Angela Merkel is het gisteren dan wel met de CSU van Seehofer eens geworden over de aanpak van de asielmigratie in Duitsland, maar de coalitie met de SPD vereist dat ook die partij er mee instemt. En dan volgt nog een debat in de Bondsdag met de andere partijen van Duitsland. Haar situatie blijft precair.

De gesloten doorreiscentra van maandag waren weinig anders dan het weigeren van elders al afgewezen asielmigranten. Anders gezegd, maar wellicht zelfs nog uitgebreider dan Seehofer aanvankelijk eiste. Gisteren schreef Elsevier er over:

Maar om het akkoord te laten slagen, moet de SPD ermee akkoord gaan. Bovendien moeten EU-lidstaten er ook mee akkoord gaan om de immigranten terug te nemen. Zaterdag gaf een veertiental van hen aan daar geen problemen mee te hebben, maar landen als Oostenrijk en Italië – belangrijke spelers in de immigratiecrisis – hebben nog niets van zich laten horen.

Het EU-migratieakkoord van vorige week
Dat veertiental was maandagavond echter al aardig ingezakt. De Visegrad-landen (i.c. Polen, Hongarije, Tsjechië), Italië, België en Oostenrijk zagen niets in de uitleg door Merkel van het ‘akkoord’ van afgelopen week. En de inhoud daarvan is nu precies wat de SPD zegt te willen: Europese instemming met een plan dat al gedoemd is. Langzamerhand begin je je af te vragen of de SPD toch nieuwe verkiezingen wil? Want dat CDU en CSU na een lang gevecht de verantwoordelijkheid namen voor een soort oplossing zonder dat de SPD daaraan al te opzichtig werd gecommitteerd zou haar de kans geven zich er politiek aan te onttrekken. Nu zij dat niet lijkt te willen is er iets geks aan de hand.

Niet alleen houdt de SPD vast aan het immigatie-akkoord in EU-verband, maar ook aan het regeerakkoord:

SPD-leider Nahler: ‘… ik zie het (immigratie)akkoord voor nu als een ongedekte cheque.’
Ook minister van Justitie Katarina Barley, eveneens een SPD’er, is kritisch op het akkoord: ‘Dit zogenaamde akkoord creëert meer vragen dan antwoorden.’ Volgens haar vormt bovendien het regeringsakkoord, waar geen transitzones aan de grens in zijn opgenomen, de basis voor welk toekomstig beleid dan ook.

Oostenrijk
Oostenrijk reageerde gisteren al op het Merkel/Seehofer-akkoord, door aan te geven niet alleen door Duitsland teruggestuurde asielmigranten te zullen weigeren, maar ook de zuidgrens met Italië en Slovenië te zullen afgrendelen. Italië intussen lijkt het akkoord van vorige week te zien als een toezegging van Merkel om Italië te ontlasten van migranten die noordwaarts willen. En iets anders wil men in Italië dan ook niet.

Een Europa zonder binnengrenzen is alleen mogelijk als de buitengrens van de EU beter wordt bewaakt, zei Kurz, die een rechts-populistische regering leidt. Het motto van het Oostenrijkse voorzitterschap luidt ‘Ein Europa, das schützt’, ofwel ‘Een Europa dat beschermt’.

Ook in de Bondsdag loopt Merkel spitsroeden:

Ondertussen in de Bondsdag. 'Wat moet er nog gebeuren om u tot inzicht te brengen, Frau Merkel', aldus AfD. pic.twitter.com/dMZuA5fjxL

— Sietske Bergsma (@SBergsma) July 4, 2018

AfD en SPD
En de AfD heeft de wind in de rug. Electoraal zal ze na dit weekend de SPD wel hebben ingehaald; dat de CDU geen klap zou krijgen van het Merkel/Seehofer-akkoord is ondenkbaar. Dat maakt de manoeuvres van de SPD nog merkwaardiger. Indien dit kabinet klapt is een vervanging van de CSU door de Grünen onmogelijk. Dan zijn nieuwe verkiezingen onafwendbaar, en het enige dat de SPD daarin helpen zal is dat Angela Merkel de CDU niet langer zal aanvoeren.

Durft de SPD de gok te nemen dat niet zijzelf, maar de AfD de grootste partij van Duitsland zou worden? Verstandig lijkt het me niet, maar er is weinig anders dat de wijze van opereren van de SPD nu verklaart dan juist bereidheid tot die gok. Door de Merkel-crisis te verlengen benadrukt men dat haar tijd voorbij is, maar politiek zo min als sociaal heeft de partij iets te winnen met een verder vertoon van machteloosheid. En bedenk ook: machteloosheid vertaalt zich maar al te vaak naar verzet om het verzet. Een nieuwe crisis in de Duitse coalitie is niet in het belang van de SPD, maar of zij daar zelf ook zo over denkt is een vraag die zo maar actueel kan worden. Als dat gebeurt is de boot helemaal aan.

Germany, INSA poll:

CDU/CSU-EPP: 29%
SPD-S&D: 19% (-1)
AfD-EFDD: 17% (+1)
LINKE-LEFT: 11%
GRÜNE-G/EFA: 11%
FDP-ALDE: 9%

Field work: 29/06/18 – 2/07/18
Sample size: 2,089

— Europe Elects (@EuropeElects) July 2, 2018

---

Meer lezen over de Merkel-crisis, Duitsland en haar verkiezingen en de CSU, onder andere analyses eerder deze week? Op VoL vindt u het.