Dit stuk gaat over DENK en over de wijdverspreide onderschatting van het Turkse nationalisme.

Krijgen we echt het beste advies over Erdowahn en zijn aanhang van mensen met Turkse roots die met vele andere Nederlanders de hoop delen dat het wel meevalt en die ons verzekeren dat een zwijgende meerderheid van de Turkse Nederlanders niet achter Erdowahn staat?

Eerst wat toelichting bij de afbeelding. De meest rechtse rode pijl verwijst naar de uitvergroting van een stukje uit een nieuwsbrief van de Anadolu Post. De partij DENK wordt daar onomwonden aangeduid als Turkse partij. De middelste pijl verwijst naar het nummer van de betreffende nieuwsbrief. De linkerpijl verwijst naar de kop die gebruikt wordt voor de standaard publicatie van diezelfde Anadolu Post, een dag later. Daar heet DENK geen Turkse partij maar een Turks-Nederlandse partij.

Je kunt je afvragen waar het verschil in die twee aanduidingen vandaan komt. Achtte men het bij nader inzien verstandiger om de aanduiding te veranderen of schat men in dat de lezers van de nieuwsbrief een iets andere doelgroep vormen dan die van de webstek? Die vraag is echter niet heel belangrijk. Veel belangrijker is de vraag wat die Anadolu Post eigenlijk voor publicatie is.

Het antwoord op die vraag is echter nogal verontrustend. Wilt u nog wel verder lezen?

Kemalisme
De tekst op hun eigen webstek laat geen enkele twijfel bestaan over de (oorspronkelijke) politieke achtergrond van het circa een eeuw oude ‘agentschap’ achter die Anadolu Post: kemalistisch. Kemalistisch verwijst naar Kemal Mustapha, de man die de staat Turkije stichtte en vaak wordt aangeduid als Atatürk: vader van alle Turken.

De Anadolu Agency werd zelfs mede opgericht door Kemal Mustapha zelf, de man die door velen ten onrechte wordt beschouwd als iemand die de leer van Mohammed verafschuwde, ja zelfs rücksichtlos te keer ging tegen dat gedachtegoed. Het klopt wel dat Kemal Mustapha – anders dan vele gematigde volgelingen van Mohammed – zeer beslist niet opkeek tegen beroepsmoslims.

Echter, over hem praat bijna iedereen anderen na en velen zwaaien triomfantelijk met de foutief aan hem toegedichte uitspraak: “Deze absurde theologie van een immorele bedoeïen is een rottend lijk dat onze maatschappij vergiftigt“. Alle referenties naar deze ‘quote’ voeren direct of indirect terug naar Jacques Benoist-Méchi’s [1] boek La mort d’un Empire (1954). Daarin voert de auteur deze uitspraak wel op als een citaat, maar zonder aan te geven welke bron hij daar zou citeren.

Als onderdeel van mijn voorbereiding voor het schrijven van mijn E-Book IS, the Kurds and the Caliphate heb ik me onder andere wat uitgebreider verdiept in de persoon Kemal Mustapha. Zo komt het dat ik – helaas – een van de zeer weinige Nederlanders ben, die aandachtig de gehele toespraak las, die hij hield voor het congres van zijn partij. In 1927. Uitgespreid over zes dagen! In druk beslaat de uitgeschreven tekst van De Speech circa 700 bladzijden. De tekst is doordrenkt van haat tegen Armeniërs en Grieken. Christenen zeg maar. Het beeld dat oprijst uit die tekst is overigens niet dat van de allesverzengende haat zoals we die kennen van Hitler en allerlei haatpredikers, maar wel dat die haat voor hem een volkomen vanzelfsprekende zaak was.

Onderstaand wat zinsnedes van Kemal Mustapha over de feestelijkheden die hij zelf had verordonneerd rond de installatie van de ‘Grand National Assembly‘. Dat was in 1920, nog enkele (oorlogs)jaren voordat hij kalifaat en sultanaat afschafte. Het zet de verhouding tussen de Atatürk en de leer van Mohammed in een ander daglicht dan waarin hij door velen geplaatst wordt.

.. Voor wat betreft de plichten (…), zoals, bijvoorbeeld, het veiligstellen van de onafhankelijkheid van ons land en de bevrijding van de zetel van het kalifaat en Sultanaat uit de handen van onze vijanden (…) alle geachte afgevaardigden zullen deelnemen aan dit gebed, in het kader waarvan het licht van de Koran en de oproep tot gebed verspreid worden (…) Als het gebed voorbij is, zullen we naar de vergaderplaats gaan die speciaal versierd is met de heilige vlag en de heilige offerschapen zullen worden geslacht om onze dankbaarheid te tonen. (…)
3. Om het heilige karakter van deze dag te benadrukken, zal de de gehele Koran en de Buchari [2] die de traditie van de Profeet bevatten, worden voorgelezen. (…)
4. In elk deel van ons heilige, lijdende vaderland (…) Wanneer tijdens de Khutbah [het vrijdaggebed] de keizerlijke titel van zijne Majesteit, onze sultan en kalief, worden uitgesproken, zullen speciale gebeden en verzoekschriften zullen worden gepresenteerd, waarin we smeken dat spoedig Zijne Hoogheid, zijn keizerlijke staten en al zijn onderdrukte onderdanen hun vrijheid en geluk kunnen herwinnen. Na afloop van deze religieuze en patriottische vieringen (…) Na het vrijdaggebed zal overal de Mevlud [noot in De Speech zelf: “Hymn in verse in honor of Mohamed] worden voorgelezen. (blz 373)

Overigens is de goede naam (in Europa) van Kemal Mustapha ook weer niet helemaal ongegrond. Voor wat betreft vrouwenrechten liep hij bijvoorbeeld ver vooruit op de mannen in Europa (en op die in Turkije natuurlijk). De man was maar heel kort getrouwd, en had geen kinderen. Wel adopteerde hij zeven dochters en een zoon. Een van die dochters, Sabiha Gokcen, werd de eerste militaire vrouwelijke piloot van de wereld. Ze leverde een bijdrage aan het bombarderen van Koerdische burgerdoelen in het kader van de Dersim-slachtpartij van 1937-1938.

Verturken
Die slachtpartij, die het leven kostte aan tienduizenden – met name Alevitische – Koerden, sloot naadloos aan bij de ‘turkificatie’-campagne richting de Koerden. De beroemde ‘jonge islamitische feministe’ Halide Edip, had het ook niet zo op niet-Turken.

In Ayntura [een dorp in de buurt van de – nu – Syrische hoofdstad Damascus] had de overheid een ‘Turks’ weeshuis geopend in wat vroeger een Frans klooster was; het was in de handen van een van ‘muzen’ van de Jonge Turken: Halide Edip. Deze model instelling die veel steun ontving, was een soort laboratorium waarin Edip probeerde de kinderen die aan haar zorg waren toevertrouwd te verturksen; het betrof ongeveer duizend ‘herdoopte’ Armeense weeskinderen, maar ook een paar Koerdische kinderen. (…) Edip vertelde haar [Marriet Fisher, een bezoekende Amerikaanse vrouw], in de loop van een gesprek over het lot van de Armeniërs: “Het is onze natie of die van de Armeniërs”. [3]

Deze mevrouw Edip was een andere mede-oprichter van Anadolu Agency …

Tegen de Koerden en bijna lovend over de terroristen in Thailand
Nu schrijf ik hier over gebeurtenissen van 80 tot 100 jaar geleden. Hoezo zouden die nog van grote betekenis zijn voor de problemen waar we vandaag de dag mee worden geconfronteerd? In Nederland? Ik voer de gebeurtenissen hier op om al te optimistische verhalen over de Turkse geschiedenis te relativeren. Tevens is het mijns inziens belangrijk dat we niet wegkijken van de hedendaagse retoriek van Erdowahn. Ik citeer een stuk van mezelf van drie maanden geleden, dus nog van voor ‘de turkenrel’ en ’s mans nogal expliciete bedreigingen aan het adres van alle Europeanen. Ik gaf het de aandachttrekkende titel Alle Turken terug naar China?:

Tegenwoordig verwijst hij [Erdowahn] in zijn toespraken steeds vaker naar het ontstaan van Turkije, naar de nederlaag van de Ottomanen in de Eerste Wereldoorlog dus. Het stinkt naar een soort nostalgische verlangen om verder te gaan met die oorlog vanaf het punt dat Atatürk zijn militaire successen van na de wapenstilstand van 1918 had weten te verzilveren in het vredesverdrag.

Vergeet niet: over de Eerste Wereldoorlog leren wij in Europa dat die duurde van 1914 tot 1918 en werd gevoerd tussen enerzijds initiatiefnemer Duitsland, de Oostenrijks-Hongaarse ‘dubbel-monarchie’ en het Ottomaanse Rijk en anderzijds Frankrijk, Groot-Brittanië en – tot de communistische revolutie – Rusland. In Klein-Azië echter, ging de wereldoorlog vloeiend over in de onafhankelijkheidsoorlog van Turkije. Erdowahn sluit vandaag de dag niet aan bij het Turkse, kemalistische verleden maar bij het Ottomaanse en zelfs nog verdere verleden.
Bovendien groeien de kemalisten eerder naar Erdowahn toe, dan van hem af.
Met steun van de CHP (de politieke erfgenamen van Kemal Mustapha en de Turkse geestverwanten van de Partij van de Asscher) heeft de AKP (de geestverwanten van de DENK-partij) de parlementaire onschendbaarheid van de HDP-parlementsleden uit de weg geruimd. De HDP, die vooral onder Koerden veel steun heeft. Na de ‘staatsgreep’ zijn overal gekozen HDP-burgemeesters afgezet en meer dan 8000 HDP-ers zijn gevangen gezet.

Voor wat betreft het referendum dat Erdowahn heeft georganiseerd om zijn machtspositie te versterken, heeft de leider van die CHP geen standpunt of hij acht het verstandig om dat niet uit te spreken. De kemalistisch geörienteerde Anadolu Post doet enthousiast mee met Erdowahns gebruik om de Koerden van de meest absurde samenzweringen te beschuldigen.

Zie de afbeelding van een zogenaamde ‘Shia-corridor’ hieronder. (Herkomst)

Een nog duidelijker voorbeeld van het buigen van deze kemalisten in de richting van Erdowahns kijk op de wereld is hier te vinden. Terwijl het idee van een eigen staat voor de Koerden nationalistische Turken met weerzin vervult, staat Anadolu Post zij aan zij met wannabe sultan Erdowahn waar het de steun betreft voor de mohammedaans-terroristische afscheidingsbeweging in het zuiden van Thailand.

DENK-stemmers
Ik twijfel er niet het allerminste aan dat elke beschaafde Turkse Nederlander persoonlijk hier in Nederland en in Turkije tal van fatsoenlijke, seculiere, democratisch gezinde landgenoten kent. Hun optimisme-tegen-beter-weten-in, neem ik hen minder kwalijk dan de autochtone professionele wegkijkers uit de politiek, media en ‘wetenschap’. Maar hoe zit dat nu met ‘zwijgende meerderheid’ uit het artikel van Fidan Ekiz (zie artikel waar ik aan begin van dit stuk naar linkte)?

Bij de laatste Turkse verkiezingen mochten 270.000 Nederlandse Turken stemmen. Ongeveer de helft van hen deed dit ook. Een overgrote meerderheid, 69 procent, stemde daarbij op de AKP van Erdogan. Ongeveer 93 duizend mensen stemden dus voor Erdowahn, en zo’n 180 duizend niet.

DENK haalde bij de Nederlandse verkiezingen circa 210 duizend stemmen. Het aantal stemgerechtigden zal inmiddels in de buurt van 280 duizend liggen. Bij een opkomst van pakweg 75% zou dat betekenen dat precies alle kiezers met Turkse nationaliteit DENK hebben gestemd. Dat klopt natuurlijk niet.
Op basis van deze gegevens van het CBS heb ik onderstaande tabel geproduceerd.

Uit de gegevens van Almere, Amsterdam, Utrecht en Leiden blijkt onomstotelijk dat DENK niet alleen stemmen van Turkse stemgerechtigden in de wacht heeft gesleept. In Enschede en Zaanstad maken de Turken meer dan eenderde uit van alle niet-westerse allochtonen. Daar zal relatief het aandeel Turken onder de DENK-stemmers wel het hoogste liggen.

Het blijft moeilijk in te schatten – bedenk bijvoorbeeld ook dat het CBS de Koerden tot de Turkse allochtonen rekent! – maar ik zou nog geen rijksdaalder willen zetten op de weddenschap dat DENK/Erdowahn minder dan de helft van de Turkse stemmen binnenhalen. Wel ben ik er na mijn gecijfer iets geruster op geworden dat dat aandeel niet ver boven de 50% zal liggen.

---

Noten

1. Historicus Benoist werd na de Tweede Wereldoorlog veroordeeld tot de doodstraf, maar kreeg later amnestie.
2. Buchari is de man die vrij algemeen wordt beschouwd als de maker van de ‘meest betrouwbare’ versie van de Hadith: de daden en uitspraken van (en over) Mohammed, die ook volgens hemzelf niet afkomstig waren van Allah.
3. Kevorkian, R, The Armenian Genocide: A Complete History. 2011, I.B. Taurus. (p 676-677)

---

De geschiedenis van het Ottomaanse Rijk en Turkije en de bijzondere relatie tussen (Turks) nationalisme en de rol van het mohammedanisme zijn complex, maar helaas is er steeds meer noodzaak om ons erin te verdiepen. Daarom heb ik me voorgenomen om de komende weken mijn E-Book, IS, The Kurds and the Caliphate, ondertitel Turkey: from sick occupant to paranoid neighbor naar het Nederlands te vertalen en hoofdstuksgewijs te publiceren op Academia.edu.
Voor wie daar op niet wil wachten: de Engelse – bijna, maar niet helemaal – gratis versie, is verkrijgbaar via Amazon.