Vandaag staat in de Duitse krant Welt am Sontag een interview met DNB-president Klaas Knot, waaruit Reuters gisteravond al citeerde. Knot spreekt daarin zijn steun uit voor de plannen van de Duitse minister van Financiën Wolfgang Schaeuble voor een Europese minister van geldzaken, die de bevoegdheid zou moeten krijgen in nationale begrotingen in te kunnen grijpen.

Hieruit spreekt niet alleen een volkomen misplaatst vertrouwen in de mogelijkheden die een dergelijke functionaris zal hebben om overtredende landen tot de orde te roepen, maar ook een verbazingwekkend vertrouwen in het zelfreinigend vermogen van de Europese instanties. Is Knot er soms niet van op de hoogte dat de verantwoording van de Europese uitgaven tot nog toe nimmer een goedkeurende accountantsverklaring heeft weten te verwerven, of wil hij dat niet weten?

Een ander punt van zorg is dat alleen landen die zich aan de regels voor verantwoording houden, ooit door Brussel op het matje worden geroepen, teneinde teveel ontvangen middelen terug te vorderen. Terwijl landen die Europese verzoeken hiertoe negeren, of doodleuk enige aan elkaar geniete blaadjes met in het cyrillisch uitgevoerde becijferingen in het 69-tallig stelsel insturen, automatisch het voordeel van de twijfel blijken te genieten. Vorige week nog ontdekte men dat een Griekse boer (1 boer, 1 bedrijf!) 12 miljoen euro teveel subsidie had ontvangen, maar moest hij dat terug betalen? De heilige Juttemis keek ernaar, knikte, en men wist dat het goed was. En de boer? Hij ploegde voort.

Klaas Knot blijkt een onverwoestbaar vertrouwen te hebben in de toekomst van de Europese instituties. Spijtig om te moeten constateren, aangezien het van iemand op zo´n positie niet verwacht kan worden dat hij er in zijn avonduren nog een studie Antropologie van de Mediterrannee naast gaat doen. Hoe noodzakelijk kennis van dat vakgebied keer op keer ook blijkt te zijn, voor onze welmenende Nederlandse functionarissen. Dat ze hun collegae uit andere streken niet naar eigen maatstaven mogen beoordelen, ontdekken zij gewoonlijk pas een paar miljard te laat. Ook hier blijkt tijd, geld te zijn.

Garanties
Om op dit stramien nog wat verder te borduren: een Europese minister van Geldzaken zal onder andere ook oplopen tegen alternatieve manieren om op ondoorzichtige wijze toch buiten de officiële begroting om zaken te financieren. Laat ik eens wijzen op de gewoonte (in geheel de EU overigens) dat overheden allerhande garanties verstrekken. Hiervan wordt nooit een helder overzicht verstrekt, maar de gedachte dat een garantie alleen een zekerstelling is die toch nooit zal worden opgevraagd getuigt van een naïviteit die op een bepaald niveau niet mag worden geaccepteerd.

Zo wordt met angst en beven gewacht op het moment dat in Spanje alle door overheden afgegeven garanties in kaart zijn gebracht, aangezien de kans dat ze zullen worden opgevraagd werkelijk enorm is. Ter illustratie: het percentage ´bad loans´ in Spanje is opnieuw opgelopen tot een record van ruim 10,5% van alle door banken uitgezette leningen. Vorige maand stond dat percentage nog op 10%. NB, het gaat hier om €178,6 miljard, als deel van het totaal van €1,698,7 dat de Spaanse banken uit hebben staan.

Gelukkig hebben de Spaanse banken volgens de laatste onderzoeken en stresstests maar 59 miljard nog wat nodig voor de noodzakelijke herkapitalisatie….

Nu zijn deze bankproblemen strikt genomen geen onderdeel van reguliere nationale uitgaven, maar desalniettemin is het een voorbeeld van hoe de uitgaven door ´onvoorziene omstandigheden` een stuk hoger kunnen uitvallen dan in een goedgekeurde begroting staat vermeld. En dat de afgelopen vier jaar duidelijk werd dat hiermee rekening dient te worden gehouden, zal Klaas Knot toch ook wel beseffen. Moeten we hopen.

Garanties kosten geld. Ze zijn ook geld waard, ingewikkelder is het niet. En zolang men geen aanstalten maakt deze mogelijkheid tot budgettaire ontduiking aan banden te leggen, is er geen reden enig vertrouwen te hebben in de door Schaeuble en Knot voorgestelde EU-functionaris van Budgettaire Controle.

Nederland
Terzijde: Nederland is op dit gebied verre van heilig. Als alle potentiële verplichtingen in het kader van de Nationale Hypotheek Garantie worden meegerekend, zien we dat de Nederlandse staatsschuld zou kunnen verdriedubbelen. Potjandosie!

Een ander argument tegen de invoering van een EU-functionaris van Budgettaire Controle is iets dat ik nergens nog heb zien noemen, maar dat op termijn geen onbelangrijk discussiepunt zal worden voor de gezondheid van de vaderlandse overheidsfinanciën: natuurlijke grondstoffen. Nederland graait jaarlijks onbekommerd een miljard of 6-7 uit de inkomsten uit gaswinning, waarmee de inkomstenkant van de begroting wordt gestut. Weliswaar zijn er plannen aangekondigd om die baten voortaan in een fonds te storten, maar de spilzucht van politici kennend kun je voorspellen dat deze maatregel niet van de grond zal komen. In ieder geval niet, zolang er nog grondstoffen uit de bodem kunnen worden gewonnen. Echter: werkelijk streng budgettair toezicht zal resulteren in verdere bezuinigingseisen aan de Nederlandse politiek.

Nog een laatste punt ter overdenking in dit verband: staten laten de inkomsten van bodemschatten nooit en te nimmer in de handen van hun deelstaten of regio´s. Een Europese eenheidsstaat zal zich gegarandeerd meester maken van deze inkomstenbron. Een klacht die de provincie Groningen (vanwaar Klaas Knot stamt) ook geregeld uit. Opnieuw: dit zal betekenen dat Nederland strenger aan zijn huishoudboekje zal moeten werken dan we ons nu kunnen voorstellen. Tot vorig jaar kapittelden we met graagte andere staten over hun begrotingstekorten, maar de NL-begroting van dit jaar toonde gênant de hypocrisie bij veel politici toen ze zelf aan de beurt waren om pijnlijke besluiten te moeten nemen.

Hypocrisie, of niet vooruit gedacht? Je vraagt je af wat erger is, eigenlijk. Punt is, dat dit allemaal zaken zijn die we goed dienen te overwegen alvorens ons te bekennen tot avonturen zoals nu door Schaeuble en Knot worden voorgesteld. Niets om haast mee te maken, in ieder geval.

Overigens blijf ik van mening dat de EU ontmanteld moet worden. Delenda Brussel!

 

 

Eerder verschenen bij Dagelijkse Standaard.