De kans dat Turkije uit de NATO gaat dit jaar kun je gevoeglijk hoger stellen dan 80%. Dat is goed en slecht nieuws.

Het is bonje in de verschillende tenten in het westen waar Turkije nog geregeld wordt gezien. Oostenrijk riep vorige week op tot het staken van alle onderhandelingen over een toekomstig lidmaatschap  van Turkije (meestal ‘bevriest’ men de onderhandelingen – voor EU-begrippen is dit een ongehoord voorstel). En het conflict tussen Turkije en de USA begint zo hoog op te lopen dat het onwaarschijnlijk is dat Turkije eind dit jaar nog NATO-lid zal zijn. Het ontging zelfs de staatsomroep niet dat er iets grondig mis is.

Op zich is dit al een tamelijk apart bericht, aangezien de ontwikkeling van de S500 al in een zeer vergevorderd stadium is. Ook over de ontwikkeling van een zeer geavanceerd S600-systeem zijn al berichten bekend, maar dat Rusland graag op de F35 zou willen testen hoe goed het systeem nu werkelijk is wil ik graag aannemen. Ondanks dat de Turkse president Erdogan anders beweert, kunt u er veilig van uitgaan dat Turkije elke levering van de F35 vergeten kan zo lang Turkije zo dicht tegen Rusland aan schurkt. In het Pentagon zouden ze er nooit meer van slapen indien dat och gebeurde.

Als iets de crisis in de verhoudingen tussen Turkije en USA goed weergeeft is het de intrekking van de status van meest begunstigde handelsnatie. Dat deed niet alleen moreel pijn, het was ook een schop in de weke plek van Turkije: de lira stortte vorige week in.

For months, the Trump administration had been warning, at first, then outright threatening Turkey against following through with an agreement struck last year to purchase the advanced Russian S-400 missile defense system, and despite several “fake news” reports that Erdogan had canceled the deal with Moscow, Turkey ultimately said it would go ahead and receive the Russian missiles, demonstrative flipping off its NATO allies.
But if Erdogan was hoping that Trump would be all bark and no bite when it comes to retaliating against this painfully obvious snub of its “western” allies, well he had another thing coming.
Late on Thursday, the Turkish lira suddenly tumbled when Washington made it clear that this aggression will not stand, and the White House said it had terminated a preferential trade agreement with Turkey, finding the country no longer needed help as a developing country. However, the US did halve tariffs on Turkish steel from 50% to 25%.

Zondag liet Erdogan op de Turkse onafhankelijkheidsdag nog eten dat het land zich tot het uiterste zal verzetten tegen buitenlandse agressie.

Turkey is still fighting against an ongoing wave of attacks on its economy and security, President Recep Tayyip Erdoğan said on Sunday.

Klinkt stoer, maar het zijn loze woorden. Dit kun je wel inmenging in andermans economie noemen, maar het was een logisch gevolg van de groeiende spanningen tussen beide landen. Tit for that. Als Turkije zich gedragen wil als de gelijke van de USA, moet het maar tonen dat te zijn. Ook economisch. De attitude van de USA is niet voor misverstand vatbaar, maar de redenen voor deze Turkse weerbarstigheid evenmin.

Turkije uit de NATO?
Turkije heeft zich voorgenomen een eigen rol te spelen in de conflicten in het MO, en te pogen Oost en West tegen elkaar uit te spelen. Het eerste is al problematisch genoeg, maar het tweede blijkt al helemaal niet haalbaar tenzij men er al die tijd vanuit is gegaan van kamp te zullen wisselen. Logisch is dat echter niet. De verschriktheid waarmee binnen de EU altijd wordt gereageerd op boze oprispingen vanuit Ankara wordt mede ingegeven door de wens de Turkse bondgenoot niet teveel tegen de haren in te strijken.

Hoeveel hiervan een gevolg is van een behandeling die Turkije niet wenst te begrijpen: namelijk die van een zwakzinnige maar nog nuttige erfgenaam die onder curatele staat van een ander onmisbaar iemand. Nu die andere iemand steeds meer met het land te stellen krijgt, zullen welwillende reacties op gekrijs als dit ook snel tot het verleden gaan behoren. En zo zijn er meer privileges die op de tocht komen te staan als de verwijdering tussen USA en Turkije definitief wordt.

Dat schept even rust, maar de NATO zal de zenuwen krijgen omdat zij een zuidflank wil die in staat is het Rusland moeilijk te maken. Een complete strategieverandering is ook een optie, maar NATO is behoorlijk bureaucratisch – dat zal niet snel werken. Maar met dat Turkije er uit moet wordt al rekening gehouden:

Turkey is still a NATO member. But it has repeatedly said it is committed to buying Russian missile defence system, despite warnings from the United States that the S-400s cannot be integrated into the NATO air defence system.

Missile defence is not a small thing. It’s about the very essence of NATO, the alliance of the Western world. The US State Department said that Washington had told Turkey that if it buys the S-400 systems, the United States will reverse its decision to sell F-35 fighters to Ankara. Turkey plans to buy 120 such jets.

Lakmoes
Er zijn twee lakmoesproeven die voor de USA en de EU afzonderlijke essentieel zijn. Voor de USA is dat de Turkse aanschaf van het S400-systeem, en de afhandeling van een reeks kleinere conflicten die er mee samenhangen. Voor de EU is dat de burgemeesters verkiezing in Istanbul – waarbij ook het oplopende conflict over de gasvelden in de Middellandse Zee rond Cyprus een grote rol gaan spelen, waarover ik vorige week al schreef.

Economisch speelt de Turkse regering een gevaarlijk spel. Eerdere pogingen om de koers van de Lira te steunen hebben geen enkel effect gehad, en de kans dat de munt door politieke onachtzaamheid in een dodelijke spiraal terecht komt is groot. de Turkse centrale bank is machteloos, en president Erdogan kan niet eeuwig van vaderlandslievende Turken vragen hun goud in te leveren om het land te steunen. Zeker niet als dat goud op een middagje in een uur of twee wegsnelt zonder een spoor na te laten, en zonder enig effect ten goede van Turkije.

En dat in een tijd dat men zich in het westen steeds meer bewust wordt van de vijandigheid die in het Turkije van Erdogan wordt gevoeld voor het westen. Goed indiaans spreekwoord zegt: de kreek gaat net zo lang te water tot zij bruikt. President Erdogan leidt zijn land in een richting die haaks staat op de belangen van het westen, die dat dus ook niet steunen zal. Of Turkije in staat is een onafhankelijke koers te volgen zonder ten minste de stilzwijgende economische ondersteuning vanuit het westen?

Steeds meer begint het er op te lijken dat Erdogan het testen wil. De ambities voor territoriaal gewin in Syrië en Irak zullen geen compensatie zijn voor de val in de Turkse welvaart die hier een gevolg van zal zijn. De piraterij van bodemschatten in de Middellandse Zee rond Cyprus als compenserende inkomstenbron zal niet werken, aangezien het westen het zich niet veroorloven kan er aan toe te geven. Zelfs de schoothondjes van de EU niet.

---

Meer nieuws over Turkije (hier) onder Erdogan op Veren of Lood vindt u hier.