Vorige week heeft Juvenalis deels al de geschiedkundige basis gelegd voor het stuk dat ik hier schrijven ga: een waarschuwing tegen al te altruïstisch lijkende grote bondgenoten. Want hoewel de geschiedenis zich nooit herhaalt, zijn de patronen die er herkenbaar in zijn van alle tijden. Zie bijvoorbeeld de gelijkenis met het Amerikaans zeeimperium.

Dat essay van Juvenalis, verdeeld in vier stukjes, vindt u hier.

De stukken van Juvenalis indachtig is het niet ingewikkeld in onderstaande kaart te herkennen dat de USA in essentie ook een soort zeeimperium hebben opgebouwd. De kern van de Amerikaanse militaire macht is namelijk de vloot, meer specifiek: de vlootgroepen die worden geleid door vliegdekschepen. De USA bezit er daarvan tien.

Tien vliegdekschepen vertegenwoordigen een enorme militaire macht. Ter vergelijking: Rusland bezit één vliegdekschip, China eveneens (tweede is in aanbouw), het UK is er twee aan het bouwen, Italië heeft er twee, evenals India, en dan heb je nog Frankrijk, Spanje en Brazilië met elk één. Maar dat is het zo ongeveer. Geen van de Europese schepen kan in de schaduw van de Amerikaanse schepen staan en van de Indiase heb ik geen kennis. Maar dat de zeven zeeën worden beheerst door de USA staat buiten kijf.

Het is ook niet voor niets dat de USA bij ingrijpen waar ook ter wereld begint met een vliegdekschip (of zelfs meerdere) te sturen. Vliegdekschepen zijn de militaire slagkracht van de USA. En de smaldelen van de Amerikaanse vloot zijn dan ook opgebouwd rond zo’n reusachtige oorlogsmachine.

Wie het Stratfor-kaartje (met slechts drie weken oude informatie) hierboven bezag, zal opgevallen zijn dat vanuit de USA gezien, de belangrijke bondgenoten langs de rand van het grote Euraziatische continent gelegen zijn. De verdeling van de Amerikaanse vloot in een Atlantische en een Pacific vloot is dan ook geen ongelukje. Het Afrikaanse continent behoeft kennelijk geen eigen surveillance – al kan die vanuit de Middellandse Zee snel worden geleverd indien men dat wenselijk acht. Die Middellandse Zee heeft dan ook een beetje een curieuze plek binnen de Amerikaanse vlootbewegingen, omdat het de focus levert voor de Amerikaanse bemoeienis in het MO. Er liggen van tijd tot tijd ook schepen in de Perzische Golf, maar de belangrijkste plek blijft de Middellandse Zee.

Nu geef ik U een historische parallel ter overweging die Juvenalis buiten beschouwing gelaten heeft vanwege de haken en ogen die er aan zitten: de Delische Bond. Dit was in de 5e eeuw v. Christus de coalitie van de Grieken (sinds 477 BC) tegen Perzië, dat rond die tijd nadrukkelijk leek op te zullen dringen richting Griekenland. De Griekse steden op de kust van Klein-Azië (huidig Turkije) vielen op dat moment al onder Perzisch gezag, en de Grieken voelden er niet voor de volgende uitbreiding van het Perzische rijk te worden. Uiteindelijk eindigde dat met de Slagen bij Thermopylae, Marathon, Plataea en Salamis (zeeslag), waarna de Perzen hun bekomst hadden.

De Delische bond bleef echter grotendeels in stand. Een paar steden zoals Sparta werden nooit lid of maakten zich vroeg los, maar het grootste deel van de kleinere steden bleef. Langzamerhand werd de bond steeds meer een Atheens speeltje. De gemeenschappelijke kas werd van Delos naar Athene (454 BC) verplaatst, en veel steden behoefden niet langer schepen en soldaten te leveren: dat kon worden afgekocht. Vanaf dat moment spreken historici van de Oudheid ook wel van het Atheense zeeimperium. En dat bleek het ook te zijn. Het lidmaatschap was niet langer vrijwillig: wie probeerde het lidmaatschap op te zeggen werd als opstandeling behandeld. Van meer dan één lid werd na belegering en verovering de bevolking in slavernij weggevoerd. De rest is letterlijk geschiedenis.

Ik heb me wel eens afgevraagd wat er gebeuren zou als ons land de NATO zou willen verlaten. Want ik vrees dat dat nooit zou worden geaccepteerd, wat ook een antwoord op de vraag is in hoeverre de NATO nog een vrijwillige samenwerking is. Dat betekent niet dat ik er uit zou willen indien mogelijk: ik onderschrijf de essentie van het NATO-handvest en voel me thuis bij het overgrote deel van de bondgenoten.

Maar behalve het antwoord op de vraag hoe men reageren zou als Nederland uit de NATO zou willen stappen, is daar ook nog de kwestie van de principes als Turkije evolueert naar de status waarvan iedereen thans vreest dat het gebeuren gaat: een islamitisch geïnspireerde autocratie met zeer dictatoriale trekjes. Met andere woorden: ik zie geen enkele manier waarop de NATO Turkije zou willen dwingen het bondgenootschap te verlaten, anders dan als het gemene zaak maakt met een erkende vijand van de NATO. Zodat we met hen opgescheept zullen blijven zitten, óók omdat de USA dat in haar belang acht. En dat is dan toch weer een constatering die me niet helemaal lekker zit.