De kans dat de Saudi-Arabische journalist Khashoggi nog leeft wordt door niemand nog hoog aangeslagen. Maar cynisch genoeg is dat het minste van de problemen die hiermee aan de orde kwamen.

Een van de meest karakteristieke problemen die beginnen te spelen zodra er in het Midden Oosten (Turkije inbegrepen) slachtoffers vallen (en wanneer niet?), is dat de media de neiging hebben het slachtoffer heilig te verklaren en te eisen dat de dader aan de figuurlijke hoogste boom wordt opgeknoopt Zeker als het ook nog eens de kans biedt andere betrokkenen bij die regio pijnlijk te kijk te zetten. Zoals Israël, president Trump, de Egyptische president. al-Sissi en de Syrische president Assad. Daarbinnen geldt ook nog eens een ingewikkeld rangorde die mede als basis heeft de veronderstelde morele verontwaardiging die de daden van elk dient te begeleiden.

Het zou amusant zijn als er niet zoveel schade werd veroorzaakt door deze vergaande incompetentie van in Nederland huizende redacties die soms ook herkenbaar hun correspondenten aansturen. Afshin Ellian waarschuwde daar vandaag in Elsevier nog tegen:

De Saudische journalist was een islamist en een vriend van Osama bin Laden.
Despotische staten vermoorden zonder scrupules hun tegenstanders. Begin deze maand verdween Jamal Khashoggi in het Saudische consulaat in Istanbul. Het lijkt erop dat hij is vermoord. Het regime van president Recep Tayyip Erdogan van Turkije heeft de zaak openbaar gemaakt.

Het is zoals Ellian zegt. Despotische staten vermoorden zonder scrupules hun tegenstanders. En despotischer dan de meeste heersers in het MO vindt je ze nergens – hun onderdanen zouden overigens niet anders begrijpen, zo leert de nasleep van Bush’  Irak-oorlog. Wat drijft dan de Turkse president Erdogan (die zelf een steeds despotischer heerser begint te worden) de moord op Khashoggi zo nadrukkelijk over het voetlicht te brengen?

De belediging van de Turkse gastvrijheid zou een argument kunnen zijn, maar onder despoten is dat maar zelden een groot probleem. Zeker niet als er geen eigen mensen werden vermoord valt er altijd wat te ritselen als het uitkomt.

Is de Saudische prins Salman schuldig aan het opzetten van deze moord? Het lijkt er alles op, en ook de Amerikanen lijken hier steeds meer van uit te gaan. Maar de crux van dit probleem is dat de USA ernstig in verlegenheid is gebracht, en dat dat president Erdogan uitermate goed van pas komt. De Turkse verontwaardiging is daarom tamelijk hypocriet, zeker in overweging genomen dat nergens er wereld zoveel journalisten vast zitten als juist in Turkije.

Een van de zaken die deze moord waarschijnlijk zal blokkeren is de oprichting van een soort Midden-Oosten-NATO, waarvoor Saudi-Arabië, Egypte en Israël als waarnemer de ruggengraat zouden moeten vormen. Hierdoor zou het strategisch belang van Turkije voor de NATO sterk afnemen, iets waar de Turkse militaire top niet naar uitkeek. De verstandhouding tussen Saudi-Arabië is sinds lang zeer hartelijk, zodat moeilijk voorstelbaar is dat de USA stappen tegen het land zullen nemen die echt hard aan komen. En wat zouden die moeten worden, zonder gelijktijdig de Amerikaanse belangen aan te tasten? (rechtsboven)

Nederland kan zich veroorloven het braafste jongetje in de klas te spelen, en ook de hypocrisie van de EU kan men zonder grote gevolgen botvieren. In al deze gevallen speelt op de achtergrond mee dat de door de USA gewenste coalitie in het MO tegen Iran niet zonder de Saudi’s kan, en dat is dat. Niet in het minst doordat de Russische president Putin direct van de gelegenheid gebruik maakte de oude banden met het land te benadrukken. Zo’n ontikkeling zou voor de USA een waarachtige nachtmerrie betekenen.

De Amerikanen zijn daar cynischer in. De Nationaal Veiligheidsadviseur onder Obama blijft gewoon voor de Saudi’s werken zo lang hij dat formeel mag, al zijn minder hoge leden van de regering al wel van conferenties met het koninkrijk in de Arabische zandbak vertrokken.

De zoektocht naar het lijk van Khashoggi is mede belangrijk omdat de Turkse geheime diensten claims van een grote gruwelijkheid over de moord hebben verspreid. De onderbouwing daarvan zou president Trump in een onmogelijke positie plaatsen, en de val van Prins Salman kunnen veroorzaken. Ook al zou dat maar een tijdelijke bedoeling hebben, zijn vader de koning is reeds over de tachtig. Een terugtreden van de prins zal daarom eerder definitief dan tijdelijk zijn.

Intussen houdt me in Saudi-Arabië alvast opruiming. Eén van de veronderstelde deelnemers aan de moord die via CCTV was geïdentificeerd heeft in eigen land zojuist een dodelijk auto-ongeluk gekregen, en de consul in wiens consulaat de moord werd gepleegd is terug geroepen en schijnt zijn leven ook niet zeker te zijn. De adjudant van kroonprins Mohammed bin Salman is ook vlak voor de moord in Turkije gesignaleerd, maar hij is een te prominent personage om zomaar om zeep te helpen. Wat niet betekent dat hij zijn leven zeker is. Ook zijn er berichten dat een hoge Saudische generaal de schuld van de operatie in de slippers geschoven krijgt.

Heet van de naald: de kroonprins wordt wellicht inderdaad vervangen:

The major French daily Le Figaro on Thursday published a bombshell story which reports the Saudi royal family is actively considering a replacement to crown prince Mohammed bin Salman.
Le Figaro report’s unnamed diplomatic source says the Allegiance Council, which is historically the body responsible for approving the order of succession to the throne, is currently meeting in secret (translation from the French):

For several days, the Allegiance Council for the ruling Saudi family is meeting in the utmost discretion, says a diplomatic source to Le Figaro in Paris. The information has been confirmed by a Saudi Arabian contacted in Riyadh. Composed of a delegate representing each of the clans — at least seven — of the royal family, this body, responsible for inheritance problems, examines the situation created by the disappearance, still unresolved, more than a fortnight ago, of the journalist dissident Jamal Khashoggi at the Saudi consulate in Istanbul.

---

Zie ook onze beide eerdere artikelen hierover op VoL