De Kamer nam gisteren op de laatste dag van het politieke jaar 2015 nog een motie aan. Milieuzones voor personenauto’s waren maar onzin, en moesten weg. Vandaag laat minister Melanie Schultz-Van Haegen (VVD) zien hoe in politiek Den Haag de hazen lopen.

De VVD kreeg steun voor haar(!) plan van onder meer SP, CDA, SGP en de PVV. Een Kamermeerderheid die ook in de Senaat voldoende stemmen heeft om dit te kunnen bewerkstelligen. In theorie althans, want we zijn er nog niet. Dit zijn wat je noemt de eerste kleine stapjes op een lang, lang pad. Had de minister er zin in? Aangezien ministers slechts hoogst zelden moties van hun eigen partij ontraden is dit wat lastig in te schatten op basis van wat er gisteren bekend was.

Vandaag kwam echter het antwoord: Melanie Schultz-Van Haegen liet weten dat dit een onderwerp is dat aan de gemeenten is om te besluiten. Wat ze daarmee vooral zegt is: heb ik geen zin in, want de politieke samenwerking met de PvdA is al wankel genoeg zonder een nieuw front op milieugebied te openen. We hebben het hier over een soort formalisme dat politiek weliswaar handig is, maar de samenleving geen dienst bewijst. Het is wegkijken van een vervelend politiek hobbeltje, terwijl er weliswaar meer te doen is, maar wat toch gaat om iets dat op termijn vervelende gevolgen hebben kan.

De vraag wie er namelijk verantwoordelijk is voor schone lucht wordt hier niet gesteld, maar is essentieel voor wie maatregelen zou moeten of mogen nemen. Is een gemeente in staat om de luchtkwaliteit fundamenteel te bevorderen anders dan als gevolg van netjes met de wereld om gaan? Ik geloof er niets van. Met het handhaven van landelijke milieuwetgeving doet een gemeente het het beste, en als een gemeente meent dat er aanvullende wetgeving nodig is dient zij aan de bel te trekken bij de provincie of het rijk, en het verder te laten voor wat het is: een rijkstaak.

Anders worden lokale onzinregeltjes met daaraan vastzittende excessieve boetes al snel weinig anders dan op belerende wijze op de eigen goede inborst rammen. Daarvoor is het lokale bestuur niet bestemd, en dat moet de rijksoverheid maar eens wat geprononceerder gaan uitdragen. Want dit is niet het enige gebied waarop gemeenten hun bevoegdheden ruimschoots overschrijden. Laat ik me beperken tot het buitenlandbeleid dat veel gemeenten eigenstandig menen te moeten voeren. Wethouders die de hele wereld rondreizen om te zien of de goede gaven namens hun gemeente wel goed worden besteed, waarbij de reis in kwestie vaak een substantieel deel van het uiteindelijke hulpbedrag betreft. Allemaal vrij zinloos, en zonder uitzondering veel belangrijker voor de eigen egotrip van de instellers van dergelijke zaken dan voor wie dan ook.

Op die wethouders wordt al beter gelet als het op reisjes aankomt, maar het principe van lagere overheden die zich met zaken bemoeien die hen niet aangaan is daarmee geenszins voldoende recht gedaan. De hoogste tijd dat de Nederlandse overheid daaraan eens een einde gaat maken.

NB
Veel milieuzones die ook de rijkswegen omvatten zijn zoals U begrijpen zult niet aan het gezag van een gemeente onderworpen, als het goed is. Toch blijkt maar al te vaak dat een gemeente ook daar haar invloed kan doen gelden. Melanie Schultz-Van Haegen duikt ook hier vlot weg voor een potentiële onplezierige confrontatie.