In dit afrondende derde deel gaat het over de vraag hoe Nederland zich geopolitiek zou moeten positioneren.

In de voorgaande twee blokken is de geopolitieke situatie geschetst. Nu is de vraag: hoe moet Nederland zich hierin positioneren en wat zijn de kansen en bedreigingen? Zouden de kleinere landen rondom Duitsland meer moeten samenwerken, om Duitsland te corrigeren als het weer eens de mist in gaat? (zoals bij de migratiecrisis). László Marácz heeft daar tijdens het Nederlands voorzitterschap van de EU weinig van gezien.

Landen komen steeds meer terecht in een simulatiespel van hun eigen soevereiniteit. Zij hebben geen strikte soevereiniteit (vanwege alle globale netwerken), maar doen alsof. Het lijkt alsof de dingen ons overkomen: we rennen van brandje naar brandje en komen niet verder dan polderen en thee drinken. De conclusie is dat een niet-gefragmentariseerde identiteit noodzakelijk is voor een klein land als Nederland om zich geopolitiek te kunnen positioneren.

De beide eerdere delen van dit gesprek vindt u hier1 en hier2.