Als je een stukje tikken gaat en je weet niet direct wat je schrijven wilt, kijk je nog wel eens eerst om je heen. Nooit een slecht plan natuurlijk, en als je je boos wilt maken is de site van de NOS altijd een goede keus.

Vanmorgen viel mijn oog op stukje over een mening die vicevoorzitter Piet Hein Donner van de Raad van State – gekscherend wordt die functie ook wel het onderkoningschap van Nederland genoemd – in een vraaggesprek met Trouw zou hebben verkondigd. Het referendum zou de democratie bedreigen:

dat het referendum in strijd is met de grondwettelijke bepaling dat een Kamerlid zonder last opereert.

Dat is me wat, want dat betekent dat volgens Donner de democratie volgens de Nederlandse Grondwet is, dat je mening er niet toe doen mag, maar alleen je mening over wie daarover stemmen mag. Kijk hier nog even goed naar.

Aangezien we het altijd hebben over een ‘mandaat’ voor afgevaardigden die in de Tweede Kamer plaatsnemen, is er vanzelfsprekend geen sterker mandaat dan een directe uitspraak van de kiesgerechtigden. Deze kreet van Donner is er eentje uit het rijtje: eerst krijgt u inspraak, en daarna doen wij wat we denken dat het beste is. Het klinkt allemaal heel mooi, maar wie het logisch ontleed komt tot de ontdekking dat deze uitspraken maar weinig met elkaar te maken hebben. En daarom heeft deze Donneriaanse uitspraak weinig met democratie te maken en had het zijn functie gepast die in dit verband voor zich te houden.

Donner is berucht om zijn uitspraak dat als voldoende mensen de sharia zouden willen en dat bij verkiezingen laten blijken, dat die dan zou worden ingevoerd. Ook dat klinkt niet alleen heel juridisch, maar toch ook heel democratisch. Tòt je beseft, dat dat een onomkeerbare beweging zou zijn. En ik ben van mening dat het enige dat je in een ware democratie onomkeerbaar zou mogen maken, de onomkeerbaarheid van het democratische proces is. Dat welk systeem je ook als regering wenst, dit hoe dan ook via een stembusraadpleging omkeerbaar moet zijn. Dat je daarbij minderheden en dergelijke in bescherming nemen wilt is vooral een kwestie van beschaving, en iets waarvan je hoopt dat dat normaal gevonden wordt.

Het probleem met Donner lijkt te zijn dat hij wel de letter van de wet begrijpt, maar niet de samenhang van die letters. Dat dat voor een man in zijn positie toch wel een heel belangrijk manco is, lijkt me evident.