De Zwarte Piet-oorlogen lijken zich weer te gaan uitbreiden. Mensen snappen dat justitie niet iedereen aan kan pakken – geen capaciteit. Dat wordt nog wat.

Die gebrekkige capaciteit is altijd een probleem bij rechtshandhaving. Niet alles kan vervolgd worden, men maakt noodgedwongen keuzes, en hoopt dat het bij de doelgroep over komt. Dat is geen onbekend feit. Echter, dat vorige week twee hotemetoten van het OM dat breeduit verkondigden in een uitzending van Pauw waarbij ook de Zwarte Piet-discussie ter tafel kwam, gaf kennis van een evident gebrek aan intelligentie bij deze lieden, dan wel een volledig onbegrip voor het vermogen van mensen één en één bij elkaar op te tellen.

Revoluties
Als justitie tegen haar beperkingen oploopt is het spel snel gespeeld. Als mensen hieruit de conclusie gaan trekken dat de overheid niet in staat is de wil van het volk te blokkeren dan is de beer los. Dat moet ten koste van alles worden voorkomen, en dat ze dat niet eerder bedachten is een blunder van de 1e orde. Dit zijn mensen die zich de basis van hun positie niet bewust zijn, en dat is altijd gevaarlijk – voor henzelf, maar ook voor de maatschappij.

Revoluties worden niet gewonnen door confrontaties, maar door de imperial overstretch van het gezag te demonstreren en vervolgens uit te buiten. Revoluties zijn niet alleen een kwestie van bestormingen van regeringsgebouwen, maar meer nog van totale ongehoorzaamheid aan het ‘bevoegd gezag’. De macht daarvan is gebaseerd op meegaandheid in die illusie van gezag – er is een grens aan de dwang die kan worden uitgeoefend. Daar gaan we nu recht op af. Als ze dit bij het gezag niet snappen, dan is een fluwelen revolutie nabij. De aanpak van navolgers van de blokkeerFriezen zal dit genadeloos blootleggen. En alleen al het feit dat die navolgers in de startblokken staan zou het OM zeer moeten verontrusten.

Huisbezoekjes
Is er voor de politie genoeg tijd voor aanstaande zaterdag bij al die mensen een huisbezoekje af te leggen ten einde hen voldoende te intimideren? Het lijkt me kort dag, en als het woensdag niet rond is, is het kwaad al geschied. Dit soort acties heeft een hoog spontaniteitsgehalte als ik het van een afstandje bekijk, wat ook inhoudt dat er vrijwel geen organisatie achter zit die je kunt elimineren om de uitvoering te stoppen.

Nog gevaarlijker voor de overheid is het als georganiseerde grote groepen zich hiervoor interesseren gaan. Ik heb een tijd terug al eens voor mezelf geconstateerd dat de bestrijding van motorbendes door justitie minstens zozeer wordt nagestreefd vanwege hun potentieel als vanwege hun daden. Voor grote groepen voetbalsupporters zou dat in nog heviger mate gelden. En inderdaad:

In Eindhoven willen leden van de Facebookpagina Eindhoven Hooligans een demonstratie organiseren als tegenreactie op het protest van KOZP, meldde omroep Brabant gisteren.  “De kinderen zijn er de dupe van. Als we de kinderen willen helpen, moeten we dat voorkomen.”

Als het OM nu al klaagt dat ze capaciteitsproblemen hebben, dan hebben ze nooit de ruimte nog nadrukkelijker in te grijpen. En dat is iets wat niemand eigenlijk wil of zou moeten willen, want de desintegratie van de staat is altijd dichter bij dan mensen beseffen, en daar heeft niemand profijt van.

Jaren tachtig
Deze situatie is in Nederland wel eens eerder voorgekomen, maar dan in een iets andere context en veel spontaner. Ergens in de jaren tachtig begonnen mensen te begrijpen dat als ze collectief hun verkeersboetes niet betaalden, het raderwerk van de overheid vanzelf in de soep liep. Hetgeen gebeurde, maar dat was een situatie die met automatisering werd opgelost, en het ongeorganiseerde karakter er van hielp de overheid met vrij grof invorderingsgeweld de bevolking weer in het gareel te krijgen. Dat kon vooral omdat het geen georganiseerde actie was, en dat weer omdat daartoe de middelen ontbraken. FB heeft dat anders gemaakt, en huisbezoekjes zijn op termijn geen effectief middel omdat het te langzaam is en deze acties door het spontane karakter moeilijk te onderdrukken zijn.

De beste aanpak zou nog steeds zijn de bevolking deels ter wille te zijn, en te beseffen waar de werkelijke macht ligt. Ook, en misschien juist, in een moderne maatschappij als de onze. Het wekken van dergelijke machten is een risico dat de overheid zou moeten vermijden, daar komen ongelukken van die niemand wensen moet. Als die zich eenmaal manifesteren is het moeilijk de geest weer in de fles te krijgen.

Uit de fles
Dat die geest uit de fles is zie je ook terug aan de hoeveelheden geld die ingezameld zijn voor het hoger beroep van de blokkeerFriezen. In minder dan geen tijd werd anderhalve ton bijeengebracht, toch vooral met kleine bedragen. Duizenden mensen die er hun steentje aan bij wilden dragen lieten hiermee zien dat dit breed gedragen wordt. De praktijk van dergelijke acties toont altijd opnieuw dat voor elke actieve bijdrager 1000 instemmers niets doen, behalve knikken.

Lubach liet gisteren beelden zien van ministers die zich er zo min mogelijk bij wilden laten betrekken, maar dat dit een façade is werd eerder al bewezen. De manier waarop het OM opereert doet eveneens vermoeden dat van achter de schermen druk op haar wordt uitgeoefend. Als de regering haar verstand gebruikt is ze nu hard aan het nadenken over een tactische terugtocht. Gaat dat gebeuren? Gezien het feit dat wat dit weekend op gang kwam eenvoudig te voorspellen was, vraag ik me dat in alle eerlijkheid af. Slim zou het wèl zijn, zeker door het zo onzichtbaar mogelijk te houden. Het vertrouwen in de regering en haar motieven is nu eenmaal niet bepaald op een hoogtepunt.

---

Foto boven dit artikel: Pro-Piet demonstratie zaterdagochtend in Weesp.

---

Meer over Zwarte Piet op Veren of Lood vindt u hier.