Informateur Schippers had verwacht vandaag al aan de tweede formatieronde van de kabinetsformatie te hebben kunnen beginnen, maar D66 verzet zich tot het uiterste tegen gesprekken met de ChristenUnie.

Dit is zowel logisch, als zelfzuchtig, als uiterst destructief – ook voor D66 zelf.

Afgelopen vrijdag zette ik de lijnen al uit waarlangs D66 bereid is te regeren en wat de alternatieven zijn, maar misschien meer impliciet dan volledig duidelijk. En waarom dat uiteindelijk leidt tot een minderheidskabinet van VVD en CDA. Want de gedachte dat D66 recht en reden heeft die partijen nu zo te chanteren dat men doen moet wat Pechtold voor zijn partij als noodzakelijk beschouwd leidt onherroepelijk tot zijn uiteindelijk buiten de boot vallen. Want dezelfde reden waarom D66 een linksere partij naast zich wil in het kabinet zal voor VVD en CDA het doorslaggevende argument worden om D66 uiteindelijk maar te laten vallen: als er dan toch voortdurend moet worden geshopt, zal dat met VVD en CDA samen eenvoudiger zijn dan als daar ook D66 nog bij zit. Want!

Gesloten linkse rijen
Want zoals het nu gaat zullen er tussentijdse deals nodig zijn met de PVV. Over de asielmigratie. Omdat de linkse partijen niet zullen willen bewegen op dit gebied; dat heeft de formatiepoging met GroenLinks al wel bewezen. Omdat de kans dat komende jaren stappen moeten worden gezet om de instroom tenminste te kanaliseren, je als een gegeven feit beschouwen moet. Met partijen als D66 en CU kan daarover wellicht nog iets pragmatisch’ worden ondernomen, verder naar links hoef je niet te kijken: daar gaat niets gebeuren. Want ook al praat men daar tegenwoordig ook over het Nederlandse belang, tegelijkertijd lijkt men als ‘links’ ook de rijen te sluiten. Dat maakt dit tot een gelopen parcours.

Dat sluiten van de linkse rijen heeft een oorzaak: hoe verschillend men binnen de drie grote linkse partijen ook is, voor allen geldt dat ze ‘menslievendheid’ in de meest brede zin als de parel in hun kroon beschouwen. En waarmee ze dat bewijzen is menslievendheid voor de asielmigranten die geen vluchtelingen zijn, maar door de MSM wel zo worden genoemd. Dat heeft met redelijkheid weinig van doen, maar is desalniettemin een feit.

D66 is electoraal defensief
D66 wil een linksere partij naast zich om op dat punt niet te worden afgerekend op noodzakelijke toekomstige maatregelen. Dat is de CU niet, want die zit ongeveer even links als D66 nog is. Daar heeft D66 dus niets aan, en er moeten op levensbeschouwelijk terrein ook nog concessies aan worden gedaan zonder dat D66 daar veel ander profijt van heeft dan te kunnen gaan regeren.

D66 zit nu dus in de positie dat men zich afvragen moet of het regeren wil, en of het bereid is daarvoor de gevraagde prijs te betalen. Het hoeft niet: in dat geval komt er dat minderheidskabinet waarover men mompelt. Zonder D66.

‘Rechts’ komt er niet (meer)
Dat in deze analyse geen ruimte is voor een poging over rechts is omdat die er niet komen gaat. De hypocriete leugen over de schuld van de PVV aan het klappen van de besprekingen tijdens Rutte1 heeft elke verdere poging naar rechts dichtgetimmerd. Journalisten van de NPO gaan daarin steeds gretig mee, omdat het de PVV buiten de deur houdt. Maar het is er nu al zo diep in geramd dat het niet eenvoudig zal zijn zich daar weer uit terug te trekken. Dat feit is ontstaan zelfzuchtigheid en daardoor zeer destructief.

De Pechtold autodump
Pechtold zou na dit weekend met een alternatief komen. Tenzij hij de PvdA zo ver krijgt haar nek in de strop te steken, zit dat er eigenlijk niet in. Daardoor speelt Pechtold het nu hard in de hoop op een oplossing. Een wonder? Door de CU buiten te willen blijven houden zet hij ook zijn eigen plek in het kabinet op het spel. De keus is moeilijk doch noodzakelijk. Want een minderheidskabinet zal over vier jaar zowel tegenover links maar vooral tegenover rechts moeten rechtvaardigen wat allemaal niet is gedaan. Daarvoor hebben VVD en CDA niets aan D66. Ook zij hebben een flank af te dekken.