Maakt het stapelen van asielprocedures meer kapot dan je lief is, of zijn we op de goede weg? Hihiwiwi piekerde er over.

Lili en Howick mogen blijven. Aan de verschillende reacties daarover te zien bestaat grote verdeeldheid over het antwoord op de vraag of dat goed is of juist niet.

Ik heb het tot nu toe niet over deze kwestie gehad. Waarom niet? Omdat het heel ingewikkelde materie is. Het gaat over kinderen die er zelf niets aan kunnen doen dat ze niet daar – in dit geval Armenië – zijn opgegroeid. Het hele proces is een gevolg van de keuzes van hun moeder en daarvan krijgen zij de rekening gepresenteerd. En niet alleen zij.

Dit stuk gaat niet over Lili en Howick. Ik wil het niet hebben over of ze terug zouden kunnen, of zij de taal van hun moeder echt niet spreken en of zij als jonge tieners niet in staat zijn om zich snel aan te passen in een land waar zij niet eerder zijn geweest. Dat hebben meer kinderen moeten doen; verhuizen naar een onbekend land, met talen die ze nauwelijks spreken en met een vreemde cultuur. Dit stuk gaat over het stapelen van procedures en waarom dat niet alleen mogelijk is, maar waarom dat ook mogelijk moet zijn.

Een echte vluchteling (zie voor het verschil tussen een asielzoeker en een vluchteling mijn eerdere artikel hierover) heeft niet altijd de gelegenheid om alle stukken die wij hier belangrijk achten mee te nemen. Wij hebben het in Nederland tot in de puntjes geregeld. Een ID-document is verplicht, geboortes worden netjes geregistreerd en tegenwoordig heb je alle belangrijke zaken gewoon in het hoesje van je telefoon zitten (pasjes, allemaal pasjes: van verzekeringspas, rijbewijs en kentekenbewijs tot de clubcard van de sportvereniging). In sommige Afrikaanse landen werd (en wordt soms nog) een geboorte van een kind op de muur van de woning geschreven en is het registreren van die geboorte in een register slechts bijzaak; als dat register überhaupt (nog) bestaat en niet kapot is geschoten door een of andere rebellengroepering. In veel landen buiten Europa is het niet de norm om een paspoort te hebben, in sommigen gevallen omdat je de grens niet over wilt omdat het land toch al zo groot is, maar in een aantal gevallen ook omdat je de grens niet zo maar over mag. Daarbij kun je als vrouw in een aantal landen niet eens een paspoort of andere documenten aanvragen zonder toestemming van je vader of echtgenoot.

Stel nou eens voor dat je halsoverkop moet vluchten omdat je huis door een bom uitelkaar is gespat en dat je handtas of portemonnee binnen lag. En je moet op de vlucht slaan omdat je hele omgeving naar de gallemiezen is, de soldaten (of andere groepen) willekeurig vrouwen en kinderen verkrachten en er geen bescherming wordt geboden door wie dan ook. Je kunt nog net de sieraden die je draagt verkopen om de mensensmokkelaars te betalen. Mensensmokkelaars die jou als dat nodig is van allerlei documenten voorzien, maar die je daarna ook weer moet afgeven. En dan sta je hier en kun je dus niet aantonen wie je bent of waar je vandaan komt.

Daar is een herhaalde asielaanvraag voor bedoeld. Voor als je naderhand wel kunt aantonen wie je bent en waar je vandaan komt, omdat dat eerder eenvoudigweg niet kon. Of voor het geval je nu met een opsporings- of arrestatiebevel kunt aantonen dat je echt als politiek dissent wordt gezocht door de autoriteiten. Een document dat je niet eerder in je bezit had of niet kon meenemen, omdat je niet aan de grens met een arrestatiebevel op jouw naam gepakt wilt worden. Dat staat namelijk garant voor een enkeltje hellhole.

Verder kunnen de omstandigheden in het land waar een asielzoeker vandaan komt veranderen terwijl hij of zij hier verblijft. Een staatsgreep, invoering van een bepaald staatsreligie of een oorlog die uitbreekt waarbij er etnische zuiveringen worden gepleegd en hij of zij tot een groep behoort die gezuiverd zou worden. Dáár is een herhaalde asielaanvraag voor bedoeld.

Ik schreef al eens eerder dat iedereen de mogelijkheid moet hebben om asiel aan te vragen. Dat geldt ook voor de mogelijkheid om een herhaalde asielaanvraag in te dienen. Want er kan écht iets veranderd zijn dat het alsnog verkrijgen van een asielstatus rechtvaardigt. En wat mij betreft moet een echte vluchteling een status kunnen krijgen (of dat in Nederland moet of elders is een apart onderwerp). De IND kan uiteraard pas bepalen of er alsnog een status kan worden verleend als er een nieuwe aanvraag wordt gedaan en deze inhoudelijk kan worden beoordeeld.

Dat procedures gestapeld kunnen worden is op zich niet waar het misgaat. En het indienen van een tweede aanvraag moet mogelijk zijn indien er nieuwe relevante feiten zijn of de omstandigheden intussen zijn gewijzigd. De lat voor de beoordeling van een dergelijke aanvraag door de IND ligt overigens bijzonder hoog. De reden dat (meermaals) uitgeprocedeerde asielzoekers maar niet uit Nederland vertrekken zit hem vooral in het falende uitzettingsbeleid. Dat zorgt ervoor dat kinderen als Lili en Howick jarenlang hier in Nederland kunnen verblijven en zich wortelen. Dat betekent dat zij de rekening voor de keuzes van hun ouder(s) gepresenteerd krijgen. Daarbij moet ik aantekenen dat veel kinderen de rekening betalen voor de keuzes van onze ouders, ongeacht waar zij geboren of opgegroeid zijn. Ik heb er ook niet voor gekozen dat mijn ouders gingen scheiden of om op twaalfjarige leeftijd naar Zuid-Afrika te verhuizen. Heel veel kinderen moeten zich aanpassen door ongelukkige keuzes van hun ouder(s), of dat nu gaat om keuzes over partners, loopbaan, woonplaats of drugs- en alcoholgebruik. Such is life.

Langer verblijf in Nederland vergroot de kans op worteling die vervolgens inzet wordt van een nieuwe aanvraag.

Ik vrees voor de gevolgen van deze beslissing die hoop geeft aan velen, die eigenlijk geen hoop op een verblijfsvergunning in Nederland gegeven zou moeten worden. Deze beslissing spoort uitgeprocedeerden aan om toch maar weer een nieuwe aanvraag in te dienen, zelfs als er geen nieuwe feiten of veranderde omstandigheden zijn. Dat betekent een veelvoud aan herhaalde asielaanvragen, aanvragen om verblijf op medische gronden en beroepen op de discretionaire bevoegdheid van de staatssecretaris (ervan uitgaande dat hij niet nog steeds ondergedoken zit). En dat betekent dus ook een langer verblijf in Nederland en een aanzienlijke kans op worteling, waarmee de worteling op een gegeven moment de inzet wordt van een nieuwe aanvraag. Hoe meer gezinnen de verblijfsduur weten te rekken, hoe groter de roep zal worden om een nieuwe pardonregeling. Ik vrees dat uitgeprocedeerden hun kinderen zullen laten onderduiken of andere kunstgrepen zullen verzinnen als er een datum voor hun uitzetting wordt geprikt, hopende dat er alsnog een verblijfsvergunning aan de kinderen wordt verleend zodat de ouders op hun beurt verblijf bij die kinderen kunnen aanvragen. Want dat is uiteraard wat Armina zal gaan doen. Update: de aanvraag gaat nog deze week de deur uit.

De regering zou zich vooral moeten richten op een effectief uitzettingsbeleid waardoor worteling in Nederland voorkomen wordt voor degenen die geen recht hebben op een status. Dat scheelt een hoop kinder- en krokodillentranen.

---

Dit artikel verscheen eerder op YamaPama.nl