Gisteren bestond de euro precies 25 jaar, maar de EU zult u er niet over horen. Er valt niets te vieren, en met meer dan een paar dagen zal de euro die 25 jaar niet te gaan overtreffen. Griekenland lijkt opnieuw lek te gaan, maar is de enige niet.

Om maar even met het grootste euronieuws van vandaag te beginnen: Jeroen Dijsselbloem heeft vanmiddag zonder voorbehoud aangekondigd dat Nederland stopt met betalen aan Griekenland als het IMF stopt. De Telegraaf meldt:

Nederland stopt met geldsteun aan de Grieken als het IMF zijn deelname aan het steunprogramma intrekt.

Dijsselbloem beroept zich ook op de steun hiervoor van het Duitse parlement. Klinkt goed en vastbesloten nietwaar? Reken voorlopig nergens op, Griekenland wordt gesteund via het ESM, niet direct door de lidstaten. De risico’s daarvan zijn jaren geleden al uitgebreid uitgespeld, maar door het vorige kabinet genegeerd als niet opportuun en ingaand tegen de Europese gedachte. Nederland heeft een stem van 5,7 procent of iets dergelijks in het ESM, dus tegenhouden van verdere betalingen is godsonmogelijk. Niet met steun van Duitsland alleen ook, overigens. Ook dat Dijsselbloem voorzitter is van de Eurogroep zal weinig helpen. Het is zelfs zeer de vraag of nieuwe vragen van het ESM om extra geld geweigerd mogen worden. Morgen meer hierover.

Maar even terug naar het onderwerp waarover ik het vandaag wilde hebben: Italië. Want Griekenland staat dan wel op omvallen, zolang er nog andere landen zijn die de gaten dichten kunnen, is het niet voorstelbaar dat de EU de euro zo eenvoudig zal laten ploffen. Dat hebben we in 2012-2013 wel gezien. Maar Italië zelf verkeert ook in zwaar weer, en één van de sperpunten van de belangrijkste politieke beweging van het land is: een referendum over de euro. Geen wonder dat de Italiaanse president na de val van premier Renzi geweigerd heeft nieuwe verkiezingen uit te schrijven. Italië zit daarmee weer op het spoor van de politieke chaos die leidde tot de val van de Eerste Republiek in de tweede helft van de jaren tachtig, maar dat lijkt nu van later zorg. Zoals Europese politici steeds vaker doen als er problemen ontstaan: men omzeilt de geijkte politieke wegen, onderwijl luidkeels roepend dat dat in het belang van de Europese democratie is. Afijn, u weet wel.

Vorige week kondigde de grootste bank van Italië over 2016 een verlies aan van €11,8 miljard. Unicredito heeft de twijfelachtige eer Italië’s enige systeembank van Europees belang te zijn (en dus too big too fail!!!), en haar mededeling dat er een operationele winst was van €400 miljoen, maar dat zij helaas €12,2 miljard moest afschrijven op slechte leningen werd niet met blijdschap ontvangen. Nu staat bij  de complete Italiaanse bankensector circa €380 miljard aan slechte leningen op de balans, dus er zal nog wel wat gebeuren de komende jaren. Weliswaar is €12,2 miljard een schijntje van 1,2% op een balans die groter is dan een triljoen euro, maar vrolijk wordt je er niet van. En dit is pas het begin:

The bank is also planning to cut 14,000 jobs by 2019, close 944 of its 3,800 branches, and offload almost €18 billion of bad loans — a gargantuan ask even at the best of times. And for Unicredit and Italy as a whole, these are most certainly not the best of times.

De Italiaanse overheid zette een tijdje terug een fonds van €20 miljard klaar om de ergste klappen op te vangen bij de Italiaanse banken. Dat is op nu. Sterker nog, men komt al tekort, want de ellende bij het beruchte Monte dei Paschi di Siena is ook nog steeds gaande. Relatief gezien is Unicredito een gezonde bank, namelijk. Voor Italiaanse begrippen dan.

De paniek in de bankensector begint alle redelijkheid te overstijgen:

ECB Vice President Vitor Constancio called for the creation of a whole new class of government-backed bad banks to help buy some of the <h5>€1 trillion </H5> in unpaid loans that have weighed on Eurozone banks since the financial crisis.

Maar ja:

Here’s how it would work: the already deeply indebted governments in question would issue a load of new debt in order to buy up, supposedly at a heavy discount, billions of euros worth of toxic loans festering on the balance sheets of the banks. In other words, unless you’re a senior banker working for an insolvent bank, or an investor with sizable holdings of slowly putrefying bank shares or bonds, these taxpayer-funded bad banks are by nature a bad idea, as Spanish economist Juan Ramón Rallo warns:

A bad bank is a mechanism for redistributing the wealth of a country from its taxpayers to the shareholders, executives, workers and creditors of financial institutions… The logic is disarmingly simple: if the only party willing to buy the [toxic] assets at the prices [offered by the banks] is the State, the chances are that the assets are not worth what the State is paying for them.

Een mechanisme voor het herverdelen van de welvaart van een land van de belastingbetaler naar de aandeelhouders en andere belanghebbenden bij de banken, dus. Juist, maar hadden we daarvoor niet al de euro? In de praktijk werkt die niet anders, met haar transfers van noord naar zuid.

Is het redden van banken als deze een verstandige investering? Laten we serieus blijven:

When Spain rescued its banks five years ago it spent €53.55 billion (not including government guarantees), of which only €2.69 billion has been recouped.

En dat allemaal omdat de EU het politiek noodzakelijk vond een gemeenschappelijke munt te creëren om te zorgen dat niemand de EU ooit nog verlaten zou. Maar dan heb je ook wat.

---

Deel 1 van deze korte serie vindt u hier. Morgen gaan we verder met een aansluitend stuk over het verlaten van de euro – en wat dat kosten moeten zou. Aan een groter overzicht van de ellende waarin Italië zich bevindt wordt gewerkt, maar dat zal nog wat tijd kosten.

Meer gedetailleerde feiten in behapbare vorm over de ellende in de Europese bankensector vindt u – met verdere links – hier.