Ramsay McRutte sprak gisteravond in Lunteren de vergaderende bestuursvereniging van de VVD toe. Volgens het NOS-journaal brachten de leden de premier bij tijden soms lelijk in het nauw. Vrij onnauwkeurige berichtgeving als je er even over na denkt, aangezien Rutte vooral zichzelf in het nauw gebracht heeft.

Al met al doet Rutte’s positie wellicht nog het meest denken aan de eerste Britse Labourpremier Ramsay McDonald, die in zijn nadagen krampachtig vast bleef houden aan het premierschap, terwijl zijn partijgenoten op een enkeling na de regering reeds verlaten hadden. Uiteindelijk gaf hij officieel leiding aan een kabinet dat nog vrijwel geheel uit Conservatieven bestond. Zoals Churchil ooit McDonald en zijn voorliefde voor het pluche in enkele rake zinnen typeerde:

I remember when I was a child, being taken to the celebrated Barnum’s Circus, which contained an exhibition of freaks and monstrosities, but the exhibit on the program which I most desired to see was the one described as “The Boneless Wonder”. My parents judged that the spectacle would be too demoralizing and revolting for my youthful eye and I have waited fifty years, to see The Boneless Wonder sitting on the Treasury Bench.

De vertoning die Mark Rutte momenteel opvoert doet er sterk aan denken, niet zozeer wat betreft de bezetting van zijn nieuwe kabinet, als wel door het programma dat vanaf maandag zal worden uitgevoerd. Vijfentwintig jaar verstandig beleid – dat paal en perk heeft gesteld aan de blinde nivelleringsdrang van de PvdA uit de jaren zeventig – zijn in zes weken overboord gekiept.

Als een unbearable being of lightness huppelde Rutte gisteravond over het podium in Lunteren, schijnbaar niet beseffend dat zijn partijgenoten hem slechts kritische blikken toewierpen. Niettegenstaande de gladde vertoning waarmee hij zijn partijgenoten probeerde te verleiden tot geloof in het liberale karakter van zijn nieuwe kabinet, deed het geheel zeer onwaarachtig aan, en de kritische vragen bleven komen. Niet gek, aangezien de VVD-website meer dan 11.572 kritische berichten van leden heeft staan, en al tweehonderd van die leden het verder voor gezien houden bij de partij.

Uiteindelijk wierp een partijgenoot hem een reddingsboei toe die hij zeer gretig aangreep. Op de vraag of het niet zo is, dat er een nieuw mechaniek in de beleidsmachine van de overheid is geïnstalleerd, waar nog aan de knoppen moet worden gedraaid teneinde het apparaat scherp te stellen, riep hij opgelucht (en een octaaf te hoog) uit:

Precies! Dat is precies wat ik u zeggen wil!!

Overigens was de riposte niet mis: het kritische lid merkte fijntjes op, dat deze uitleg wel wat laat kwam aangezien de eerste publicatie van het regeerakkoord maandag had plaatsgevonden, en er in de media al een week gedonder over was. Het opwolkende stof en de omstandige excuses van Rutte voor zijn gebrek aan communicatieve vaardigheden waren daarna weinig anders dan een erkenning van wat iedereen zelf zien kon: kletskoek!

Rutte beweert dus aan de ene kant dat ‘we de uitwerking nog niet kennen’ terwijl aan de andere kant Samsom op Twitter de laatste dagen iedereen heeft voorgerekend wat een en ander betekent. Jammer voor Rutte is ook, dat de nieuwe coalitiepartner gisteravond tezelfdertijd in Breda een bijeenkomst hield, waar de PvdA-leider – onbekend met Rutte’s gestuntel – diens woorden letterlijk als een leugen kwalificeerde. Samsom zei gisteravond:

“Er gaat niet meer water bij de wijn. Dit is het plan. Hier is voor getekend. De VVD is niet van suiker.”

Tot zover het draaien aan de knoppen. Heel duidelijk is dat wat Samsom betreft de VVD precies wist waarvoor ze tekende: de grootste nivelleringsoperatie van de laatste vijftig jaar. Met voor de middenklasse een achteruitgang in koopkracht die kan oplopen tot 30%, aldus het CPB. Verder heeft met de veronderstelde liberale inhoud van het akkoord collega Esther gisteravond al overtuigend afgerekend.

Dat er ook bij de PvdA mensen rondlopen die tot hun schrik tot de ontdekking zijn gekomen dat het partijprogramma iets anders bevatte dan zij altijd hadden gedacht, maakt het geheel nog veel gênanter. Er was geen enkele noodzaak juist dit te accepteren. Er is getekend met voldoende kennis van zaken, en naar men hopen mag, met het volle verstand. Excuses zijn er niet, en alles wat gisteravond te horen was waren niet anders dan laffe leugentjes.

Dat laatste is mogelijk nog het ergst van alles. Want al snorren op de achtergrond de televisiecamera´s: de bestuurdersvereniging van je eigen partij opzichtig gaan staan voorliegen is een signaal dat je bijzonder diep gezonken bent. Liegen – buiten de campagne – is een politieke doodzonde, tegen partijgenoten niet minder dan tegen het parlement.

Moet deze man de komende jaren het land leiden? De vraag stellen is hem beantwoorden.

 

 

Eerder verschenen op Dagelijkse Standaard.