De ontwikkelingen in Italië gaan razendsnel, zodat u op de hoogte houden nog een hele toer is. Maar dat het de EU-angehauchten niet naar den vleze gaat is goed nieuws. Wat het gaat aanrichten is nog een stuk minder duidelijk. Toch is dat geen slecht nieuws.

In Italié is steeds meer onzeker over de komende ontwikkelingen, maar een paar zaken kun je nu al wel met zekerheid zeggen: beoogd tussenpaus Cottarelli wordt geen nieuwe Mario Monti, en president Mattarella is geen Cossiga. Integendeel zelfs.

Nu de eerste stofwolken zijn opgetrokken rijst de vraag of de interventie van president Mattarella wel zo gelukkig is geweest vanuit Brussels’ perspectief. Politiek Italië is in volle opstand, en de president is er in geslaagd de populisten van links en rechts verder in elkaars armen te drijven.

Uit recente peilingen blijkt dat de rechts-populistische Lega aan een opmars bezig is. De partij van Matteo Salvini kan rekenen op 27,5 procent van de stemmen, als er nu verkiezingen zouden zijn. Bij de verkiezingen in maart behaalde Lega iets minder dan 18 procent.
Voor de protestpartij Vijfsterrenbeweging zijn de vooruitzichten minder gunstig. De partij staat in de peilingen op 29,5 procent van de stemmen; in maart behaalde de Vijfsterrenbeweging 32 procent van de stemmen.

Maar (zie rechts)!

Partijleider Luigi di Maio roept op tot een grote demonstratie, aanstaande zaterdag in Rome. Maandag stelde hij voor president Mattarella af te zetten.

Onplezierig is dat de gebruikte taal van Di Maio me te sterk doet denken aan de Mars op Rome uit 1922. (is dat een pre-Godwin??), maar qua electorale populariteit heeft hij samen met LegaNord-leider Savini recht van spreken:

Poll out tonight in Italy: M5S drops below 30%, Lega flying: 27.5%, Forza Italia continues its fall, everyone else flat pic.twitter.com/D7GiEwqJtE

— Alberto Nardelli (@AlbertoNardelli) May 28, 2018

Die 57% die LegaNord en 5Sterrenbeweging samen hebben is echter goed voor een vernietigende uitslag als zij werkelijkheid wordt. Zie het kaartje rechtsboven dit artikel. Zelfs gezamenlijk zullen de andere partijen door deze combinatie worden weggevaagd als zij een stembusaccoord sluiten.

Dat ook de beurzen van oordeel zijn dat er nog niets is beslist – zodat de rente vrolijk door stijgt – is slecht nieuws, aangezien het een monetaire crisis dichterbij brengt.

Mattarela probeert intussen de betekenis van zijn stap te verzachten, maar zijn woorden klinken tamelijk hol:

Mattarella zei zondag in een reactie dat hij niet de nieuwe regering heeft tegengewerkt, maar dat hij de benoeming van Savona niet kon toestaan. ‘Ik kan niet accepteren dat iemand die de muntunie wil verlaten en voor onrust zou zorgen onder Italiaanse en buitenlandse investeerders minister van Financiën wordt.’

Het afzetten van Mattarella is geen eenvoudige klus, maar de eerste stap is desalniettemin slechts een verklaring met gewone meerderheid in het parlement dat het Constitutioneel Hof het handelen van de president moet onderzoeken. Een dergelijk onderzoek zou de president politiek op slag vleugellam maken, en dat zou voor het doel dat de coalitie voor ogen staat voldoende kunnen zijn, aangezien het de president er toe zou kunnen brengen af te treden. Vooralsnog heeft Savini er zijn steun nog niet aan gegeven, maar het ook nog niet definitief afgewezen.

Gecombineerd met een afwijzing van een regering-Cottarelli in het parlement betekent dit hoogstvermoedelijk snel nieuwe verkiezingen, maar zeker niet eerder dan tot waar de president ze kan uitstellen. In de tussentijd zou Cottarelli kunnen regeren, maar veel ruimte zal hij van het parlement niet krijgen. Anders dan in Nederland blijft het parlement in Italië volledig bevoegd na het wegsturen van een regering. Dat Italië hard toe is aan een stevige regering die besluiten durft te nemen betekent niet dat men Cottarelli die taak zal willen toevertrouwen, aangezien men weet dat hij de zetbaas van Brussel wordt. Terwijl het regeerakkoord tussen LegaNord en 5Sterren juist wegstuurde van het Brusselse beleid.

Het meest spannend is hoe die komende verkiezingen er uit zullen zien. Zowel LegaNord als 5Sterrenbeweging lijken nu – dankzij het optreden van Mattarella – van plan de afhankelijkheid van de euro tot inzet van de verkiezingen te willen maken. Als dat werkelijk gebeurt en ze winnen een grote meerderheid dan is niet alleen de euro toast, maar heeft de Brusselse elite zich zelf hopeloos in de vingers gesneden. De coalitie had al eerder besloten aan de euro te knabbelen, maar verkiezingen waarbij de euro inzet wordt van het resultaat? Dat hebben we binnen de EU nog niet gezien, wat niet betekent dat het niet vaker gebeuren zal in de zeer nabije toekomst.

Veel zal afhangen van de wijze waarop de EC er op reageert, en dat wordt een groot dilemma voor Brussel. Te toegeeflijk zou de euro spontaan ten onder kunnen doen gaan, te strak zou het uiteenvallen van de EU tot gevolg kunnen hebben. Beiden dragen ook voortdurend in zich dat het een zal leiden tot het ander. Een compromis zou kunnen ontstaan als president Mattarella komende dagen ‘spontaan’ door de pomp gaat, desnoods door plotseling af te treden. Maar ook dan zal voor iedereen duidelijk zijn dat men vanuit Brussel aan zijn touwtjes trok.

Instant UPDATE

Verkiezingen zijn nader dan verwacht (rechts). Mogelijk 29 juli al, zoals LegaNord wenste. Dat geeft het land minder kans een kookpunt te bereiken, maar is wel degelijk een nagel in de politieke doodskist van president Mattarella.

 

 

---

Meer over Italië, haar banken en de recente verkiezingen vindt u hier op Veren of Lood.