Recensie – Een heel gelukkig 2050 – Boudewijn van Houten

Erdal Balci, Israël, Corona, westerse schuld, Brederode, Recensie, Afgrondelijk, depressie

door Renzo Verwer · 7 september 2019

Volgens Boudewijn van Houten leven we in een irrationele samenleving. Zijn nieuwe satire markeert dat onbarmhartig, maar met diep gevoel.

Vorige maand verscheen Een heel gelukkig 2050 van Boudewijn van Houten (1939). In deze satire is een vrouw uit 2050, Froukje Glasstra, aan het woord. Ze is hoogleraar genderstudies, lid van de Partij voor de Dieren en vertelt over de fijne (vindt zij) zaken in de maatschappij.

Het land en de wereld zijn ingrijpend veranderd. Nederland is arm geworden; er is dus amper immigratie. Een interessante denkoefening, die wat mij betreft nog eens elders uitgewerkt moet worden.

De Noordpool is gesmolten, onder meer door allerlei reizen die iedereen maakt naar diezelfde Noordpool. Heterofilms mogen niet meer, elke film heeft een holebi-thema: dat is veel beter voor de mens natuurlijk. Volwassenen lezen kinderboeken – wel zo makkelijk! Engels is de officiële voertaal geworden – een bekend thema in dystopieën.

Het gaat in het Nederland van 2050 om jezelf zijn (“Met ontbloot bovenlijf in het parlement verschijnen, is nu dus heel gewoon.”). Tegelijk is iedereen hetzelfde. Iedereen is ook een kunstenaar.

Iedereen is in 2050 (er is een EU-dictatuur; het zal u niet verbazen) zogenaamd gelijk, maar bepaalde groepen – individuen tellen hier niet – zijn meer gelijk. Vrouwen hebben gewoon altijd gelijk en mannen zijn ondergesneeuwd. Dat werkt uit in besturen waarin per se evenveel vrouwen als mannen moeten. Van Houten: “Het is alsof de eis is dat er in een stad evenveel bakkers als schoenmakers zijn.”

Meer mooie citaten:

“Studenten kwamen al in mijn jonge jaren niet naar de universiteit om iets te leren, maar om iets te beweren. Hoogleraren moesten hun bek houden (…).”

“Is er geen nieuws, dan maakt men nieuws.”

Tegenwicht in het boek wordt gegeven door de Amerikaan Jack Tromp, die Froukje soms tegenspreekt.

Verwacht van Van Houten geen dialogen en levendige beschrijvingen. Hij is een denker: zijn stijl is beschrijvend-essayistisch.

Zijn gedachtengoed is niet per se ‘rechts’. Van Houten is, om het soft te zeggen, voor de mens. Maar niet de mens ten koste van alles en iedereen. Zijn gedachtengoed, zoals blijkt uit al zijn werk van de laatste jaren, zou ik omschrijven als conservatief, aangevuld met socialisme/saamhorigheid/individualisme.

Een aantal zaken (een bekend verschijnsel in een dystopie!) die hij beschrijft, is al werkelijkheid. Die gruwelijke gelijkschakeling van het denken bijvoorbeeld, en het mensen niet met rust kunnen laten, maar ze voortdurend tot een bepaald gedrag en het omkeren van hun beurs dwingen.

2050, we komen er aan!