuurder, maar met een uitstraling waar de muffigheid vanaf druipt. Sarkozy heeft ook nog een paar schandalen achter zich hangen die nog niet bepaald geregeld zijn, maar met de aankondiging van zijn kandidatuur zet hij de zaak op scherp. Alle kans dat hij de Franse Hillary Clinton wordt – met op dit moment precies dezelfde onzekerheid in hoeverre schandalen haar de das om zullen doen. Behalve Juppé had traditioneel rechts ook Christine Lagarde nog achter de hand, maar die is afgelopen maanden bij het IMF in zulk zwaar weer verzeild, dat haar kansen ditmaal verwaarloosbaar zouden zijn. Of er bij traditioneel rechts intern nog meer gegadigden zijn is onbekend.

Bij de Franse socialisten kwam maandag al een bekendmaking die voor François Hollande slecht nieuws was: zijn voormalige minister van economische zaken Montebourg kondigde zijn eigen kandidatuur aan, waarbij hij in het midden liet of dat namens de Parti Socialiste zou zijn of als onafhankelijke. Dat is desalniettemin van groot belang, want dat Hollande herkozen kan worden moest al vrijwel worden uitgesloten, maar een onafhankelijke socialistische concurrent op een min of meer economisch haalbaar programma zou zijn laatste strohalm doen knakken.

Dat Marine le Pen als voornaamste uitdager van de Franse politieke klasse opnieuw hoge ogen zal gooien lijkt zeker. Tegen een kandidaat van verenigd traditioneel rechts zou ze het volgens peilingen in de tweede ronde afleggen. Dat dat het scenario wordt is echter verre van zeker. Want als de zittende president de tweede ronde haalt, zijn de kansen van Le Pen plotseling groter dan ooit – wat de traditionele politiek er ook aan doen wil. Nog vier jaar François Hollande wil in Frankrijk eigenlijk niemand.