De spoedwet Corona wordt ‘aangepast’. Waarom eigenlijk, als de Corona-crisis als geëindigd wordt beschouwd? Daarover horen we te weinig.

Dat een regering met volmachten mag werken vindt men in die kringen altijd prettig, maar is er nog een noodzaak voor? Wat is zo dringend dat het kabinet een (half) jaar ongecontroleerd kan regeren? Alleen al het feit dat het een paar maanden kost eer de wet wordt aangenomen is al een indicatie dat die noodzaak er niet is, niet gevoeld wordt.

Als politiek speeltje is het een slecht precedent. De suggestie is ook dat regeren met een politieke verantwoordingsmachine zoals het parlement de kwaliteit van het openbaar bestuur verminderd. Dat is iets dat de Kamers (zowel Tweede  als Eerste) niet zouden mogen laten gebeuren, want daarmee ondergraaft ze haar eigen reden van bestaan.

En aan het principiële punt dat ik hier te berde breng was men nog niet eens toegekomen – hetgeen een heleboel zegt over de manier van functioneren van de regeringspartijen en in hun zog de oppositie.

…de steun voor de wet dreigde weg te vallen, is er achter de schermen onderhandeld tussen de coalitiepartijen. De oorspronkelijke invoeringsdatum, 1 juli, werd losgelaten. Naar verwachting neemt het kabinet aanstaande vrijdag een definitief besluit. Daarna moeten de Eerste en Tweede Kamer zich er nog over uitspreken.
Critici zeiden meteen al dat de spoedwet de overheid veel te veel macht geeft. Ook de Raad van State, het belangrijkste adviesorgaan van het kabinet, ziet grote bezwaren.

Dat een deel van de alomvattendheid van de Corona wet er al is uitgehaald is niet alleen ironisch, maar wijst op een andere wijze op hetzelfde dat ik hierboven al aansneed:

Waarschijnlijk komt er voor de Corona-app een aparte wet, waarin nog eens expliciet wordt vastgelegd dat het gebruik daarvan geheel vrijwillig is en niet kan worden opgelegd.

Niet alleen heeft men geen benul van wat je moet doen om netjes en zo kort mogelijk een dergelijke wet in te voeren, en is men gaan prutsen, maar nu komt alles in fasen waarover het parlement toch gaat delibereren. Spoed blijkt afwezig nu, en ook dat ondergraaft de argumentatie van het kabinet voor deze wet.

Herkenbaar is de angst die aan de basis moet liggen van deze spoedwet: het kabinet heeft in beide Kamers geen meerderheid, en kan alleen rekenen op de (vaak onvoldoende) steun van hun kartelbroeders van de Regentenpartij. Dat kan inderdaad lastig zijn als er besluiten moeten worden genomen, maar om dan een wet met dictatoriale bevoegdheden (ik bedoel dat in de meest klassieke zin) door te voeren? Het is een erkenning van onvermogen, en tevens een erkenning van politieke manoeuvres die in de grond ongezond zijn. Een kabinet moet steunen op een gezonde meerderheid in de Kamer, en dit kabinet negeert dat  feitelijk meer dan dat het er mee om gaat zoals zou moeten. Domme lachjes en mokken zijn geen basis voor een gezond bestuur.

Verder gemorrel aan de inhoud van deze wet – zeker nu die niet acuut meer is – is dan ook niet zinvol. Wat het kabinet zou moeten doen is de discussie openen onder welke omstandigheden een wet als deze kan worden aangenomen, doorgevoerd en wat er wel en niet in mag staan. Het is geen innovatie die me dierbaar zal zijn, maar als men de eigen incompetentie dusdanig inschat dat men niet anders kan, dan moet het liever maar gestructureerd.

Onregelmatig tot stand gekomen precedenten waarvoor de noodzaak ontbreekt moet je niet door willen drammen. De vraag of een wet als deze niet eigenlijk door de Grondwet gesanctioneerd zou moeten worden lijkt me bijzonder relevant, en met verkiezingen in aantocht (om dat te regelen) is het daarom verstandiger de discussie in die richting te verleggen dan nu te gaan prutsen.