Cultuurmarxisme is in de mode. Praten er over, althans. Het grappigste is dat linksdenkende mensen zich er kennelijk door voelen aangevallen. Dat is vrij dom, al is het vervolg gemeenlijk erger.

Cultuurmarxisme is een term die wel wordt gebruikt voor de vrij opzienbarende ontwikkeling van het linkse discours binnen de moderne maatschappij. Zaterdag hadden we hier op Veren of Lood nog twee posts die lijnrecht tegenover elkaar stonden. Sid Lukkassen en Victor Onrust denken heel verschillend over het fenomeen, waarbij opvalt dat veel mensen die Lukkassen bestrijden hem vooral kwalijk nemen dat hij de term gebruikt, die men niet correct vindt. Dat loopt uiteen van mensen die vinden dat hij het marxisme besmeurt, tot mensen die vinden dat het er gewoon helemaal niets mee te maken heeft.

Wat ik in deze discussie miste is een debat over het fenomeen dat werd benoemd. Want ook als Fikkie geen Fikkie mag heten, is de vraag of Fikkie al dan niet een hond is naar mijn idee belangrijker. Zo ook hier. Het debat van afgelopen weken is daarom vooral een semantische discussie, over de inhoud heeft eigenlijk nog vrijwel niemand van de opponenten het gehad.

Mag je de overname van culturele instituties met cultuurmarxisme benoemen? Zoals gezegd, het beestje moest een naam hebben. Fikkie was bezet, en de aanjagers van wat we het cultuurmarxisme zijn gaan noemen waren tevens voor een groot deel de mensen die het marxisme ooit zo vurig aanhingen. Er is dus sprake van een link, zei het op zich geen overtuigende.

Is cultuurmarxisme een herkenbaar onderdeel van het marxisme? Eigenlijk zie ik dat niet zo; eerder verhouden beide termen zich als de kunststromingen Realisme en Magisch Realisme. Waar het marxisme poogt een werkelijkheid te beschrijven en voorspellen, is het cultuurmarxisme eerder een poging een betere wereld te scheppen, in plaats van helpen het onvermijdelijke te genereren, wat weer kenmerkend is voor het marxisme. Waarmee ik maar zeggen wil dat de dialectiek van het marxisme onvoorstelbaar is binnen het cultuurmarxisme. Dat laatste heeft om succes te hebben juist veel en actieve inzet van de verspreiders nodig, al gaat het balletje op een bepaald moment inderdaad vanzelf rollen. Maar cultuurlawinisme mag dan vanwege de self-fullfilling prophesy een etymologisch sterkere term zijn dan cultuurmarxisme, de impliciete ontkenning die daarmee vergezeld gaat van betrokkenheid van de groep waaruit het cultuurmarxisme voortkwam maakt dat de introductie van een volledig nieuwe term juist eerder verwarrend dan verhelderend werkt.

Sid Lukkassen heeft de term cultuurmarxisme niet zelf verzonnen. Ik kende die al lang voor Sid Lukkassen de middelbare school had beëindigd, en ik moet zeggen het recente gekrijt dat het een etiket is voor een rechtse complottheorie met verbazing heb bekeken. NB, (voor Ewout Klei) Thierry Baudet en Sid Lukassen zijn ongeveer even oud. Als theorie van een complot is cultuurmarxisme veel te concreet. Maar welbeschouwd doet het er weinig toe of je het Cultuurmarxisme, Mars door de Instituties, de Lange Mars of voor mijn part de Tocht der 10.000 doopt. Waar het niet om gaat is het fenomeen van de totale culturele omwenteling die de afgelopen vijftig jaar heeft plaatsgevonden een naam te geven, maar het fenomeen zèlf te onderzoeken en te duiden. Want je moet wel moedwillig stekeblind zijn om te ontkennen dat het heeft plaatsgevonden.

Een semantische discussie over welke naam dit beestje dient te dragen is totaal zinloos, en eerder een afleidingsmanoeuvre van mensen die zichzelf ongemakkelijk in de spiegel bezien, dan een serieus te nemen debatonderwerp. In feite betoogde Sid Lukassen dit vorige week op TPO ook min of meer, en gelijk heeft hij. De discussie of je een allochtoon nog wel een allochtoon mag noemen is an sich totaal irrelevant, maar de discussie over cultuurmarxisme is nog niet verder gekomen dan dat stadium. Het felle verzet tegen het woord cultuurmarxisme impliceert dat men nattigheid voelt, en het er dus maar liever niet over heeft.