De grote rel van dit moment, die ook onze verkiezingen zal beïnvloeden, is die tussen de noordelijke EU en Turkije. Het is ook nog eens een rel die niet zonder gevaar is gezien de onvoorspelbaarheid van Erdogan en de grote Turkse minderheden in de noordelijke lidstaten der EU.

Dat Erdogan in Turkije al enige tijd bezig is zichzelf tot dictator op te werken is iedereen die er wel eens iets over leest allang duidelijk. Dat zijn AKP thans bijna zo ver is dat via een grondwetswijziging daadwerkelijk voor elkaar te krijgen is wat minder bekend, omdat er ook minder aandacht voor is. Dat zoiets directe consequenties heeft voor de lidstaten waarin die grote Turkse minderheden zich bevinden schijnt vrijwel niemand nog te hebben overwogen.

Tot vorige week AKP-ministers aankondigden in Duitsland campagne te gaan voeren voor dat referendum dat Erdogan dictatoriale macht geven gaat. De eerste Duitse evenementen werden door lokale Duitse overheden afgeblazen met het excuus dat ze de veiligheid niet garanderen konden. Dat klinkt bekend: het is altijd de enige smoes geweest op basis waarvan in Nederland demonstraties van de neonazistische Nederlandse Volksunie verboden konden worden. Prompt brak er een rel uit tussen Duitsland en Turkije, inclusief het gooien met nazi-vergelijkingen door Turkije..

Door die rel werd ook de Nederlandse regering wakker, en probeerde te voorkomen dat de Turkse minister van Buitenlandse Zaken in Rotterdam campagne zou komen voeren. Daar had de Turkse regering lak aan, en zij verkondigde dat zij campagne zou voeren onder haar staatsburgers zoals zij zelf wilde. Dat deed auw bij de regering-Rutte, die boos tegensputterde dat het best wel zo zijn zal dat Turkije op 16 april naar de stembus gaat voor Erdogans referendum, maar dat die Turkse staatsburgers hier ook Nederlandse staatsburgers zijn. Die campagnebijeenkomst bestempelde men dan ook als ‘ongewenst’.  Het fiasco van dertig jaar beleid ten aanzien van dubbele nationaliteiten in een achternamiddagje blootgelegd, duidelijker dan welke politieke partij ooit zou kunnen beargumenteren.

Erdogan wint altijd van Europa, kopte de NOS-site afgelopen zaterdag. Dat zal best, duidelijk is dat men bij de NOS niet op voorhand leek te beseffen wat hiervan de consequenties zullen zijn. Turkije gaat er vanuit dat Nederland deze manifestaties niet tegen zal kunnen houden, en inderdaad beschikt de regering daartoe niet over middelen. Nogmaals: geen beter bewijs van het falen van dertig jaar beleid ten aanzien van dubbele nationaliteiten. Wat nu gebeurt kon niemand zich blijkbaar voorstellen, maar toch gebeurt het.

De enige die formeel de mogelijkheden bezit om de komst van Mevlut Cavusoglu tegen te houden is de Rotterdamse burgemeester Aboetaleb. Dat weerhield Rutte er niet van bekend te maken dat hij de juridische mogelijkheden tot verbieden onderzocht. Campagneretoriek, want dat die er niet zijn moet iemand in zijn positie weten, en zijn ambtenaren kunnen hem dat in vijf minuten uitleggen.

Vandaag werd de NOS dan eindelijk echt wakker, maar nog steeds overmait genuanceerd:

In Nederland is ophef ontstaan over het bezoek van de Turkse minister van Buitenlandse Zaken Mevlut Cavusoglu. Hij wil op 11 maart campagne voeren in Rotterdam, maar de Nederlandse regering zit niet op het bezoek van Cavusoglu te wachten. Een klein aantal Nederlandse politici voert ook campagne in het buitenland, zoals kandidaat-Kamerlid Eelco Keij (D66). Hij voert over de hele wereld campagne voor zijn partij.

De NOS heeft als insteek dat het toch opvallend is dat de Turkse minister vier dagen vóór de Nederlandse verkiezingen langskomt. Is dat vreemd? Natuurlijk niet, DENK is de Nederlandse tak van de Turkse AKP, ingewikkelder is het niet. Maar het wordt nog veel leuker:

Dat veel Nederlandse partijen geen campagne voeren in het buitenland heeft niets te maken met angst, gaat Keij verder. “Een heleboel partijen hebben de Nederlanders in het buitenland nog niet ontdekt. Daar zijn ze nog niet mee bezig, terwijl deze Nederlanders economisch veel voordelen kunnen opleveren voor ons land.”

Veel westerse landen voeren wel al campagne in het buitenland. “Sarkozy, oud-president van Frankrijk, voerde bijvoorbeeld al campagne in Canada en andere landen. Maar ook andere landen in Europa hebben al de conclusie getrokken dat op deze manier het campagne voeren werkt.”

En als klap op de vuurpijl:

De kans dat in Europa nog Turkse campagne wordt gevoerd, wordt echter steeds kleiner. De Oostenrijkse bondskanselier Christian Kern heeft in gesprek met de Duitse krant Welt am Sonntag gezegd dat de Europese Unie een algeheel verbod moet uitvaardigen op campagne-activiteiten door Turkse politici in Europa.

heeft Duitsland heeft al gecapituleerd:

In Duitsland hebben ze inmiddels gezegd dat de Turkse campagne wel gevoerd mag worden. Vanavond brengt de Turkse minister Nihat Zeybekci een bezoek aan Keulen. Wel heeft de stad politie ingezet om ervoor te zorgen dat eventuele protesten niet uit de hand lopen

Ik zal toegeven dat mijn eerste gedachte toen ik hier voor het eerst over las, dat Erdogan de westerse regeringsleiders een schot voor de boeg wilde geven, maar niet meer. De Turkse minderheid in Duitsland is overigens qua omvang van belang voor het referendum, dus dat men daar zes maanden voor de verkiezingen langs gaat zou niet al te veel pijn hebben mogen doen – ware het niet dat de CDU in Duitsland in een soort vrije val geraakt lijkt.

En dat is precies waarom ik in eerste instantie dacht dat de bijeenkomst in Rotterdam bedoeld was om Rutte een kans te geven de sterke man te spelen. Beide partijen hebben dan belang bij het hoog opspelen van deze kwestie. De Turkse minderheid in Nederland is te klein om doorslaggevend te zijn op 16 april, dus je laten wegjagen zal beiden vermoedelijk voldoende extra invloed en spin geven. Maar dat is een complottheorie die geen rekening houdt met het Turkse eergevoel. Turkije heeft in de persoon van Erdogan besloten de EU zijn zweep te laten voelen, en dit is de volgende stap.

Rutte is al een paar dagen bezig de middenpartijen structureel te helpen. Zelf wint hij daarbij niets, zelfs bestaat het risico dat het CDA zo groter wordt dan de VVD. Maar als hij niet tegen kan gaan dat Turkse ministers op zaterdag 11 maart campagne komen voeren alsof Nederland hun wingewest is, krijgt hij de maandag er na in het debat met Wilders alle hoeken van de debatruimte te zien.

Rutte zit met deze situatie gigantisch in zijn maag, en niet alleen hij. Dat het gisteravond tijdens het RTL-debat niet aan bod kwam is het zoveelste bewijs dat de partijen die daar aantraden er vooral op uit zijn gezellig samen te gaan regeren, en dat de belangen van het Nederlandse volk voor hen daarbij van secundair belang zijn.