Zoals gebruikelijk is het in de Nederlandse media nog reuze stil, maar geven we U hier alvast een inkijkje van de volgende brandhaard die op uitbarsten staat. We garanderen niets, maar de vooruitzichten zijn ‘veelbelovend’.

Afgelopen week liepen plotsklaps de spanningen tussen Armenië en Azerbeidzjan over de Armeense enclave Nagorno-Karabach ineens hoog op. Zozeer zelfs, dat de spanningen zich al een paar dagen ontladen door grote artilleriebeschietingen vanuit Azerbeidzjan op dolen in Nagorno-Karabach. Dat de westerse media er nog niet over berichtten, heeft alle te maken met de strijdende partijen.

Voor wie het zich nog herinnert: er waren eerder moeilijkheden in Nagorno-Karabach. Grote moeilijkheden. Tussen 1988 en 1994 werd hier een territoriaal oorlogje uitgevochten dus de erfopvolgers van de uiteenvallende Sovjet-Unie. Nagorno-Karabakh is een grote Armeense enclave die binnen de grenzen van Azerbeidzjan ligt, en de Azeri’s poogden die toen gewapenderhand in te lijven.

Voor wie denkt dat de Balkan een levensgevaarlijk wespennest is: de Kaukasus-regio is traditioneel nog stukken erger. Niet in het minst omdat het – evenals overigens de Balkan – qua inwoners een lappendeken van etnische verschillen is. Gelovigen in de multiculturele samenleving zouden zich er eens in moeten verdiepen hoe dat daar werkt.

De christelijke Armenen konden traditioneel beter opschieten met de Russen dan de Azeri’s, die tot de Turkssprekende volkeren behoren. Het 19e-eeuwse nationalisme is hier altijd en manier van leven geweest, en is nog aanzienlijk versterkt door zaken als het pan-Turkse sentiment dat na de val van het Osmaanse sultanaat ontstond. Net als de Russische communisten de strijd tussen Stalin en Trotski hadden, zo hadden de Turken de oneneigheid tussen Atatürk en Enver Pasha. Na de dood van de laatste (hij sneuvelde tegen de Russen) en de ontwikkeling van een sterke Russische staat leek dit te zijn verdwenen, maar het uiteenvallen van de Sovjet-Unie heeft dit oude sentiment weer nieuwe kansen gegeven. Dat het in 1994 dankzij Rusland tot een staakt-het-vuren kwam, betekende niet dat de strijdbijl begraven werd. Het was een wapenstilstand die pas vorige week weer tot een uitbarsting kwam. Ook al stierven tussen 1994 en 2009 naar men schat zeker 3000 soldaten. Maar sinds 1 april is het dus weer bàl.

Waarom is dit belangrijk? Na de feitelijke nederlaag van Turkije in Syrië heeft Ankara dringend een nieuw buitenlands succes nodig. Dit werkt – ook van belang voor de binnenlandse consumptie – in Turkije via de Turkse ‘broedervolken’, van wie Turkije zich onder Erdogan steeds sterker is gaan manifesteren als de grote voorvechter. Met zelfverklaard recht van inmenging in andermans zaken. Dat werkte in Syrië zo, dat is met Azerbeidzjan niet anders. Het oplaaien van deze oude grensoorlog kan niet los worden gezien van de oorlog in Syrië, en de uitkomst daarvan.

Dat het regime-Erdogan met vuur speelt en steeds gekker doet, zou zowel de EU als de NATO te denken moeten geven. Al in Syrië ging Turkije zó ver in haar pogingen een oorlog – of tenminste hele grote spanningen – tussen NATO en Rusland te veroorzaken, dat de secretaris-generaal van NATO zich gedwongen voelde publiekelijk te waarschuwen dat de NATO Turkije niet zou helpen als het om Syrië in een oorlog met Rusland verzeilde. Het conflict in Nagorno-Karabach lijkt daarop een vervolg te worden, en de pogingen van de NATO om met Georgië iets van een binding met de verdragsorganisatie te krijgen, maken het allemaal een stuk gevaarlijker. Want dat Rusland in de huidige situatie zich eindeloos door Turkije zal laten provoceren zonder een keer te reageren lijkt niet waarschijnlijk. Nu al installeert men in Armenië modern luchtafweergeschut. En ook de Russische luchtmacht is gearriveerd.