In het westen van het land weten we tegenwoordig nauwelijks waar Münster ligt, maar in de 16e en 17e eeuw was het een belangrijk prinsbisdom in het westen van Duitsland. De verhouding met de Nederlanden is lang moeizaam geweest. Nederlands vergeten oorlogen met het bisdom vinden soms nog een echo in de naam Bommen Berend. de toenmalige bisschop van Münster.

De naam  Bommen Berend – voor zover nog herinnerd – is vooral bekend gebleven uit de Tweede Münsterse oorlog, die duurde van 1672-74, maar dat er eerder al een Münsterse oorlog was waarbij het leger van de bisschop ook in Brabant actief was lijkt geheel vergeten. Dat de bisschop een machtig man was wordt op school ook al lang niet meer geleerd. Zie bijvoorbeeld hier onder een afbeelding van de omvang van zijn gebied.

In 1534 was er het WederdopersRijk van Jan van Leyden dat in de stad Münster moest worden uitgeroeid. Tijdens de Napoleontische herschikking van Duitsland rond 1800 ging Münster op in het westelijk deel van Pruisen. Hoewel het bisdom tijdens de 80-jarige oorlog geen tegenstander was van de Republiek, bleek het wel degelijk (nog Middeleeuwse) aanspraken te hebben op een deel van het Nederlandse grondgebied. Bisschop Bernhard van Galen gebruikte die als reden om zijn contra-reformatische gezindheid te kunnen botvieren toen de gelegenheid daarvoor gunstig leek.

Tijdens de Tweede Engelse oorlog (1665-67) viel hij het oosten en zuiden van Nederland binnen. Na aanvankelijke successen werd hij afgestopt door Franse troepen en al in 1666 vrede gesloten in Kleef. De bisschop was in de praktijk weinig meer dan een Duitse huurling met territoriale claims en de Engelse koning Charles II stopte zijn subsidie.

Het idee deze Duitser te huren om het vuile werk te doen bleef de Franse echter bij, en in het rampjaar 1672 was het de Franse regering die Münster inzette om het oosten van de Republiek onder de voet te lopen. Opnieuw kwam de voortvarende bisschop met een groot leger de grens over, en opnieuw bleek dat nauwelijks op weerstand te stuiten. De Fransen stonden Münster niet toe ten westen van de IJssel te opereren (hoewel enige stadjes op de Veluwe toen al voor hem hadden gecapituleerd) en Berend richtte zijn aandacht naar het noorden. In juli werd het beleg voor Groningen geslagen, maar het was een slecht voorbereide operatie die veel mankracht kostte en al na een maand blies Bommen Berend de aftocht. Gronings ontzet (28 augustus) is een van die lokale feestdagen zoals in Den Briel (1 april), Leidens ontzet (3 oktober) en Alkmaar (8 oktober).

Opnieuw moest Münster daarna uit het gehele oosten van ons land de aftocht blazen, en het bisdom heeft zich daarna nooit meer in vijandige zin met de Republiek bemoeid.

---

Eerdere afleveringen van deze onregelmatig verschijnende serie vindt u hier,