Dom, totalitair en geldverspilling zijn de steekwoorden voor een fenomeen dat we de afgelopen eeuw veelvuldig hebben zien plaatsvinden. De poging van de gemeente Amsterdam om middels een ultieme poging kleur te bekennen door het volksfeest een ander tintje te geven wordt er het volgende voorbeeld van. Ook sociale nationalisaties zijn gedoemd te falen, en aan hun eigen pretenties ten onder te gaan.

De gemeente Amsterdam is een goed voorbeeld hoe het niet moet. Als voorhoede van alles wat dwaas en zelfingenomen is, was het onvermijdelijk dat juist deze stad door de sociale hemelbestormers was uitverkoren om landelijk het ‘goede voorbeeld’ te gaan geven. Dat het land er niet veel behoefte aan heeft werd tijdens diverse landelijke intochten wel duidelijk (Meppel, Gouda, Maassluis). De herhaalde schoorvoetende erkenningen dat diverse wijzigingen die tijdens de bewuste intochten te verteren waren niet goed hadden uitgepakt waren jarenlang populair leesvoer voor mensen die beter weten dan frontaal te rotzooien met populaire volksgebruiken.

Deze week kwam Amsterdam met een compleet nieuwe outfit voor de Pieten, mogelijk in de hoop de discussie over de kleur van de Pieten af te leiden. Dat was geen strategie die aan het AD was besteed, zo bleek uit een onderzoek van die krant dat vanmorgen in die krant kwam.

Het AD bespeurde bij het onderzoek een irritatie bij de comités. Zij zeggen klaar te zijn met de discussie over het uiterlijk van Zwarte Piet en vinden dat de media die in leven houden.. Dat is nogal wat voor de NOS om zomaar op te schrijven. Ik kan dat niet anders vertalen dan als: jullie zijn de enigen die het er (nog) over hebben. Ga eens effe weg.

,,Mensen vragen hier niet om andere Pieten”, stellen meerdere intochtcomités.

Lees: mensen willen hier geen andere Pieten. Anders zou een verandering immers gladjes verlopen.

Ook dit onderzoekje van het AD laat zien dat er geen draagvlak is voor een verandering van het feest. Amsterdam, Den Haag en Meppel (als gevolg van ook weer een intocht met gezeik!?) zijn de enige drie steden waar de roetveegpiet nog stand houdt. In 16 van de 273 gemeenten die reageerden op de vragen van het AD proberen ze kool en geit te sparen en 15 houden het nog voor zich, maar dan weet je het eigenlijk al wel: terug naar normaal en ga ergens anders over zeiken. Het tij is overduidelijk gekeerd.

Wel heeft geen enkele gemeente meer Pieten rondlopen met kroeshaar en dikke, rode lippen.

schrijft de NOS mokkend maar met toch enige zelfvoldaanheid. Hoe ze er over vijf jaar uit zullen zien als we in die tussentijd verschoond zullen blijven van dit jaarlijkse gemekker laat zich raden. Het is sociaal gewoon niet gezond teveel druk uit te willen oefenen op hoe mensen een feest willen vieren.

Volgens de krant leidde de discussie ook intern tot conflicten binnen gemeenten. Zo dwong de gemeente Amstelveen het organisatiecomité om ook andersgekleurde Pieten mee te laten lopen tijdens de intocht. Dat was voor de organisatoren reden om de handdoek in de ring te gooien. In Utrecht mag een aantal Pieten dit jaar nog volledig geschminkt meelopen; volgend jaar stopt de gemeente met de klassieke Zwarte Piet.

Als er dit jaar helemaal geen gedonder meer is, en de reacties op de veranderingspogingen blijven negatief, dan vindt Utrecht volgend jaar wel vast een goede reden even de andere kant op te kijken als de normale gang van zaken haar beloop weer krijgt. Als je het NOS-verslag van dit jaar vergelijkt met dat van vorig jaar dan is een kleine kentering duidelijk gaande, want meer dan vorig jaar hebben comités gemeld dat er niets verandert of veranderen zàl. En ook dat is een belangrijk signaal – de tijd van de kat uit de boom kijken blijkt voorbij te zijn.

Volksgebruiken van bovenaf willen veranderen werkt nu eenmaal niet, tenzij je de deelnemers ter plekke dood wilt schieten. Zoals zo vaak met dergelijke hemelbestormende initiatieven vinden de actievoerders dat hun wijziging eigenlijk vorig jaar al had moeten zijn doorgevoerd, en beleren de mensen die vasthouden aan oude traditie ook op die wijze. Daar maak je geen vrienden en overtuig je niemand mee. Het verzet tegen het gedoe neemt duidelijk grotere vormen aan nu. Dit is iets waarvan ik verwacht dat het de komende jaren nog toe zal nemen. De NOS zal ooit wel capituleren voor de druk uit den lande. Het wachten is dan op het onvermijdelijke moment dat de gemeente Amsterdam er achter komt dat ze met de dit jaar aangeschafte pakken niet alleen de organisatie van een onzinnige variant van et Sinterklaasfeest op zich genomen heeft, maar bovendien een die vrij kostbaar zal blijken als er pakken moeten worden vervangen. Voorspelbaar, maar het zal tijd en geduld vergen eer men de fout zal erkennen. Het is ook niet vreemd dat autochtone gezinnen met jonge kinderen Amsterdam letterlijk uit vluchten, al zeggen ze zelf braaf dat het vooral een geldkwestie is.

---

Illustratie hierboven is van Gnoe Terhaef. Meer (on)aardige stukjes over het Zwarte Piet-gebeuren vindt u hier