Deze EU-top (donderdag en vrijdag) over de Britse eisen voor een lossere band met de EU wordt het heel interessant te kijken naar de signalen welke leiders van lidstaten gaan wankelen, en zullen verdwijnen. Dat levert verrassende conclusies op.

Nummer 1 in dit rijtje is de Britse premier Cameron. Hij heeft zich in de meest afschuwelijke bochten gewrongen om in Brussel concessies los te krijgen die de al lang woedende Britse veenbrand onder controle kan brengen, en hij heeft gefaald. Dit ondanks de gunstige situatie dat de EU zich niet veroorloven kan het UK te verliezen op straffe van een totale ondergang van het federatieve misbaksel dat vanuit Brussel wordt bestierd. De eerste reacties in het UK op welke concessies mogelijk zouden worden bekrachtigd op de top van de komende dagen riepen al enorm boze reacties op – een verder knabbelen er aan zal Camerons vonnis alleen maar bekrachtigen. Als dit mislukt is hij de eerste die gaan zal – en mislukken zal het.

Nummer 2 is premier Rajoy van Spanje. Daarvoor is geen groot inzicht vereist: sinds de verkiezingen in december zit Rajoy daar alleen nog omdat zijn tegenstanders het maar niet eens kunnen worden over een nieuwe regering. Maar du moment dat er (onder druk van de EU?) in Spanje weer knopen moeten worden doorgehakt gaat Rajoy gegarandeerd met pensioen.

Nummer 3 is lastiger, maar ik houd het op president Hollande van Frankrijk. Zijn positie is al geruime tijd heel zwak, en in Frankrijk begint men zich op te maken voor de presidentsverkiezingen in 2017. Het grote gevaar voor de Franse elite heet Marine Le Pen, en nu Sarkozy voor de rechter verschijnen moet als gevolg van onregelmatigheden in de campagne van 2012, is er niemand die Le Pen nog stoppen kan. Hollande zeker niet – het FN staat likkebaardend te wachten op zijn verklaring dat hij op gaat voor herverkiezing. Hollande is Le Pens gedroomde tegenstrever in de tweede ronde (een tweegevecht) van die verkiezingen.

Op nummer 4 treffen we Angela Merkel, en zij is de directe oorzaak voor dit stukje. Joost Niemöller schreef vanmorgen een helder en goed gefundeerd betoog dat deze EU-top de val van Merkel zal inluiden. Toch ben ik dat maar beperkt met hem eens. Want juist haar coalitie met de SPD zal Merkel nog in het zadel houden tot de eerstvolgende Bondsdagverkiezingen.

Hoezeer Merkel ook (terecht) aan populariteit heeft ingeboet de laatste maanden, electoraal lijkt de schuld bij de SPD terecht te komen. Gisteren zag ik een poll die vooruit blikte naar de Landesverkiezingen in Schleswig-Holstein. De AFD zou daar vanuit het niets circa 16% scoren, nog vóór Die Linke. De CDU zou ruim de grootste worden en de SPD zou terugvallen van 39% naar ruim 22%. Precies het patroon dat we momenteel door heel Europa zien optreden. En er zijn dit jaar vier van dergelijke Landesverkiezingen waarbij de deelstaten naar de stembus gaan.

Dat geeft me de argumenten voor een heel ander scenario dan een direct afserveren van Angela Merkel. Electoraal krijgt blijkbaar vooral de SPD de schuld van wat nu plaatsvindt. Èn Merkel, maar niet haar partij CDU. Niet onterecht, maar toch reden voor verbazing.

Dat zou kunnen leiden tot een situatie waarin ze door haar partij als Bondskanselier wordt aangehouden, maar onder strikte supervisie. Voor de eerstvolgende Bondsdagverkiezingen zou de CDU dan een nieuwe leider kiezen, nadat Merkel aankondigt met pensioen te gaan. De SPD zal het haar in de tussentijd niet al te lastig maken, aangezien dat de komende electorale afstraffing alleen maar kan vergroten. Dit scenario loopt alleen mis als de EU de komende maanden daadkrachtige besluiten neemt – een overweging die je gevoeglijk buiten beschouwing laten kunt.

Verder zullen er ook dit jaar weer enige leiders van kleine landen vervangen worden door anderen. Maar de opruiming onder de leiders van de grote landen zal aanzienlijk zijn. Daarbij is ironisch dat Italië, immer kampioen nieuwe regeringen – op dit moment heel stabiel lijkt. Maar ik verwacht dus dat Merkel er nog een redelijk aantal overleven zal.