Het politieke seizoen gaat weer beginnen. De peilingen van afgelopen zondag illustreren fraai wat een verwarring de Nederlandse politiek domineert. Kiezers die heen en weer schuiven binnen de politieke (sociaaleconomische) flank, waar ze zich traditioneel het meest thuis voelen, maar geen werkelijke verschuivingen. Er gebeurt een heleboel, maar eigenlijk toch ook weer weinig.

De verschuivingen die Maurice de Hond zondag publiceerde – impliciet met als enige politieke onderwerp het debat over de 3e Griekse bailout – vallen voor de coalitie eigenlijk nog mee, welbeschouwd. De VVD heeft zóveel uit te leggen dat men de moeite niet eens meer neemt. De premier die de boel aan elkaar liegt – en zich daar steeds minder voor lijkt te willen schamen – verliest 3 gepeilde zeteltjes. Weliswaar formeel iets van 8% van zijn virtuele aanhang, maar toch: verbijsterend weinig.

Coalitiepartner PvdA dook weg en was feitelijk onzichtbaar. Zowel PvdA als VVD hielden hun fractieleiders weg uit het debat, daarmee aangevend dat er geen consequenties zouden worden getrokken – waarmee oorzaak en mogelijke gevolgen reeds bij voorbaat werden ontkoppeld. En dus ging het debat nergens meer over.

Verantwoording
Het afleggen van verantwoording is dankzij dit kabinet op een naoorlogs dieptepunt aangeland. Niet alleen is dat in veel opzichten een slechte zaak die de rafelige staat van onze democratie illustreert – maar het stemt somber over de te verwachten politieke mores voor de komende tien jaar. Het gebrek aan respons in media en bij het publiek suggereert een verregaande apathie. Is dat de apathie van mensen die het weinig meer schelen kan, of is dit een eerste signaal dat er een politieke storm op zou kunnen steken? Geen van beiden maakt een mens vrolijk.

Waarover je dan nog wel vrolijk te maken? Alexander Pechtold gaf een goede voorzet – al bedoelde hij dat overduidelijk niet zo. (zie motie links) Dat deze motie vervolgens door de premier ontraden werd, was een kers op de taart voor de aanhangers van de huidige regeringspolitiek – het kabinet vond dat D66 niet moest gaan kraaien omdat het zich gedwongen voelde in te stemmen met deze gift aan de Grieken.

Voor de bühne
Daarmee komen we aan de bewegingen voor de bühne. Het VVD-lid Taverne stemde tegen het Griekse pakket. Maar of dit een geregisseerde actie was om de wereld te tonen dat het voor de VVD heel erg op het randje was dit goed te keuren? Het zou zo maar kunnen. Ook mogelijk is, is dat Taverne een beetje misselijk werd van de acties van zijn partij, en dat duidelijk wilde maken. Maar dat al te openlijk zeggen is natuurlijk niet al te best voor zijn toekomstige carrière.

Bij het CDA zien we ondanks alles iets dergelijks. De partij voert in ieder geval serieus oppositie, al is een groot deel van de kracht van het CDA thans samengebald in de persoon van Pieter Omtzigt. Hoe dat gaat uitpakken als het CDA weer in de regering komt staat nog te bezien. Maar als we een dergelijk kabinet opgetuigd zien met een staatssecretaris Omtzigt van Niet-al-te-Belangrijke-Zaken, dan weten we het verder wel. Van Haersma Buma wordt door Omtzigt – tegen zijn ogenschijnlijke karakter in – momenteel op sleeptouw genomen, en het CDA vaart daar wel bij. Maar een fundamentele verandering in de houding van de partij heb ik nog niet bespeurd.

Prinsjesdag
Wat ondertussen vrijwel volledig onder de radar gebleven is, is hoe de begrotingsonderhandelingen zijn verlopen. Dat belooft niet veel goeds. Traditioneel begint het politieke seizoen in Nederland met het vaststellen van de begroting en de debatten daarover. Maar vanuit Brussel wordt sinds een paar jaar geëist dat de kaders van de Nederlandse begroting reeds in april moeten zijn vastgelegd. Politiek heeft Nederland zich daaraan nog nauwelijks aangepast. Meer nog dan de manier waarop het Griekenlanddebat verliep, is dit een teken dat het parlement van ons land haar budgetrecht verloren heeft, en tot een Europese melkkoe is verworden.

Moeten de ‘constructieve partijen’ dit kabinet niet middels de Eerste Kamer naar huis sturen? Staatkundig is dit niet zoals het zijn moet, maar bij de huidige gang van zaken is dat eigenlijk niet meer dan een detail.