Zal Obama een nieuwe rechter in het Amerikaanse Hooggerechtshof kunnen benoemen, of wordt het zijn opvolger?

De benoeming van een rechter in het Amerikaanse Hooggerechtshof die benodigd is voor de vervanging van de vorige week overleden rechter Antonin Scalia kon nog wel eens uitdraaien op een stevig politiek gevecht tussen president Obama en de Senaat, die elke nominatie dient te bekrachtigen. Er zal de Republikeinse partij veel aan gelegen zijn de stemming over een kandidaat zo lang uit te stellen, dat een volgende president een kandidaat zou kunnen nomineren. Vanzelfsprekend in de hoop dat dit een Republikeinse president zal worden.

De benoeming van de rechters van het Hooggerechtshof wordt wel gezien als een manier voor presidenten om hun invloed nog lang voelbaar te houden. Het aantal rechters dat een president tijdens zijn ambtstermijn benoemen kan is daarom van groot belang. Aangezien het Hooggerechtshof uit zeven rechters bestaat, en Obama er al eerder twee kon voordragen, is het de Republikeinen ernst met het traineren van een benoeming door Obama. De president heeft nog tien maanden om tot een vergelijk te komen met een meerderheid van de Senaat, die op dit moment wordt gedomineerd door de Republikeinen. Dat maakt het voor Obama een moeilijke zaak om zijn zin door te drukken – ook omdat er geen formele termijn bestaat waarbinnen een benmoeming geregeld moet zijn. Reagan heeft tijdens zijn presidentschap eveneens een groot aantal rechters kunnen benoemen, maar kwam ook het probleem tegen dat zijn kandidaten niet altijd even vlot werden geaccepteerd. Dat verlengde de termijn dat het Hooggerechtshof uit zes leden bestond aanzienlijk.

Dat de Republikeinen er nu ruim de tijd voor dreigen te gaan nemen heeft ook te maken met de inschatting dat de Democraten minder kans zullen hebben de volgende president te leveren dan de Republikeinen. Nu is weinig zeker tijdens presidentsverkiezingen – zeker niet als de Republikeinen Domald Trump als kandidaat zouden krijgen (mijn inschatting nu: tenminste 60% kans). Maar de tegenstander wordt Bernie Sanders dan wel Hillary Clinton (m.i. 55-45 nu), en ik maak me sterk dat beiden onverkiesbaar zullen blijken. Sanders omdat hij voor Amerikaanse begrippen veel te links is, Clinton omdat ze zo’n vracht aan ellende met zich meesleept dat het een wonder is dat ze nog in de race kan blijven.

Het belang van het Hooggerechtshof is de uitleg van de Grondwet en als opperste Hof van Beroep van de USA. Ook kan het Hof besluiten dat een bepaald maatschappelijk probleem een nationale oplossing behoeft, en daarover vervolgens een uitspraak doen die alle 50 staten daar aan bindt.